Azərbaycan Dilində Qoşa “Y” Samitinin Ixtisarı Gündəmdədir

[Perviy]

Akademik Tofiq Hacıyev: “Azərbaycan dilinin yeni orfoqrafiya lüğətində qoşa “y” samitinin ixtisarı gündəmdədir”

 

[ 02 İyun 2015 13:02 ]

 

Bakı. Fərid Mirzəyev – APA. “Azərbaycan dilindəki qoşa “y” samitinin ixtisarı məsələsi ilə bağlı bizim institutun öz təşəbbüsü var və biz bu məsələni ictimaiyyətin geniş müzakirəsinə təqdim edəcəyik”.

Bunu APA-ya açıqlamasında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun direktoru, akademik Tofiq Hacıyev deyib.

 

T. Hacıyev bildirib ki, rəhbərlik etdiyi institutda bu məsələ ətrafında müzakirələr gedir: “Bu fikri mən özüm ortaya atmışam. Buna Nazirlər Kabineti icazə verməlidir. Onun üçün biz orfoqrafiya qaydaları tərtib etməliyik ki, bu qayda tətbiq olunsun”.

 

Akademik qeyd edib ki, Azərbaycan dilinin yeni hazırlanacaq orfoqrafiya lüğətində qoşa “y” samitinin ixtisarı gündəmdədir: “Biz hazırda Azərbaycan dilinin yeni orfoqrafiya lüğətinin üzərində işləyirik. Yeni orfoqrafiya lüğətində qoşa “y” samitinin ixtisarı gündəmdədir. Heç kim “mədəniyyət”, “ədəbiyyat”, “səhiyyə” sözlərini tələffüz edərkən “y” hərfini uzatmır. Tələffüzdə bu sözlər bir “y” ilə deyilir. Qoşa “y” hərfinin ixtisarı bizim diqqətimizdədir. Yenə də vurğulayıram ki, bu məsələni planlı şəkildə müzakirə edərək ictimaiyyətin müzakirəsinə təqdim edəcəyik”.

 

Qeyd edək ki, AMEA-nın vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli Azərbaycan orfoqrafiyasında qoşa “y” samiti ilə olan sözlərin yazılışına yenidən baxmağa ehtiyac yarandığını bildirib.

 

Xatırladaq ki, Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri, professor Nizami Cəfərov da APA-ya verdiyi müsahibəsində bu məsələyə toxunub. Millət vəkili “ədəbiyyat”, “mədəniyyət”, “səhiyyə” sözlərində iki “y”  samitinə ehtiyac olmadığını deyib: ““Ədəbiyat”, “səhiyə” deyiriksə, ikinci hərfə ehtiyac qalmır. Hərf sözü sözdən fərqləndirməlidir. Fərqləndirmirsə, artıq şeydir. Amma buna qarşı opponentlər də ola bilər ki, ənənə var, necə yazılıbsa, elə də yazaq”.

 

 

Məncə də, yığışdırlsa rahat olardı.

[Piquette]

görəsən bu şəxsi adlara da şamil ediləcək? Ülviyyə, Zülfiyyə, Ruqiyyə, Zəkəriyyə? 

[umniy Nxcivanli]

Ancaq "y" hərfini? Bəlkə "r" hərfinin də birini ixtisara salaq? "L" hərfini də olar: "dillənib"  - dönüb olur "dilənib"... Nə qədər vaxta, kağıza , nə bilim daha nələrə, qənaət etmiş olarıq? Bəlkə tamam susaq? Eeeeh... onda gör nə qədər "qazanarıq"!!!

Səyyad, Sərraf, Səyyar, Təyyar...

 

“Görmə!-Baş üstə,yumaram gözlərim”.
-Dinmə!-Mütiəm,kəsərəm sözlərim.
-Bir söz eşitmə!-Qulağım bağlaram
-Gülmə!-Pəkey,şamü səhər ağlaram

-Qanma!-Bacarmam!Məni məzur tut,
Böyləcə təklifi-məhalı unut!
Qabili imkanmı olur qanmamaq?
Məcməri-nar içrə olub yanmamaq?

Eylə xəmuş atəşi-suzanını,
Qıl məni asudə,həm öz canını

 

Dəyişib dövrü-zaman hamı gümannan danışır,
Molla rüşvətxanadan,kafir imannan danışır.
Bir zaman eşşəyimiz arpa bəyənməzdi bizim,
İndi eşşəyimiz ölüb,at da samannan danışır

Qalmayıb sevgi məhəbbət işığında bir ümid
Məcnun artistlik edir,Leyli yalandan danışır
Keçmişdə məşhur olan “qəhrəman aslanlarımız”
Meşəyə girmək üçün indi siçannan danışır

İstədim dillənib öz haqqımı isbat eləyim,
Dedilər: Pulsuz olan insan haçannan danışır?!

 

P.S. Allah sənə RƏHMƏT eləsin, ey zəmanımizin müasir şairi M.Ə. Cabir Tahirzadə.

[NOIR]

maraqlıdır, akademik T.Haciyev nə səbəbə 80-ci ilinin içində "bu fikiri özü ortaya atıb " ?   İ.Həbibbəyli isə 65 yaşına catınca qoşa "y" olan sözlərə yenidən baxmağa ehtiyac duyub. 20-30 il əvvəl "YY" qarşı təmkinli idilər, nə üçünsə ? Ya da ki, sadəcə mövzu tükənib, ideya qıtlığı var düşüncələrdə.

Rus dilində bu kimi minlərlə söz var bəlkə də... yazılışı və oxunuşu zamanı fərqli səslər ifadə edən sözlər həmin dillin axarını sirli və cazibəli edir, məncə... N.Cəfərov kimilər bəlkə də öz dialektində "mədəniyət" deyir, mən bu sözü həmişə "mədəniyyət" kimi tələffüz etmişəm.

[ceylin]

Ixtisarlarla islahatlar aparirlar orfoqrafik lugetde,movzu tukenenden sonra da yeqin ki,elifbaya kecherler.

[gapgara]

 

Akademik Tofiq Hacıyev: “Azərbaycan dilinin yeni orfoqrafiya lüğətində qoşa “y” samitinin ixtisarı gündəmdədir”

 

 

Məncə də, yığışdırlsa rahat olardı.

 

Bunun nəyi yaxşı olacaq? Onsuzda qoşa y hərfi olan sözlərin əksəriyyəti çoxhecalı sözlərdir. Bir hərfi ixtisara salmaqla heç nə udmuruq. Tələffüzümüz axsayacaq. Xalq çaş-baş düşəcək. Bütün xalqa bu dıyişikliyə kim çatdıracaq. Hərə öz bildiyi kimi yazacaq. 

[Nightwatchman]

Gülməlidir, nə çətinlik yaradır ki, görəsən, qoşa y samiti?

[FaridaM]

Heç bir məntiqə sığmır axı...

[фрилансер]

Bunlar hansı cəsarətlə dilimizə darğalıq edirlər?

Əsrlərlə şəkillənmiş dilin qaydalarını dəyişirlər, şəxsi mallarıdır məgər ya başqa işləri yoxdur?

Edited May 4, 2017 by фрилансер

[Baku2018]

"Səviyyə" - hər şeyimizdir )

[Холгер]

Из серии, когда коту делать нечего...Лучше бы апостроф вернули обратно, а то бесит это искусственное şeir вместо şe' r