Teessufler olsun ki,helede vetenimizde depressiya ve antidepressantlar baresinde melumatlar lazim olandan daha az ve xeyli derecede ifrat seviyyede yayilmisdir.Yazimda meqsed bu yanlis fikirleri duzgunleri ile evez elemenize komek etmekdir.

1. Birinci ve baslanqic yanlis fikir-depressiya xestelik deyil,ve ona gore de hekime getmeye,mualice olunmaqa ehtiyac yoxdur. Bu hal irade zeifliyi,bekar olmaqdan ve ya tenbellik kimi izah edilir.
Depressiya heyat keyfiyyetin ireli derecede asaqi salan,suiqesd cehdine kimi getirib cixardan ve bir cox somatik xesteliklerin gedisini ireli derecede aqirlasdiran ciddi xestelikdir. Artiq indi Depressiyani insanliqi ehate elemis epidemiye hali kimi deyerlendirmek olar.

2. Depressiyadan eziyyet cekib psixiatra muraciet edirsende delisen ve delixanada yatmalisan-Ilk novbede onu qeyd elemek lazimdir ki,ruhi xeste olmaqda ve psixiatrik xestexanada mualice almaqda,istenilen diger xestelik kimi qebahet yoxdur. Depressiyalar geldikde ise eger depressiya cox aqir duruma kecmisse,insan ozune qulluq ede bilmirse,tez tez suiqesd haqqinda fikirlesirse ve ya suiqesd cehdi gosteribse yegane cixis yolu mehz xestexana seraitinde mualicededir.
Adeten ise mualice ambulator seraitde umumi profilli poliklinika ve xestexanalarda qebul eden,ve ya ozel klinika, psixoloji merkez ve kabinetlerde calisan psixiatrlar terefinden anonimlik huququ qorunaraq aparilir.

3. Depressiya omurluk xestelikdir-effektiv ve zamaninda aparilan mualice depressiyadan tam saqalmaqa imkan verir. Ancaq xesteliyin gedisine bioloji, psixoloji, sosial faktorlar tesir etdiyinden ve kliniki menzere cox muxtelif ola bileceyinden her bir pasient individual olaraq deyerlendirilmelidir.

4. Antidepressanlar heyat ucun tehlukelidir-Istenilen derman qrupu kimi bezi yan tesirleri vardir, ancaq bu tesirler 5-7 gun erzinde adeten kecirler. Onemli olan meqam dermanin hekim psixiatr terefinde etrafli muayineden sonra teyin olunmasidir-bele olan halda pasientin yasi, cinsi, fiziki durumu ve yanasi xestelikleri de nezere alindiqindan yan tesirler en minimal seviyyede olur.
Dahi sairimiz Nizami Gencevinin bir misrasi derman teyinini de tam uyqun gelir:
Bir inci safligi varsa da suda,
Artiq icilende derd verir su da.

Yan tesirler meqami ise ozu de incelenmelidir-cunki yuxu pozuntulari,ceki artimi ve ya azalmasi,cinsi istek azalmasi hallari depressiyanin tez tez verdiyi sixintilar sirasindadir.Derman yan tesiri kimi olduqda ortalama bir hefte muddetinde kecselerde,mualice olunmayan depressiya zamani illerce uzanaraq saqlamliqa cox ciddi ziyan vere bilirler.

5. Antidepressantlar asililiq yaradir-en mezeli fikirlerden biri!
Antidepressantlar fizioloji asililiq yaratmirlar.Eyni zamanda narkomaniya ve oyun asililiqi kimi hallarin altinda depressiya yatdiqindan asiliqlarin mualicesinde cox genis istifade olunur.

6. Antidepressanlari pasient ozune teyin ede biler-Burada antidepressantlarin mutleq hekim psixiatr terefinden teyin olunmasi unudulmali deyildir.Antidepressantlar qrupununa tesirine,yan tesirine ve gosterislerine gore deyisen muxtelif dermanlar daxildir.mehz buna gore derman individual olaraq etrafli muayine sonrasi pasiente teyin olunur.
Xususi qeyd-psixoloqlar, qonsular, aptek iscileri ve ya xesteni real durumda muayine etmeden antidepressantlar teyin ede bilmezlen!!!!

7. Antidepressanlatin qebulun istenilen vaxt dayandirmaq mumkundur-adeten 2 sebebden antidepressanlat ozbasina sekilde dayandirilir. Ilk sebeb adeten qebulun ilk gunlerinde olan yan tesirler sebebinden olur. Bu hal daha cox depressiya ile yanasi tesvis pozuntusu olan pasientlerde qorxu sebebinden bas verir. Diger sebeb ise qebulun ilk ayindan sonra durumun xeyli yaxsilasmasi sebebinden olur.
Yan tesirler 5-7 gun muddetinde azalirlar. Mualicenin effektli olmasi ucun ise antidepressanatlarin 6 ay-2 il muddetinde qabuluna ehtiyac vardir. Mehz bu halda uzunmuddetli saqalma elde etmek mumkundur.
Dermanin ozbasina kesilmesi aparilan mualiceni faydasiz etmesi ile yanasi,simptomlarim geri qayidmasina getirib cixarda biler. Dozalanma,qebul vaxti ve qaydasi ve kesilme ile baqli istenilen meqamlari psixiatriniz ile meslehet edin.

8. Persen, Valerianka, Dazotu, Sedaflor ve diger bitki terkibli sakitlesidirciler,homeopatik preparatlar depressiyadan komek edirler-bu dusuncenin altinda otlarin daha ziyansiz ve tebii terkibli olmasi dusuncesi durur. Tedqiqatlar bu qrup dermanlarin qabulunun menasiz olduqunu ve mualicevi effekte malik olmadiqini gosterir.Sadece bos pul itkisidir.

9. Antidepressanlarin qebulu normal hissleri oldurerek insani robot ve ya zombiye cevirir-Depressiya ve tesvis neticende emele gelen pataloji hissleri aradan goturerek tam eksi olaraq insanin normal ehval-ruhiyyesini berpa ederek normal heyatina donmesine ve heyat sevincini qaytarmasina komek edir.

Yekunda tibbi mesele ve probler zamani mesleheti yalniz mutexessislerden almaqi meslehet gorerdim. Ozunuz ve ya yaxinlarinizda depressiya haqqinda dusunursunuzse vaxt itirmeden psixiatra muraciet ederek effektiv ve zamaninda yardim alin!

Psixiatr Aziz Mustafayev.