Elm Və Din

[plotophyte]

Hörmətli dostlar, bu mövzunu mən 7 il əvvəl digər forumda müzakirə etmişdim. Maraqlı olsa bu linkdən baxa bilərsiniz, İstəyərdim bu forumda da müzakirə edim.

 

http://www.disput.az/index.php?showtopic=35206&page=1

 

Baxmayaraq ki, şərqdə  elmi tərəqqi dini intibah dövrünə təsadüf edir. Həmçinin qədimdə elmli və proqressiv sivilizasiyalar adəti üzrə dindar icmalar olub. Amma mən  dinin elmə mane olduğunu fikirləşirəm., çünki, dində olan ziddiyyətlər, ayə və dini qaydaların tarixə sitat verilən faktlar elmi baxımdan primitiv görsənir və bir cox hallarda elmin inkişafına mane olur. Çünki elmdə hər hansı proqress üçün ziddiyyət və əks mövqeyə ehtiyac var, hansı ki, bir cox hallarda dini məhtudiyyətlə yaşayan insanlarda çətinliklər yaradır. İstənilən halda elmi baxımdan din iradə və fikir azadlığına məhtudiyyətdir.

 

Elmi inkişafın dini intibah dövrünə düşməsini isə müxtəlif mədəniyyətdən olan xalqların və bütövlükdə insanların bir ideya altında birləşməsi səbəbindən olduğunu hesab edirəm. Ancaq dinlərin insanlara verdiyi elmi töhfə isə nəzərəçarpmayacaq dərəcədə azdır. Ancaq elmi inkişafa mane cəhdləri daha coxdur.

Edited July 24, 2013 by plotophyte

[Museyib Elekber]

Maraqli movzu olacaga oxsayir. Qedim dovrde elm esasen dini qruplarin monopoliyasinda olub. Meselen, Qedim Misirde kahinler cox boyuk elmi biliye malik olublar, lakin bu bilikler kutleni itaetde saxlamaq ucun istifade olunurdu. Dinle elaqeli kimi gorunen bir elmi inkisaf da orta esrlerde islam olkelerinde musahide olunmusdur. Amma eslinde bu inkisafin islam dini ile hec bir elaqesi yoxdur. Bununla bagli bir meqale de var idi. Indi tapa bilmedim. Tapsam linki bura yerlesdirecem

Edited July 24, 2013 by Museyib Elekber

[Museyib Elekber]

Dediyim məqaləni tapdım. Biraz uzun yazıdır, amma oxumağa dəyər.

 

http://reklamazapreshena.tut/articles.php?item_id=20121024044050142&sec_id=10

[plotophyte]

Mən təklif edirəm bu hadisəyə kökdən yanaşaq, ümumiyyətlə elmi fəaliyyət azad və sərhədsiz düşüncə və kənardan maniyənin olmamasını tələb edir. Elmi insanlar yaratdığı üçün onun sərhədlərini və düşünmə formasını da onlar təyin edir. Amma din isə dünyaya təmami ilə fərqli yanaşmadır. Din insanı fövqaltəbii varlığın iradəsinə yəni onun ehtimal edilən göndərdiyi kitablara təmami ilə tabe olmasını və o kitabların göstərdiyi formada yaşamağını tələb edir.

 

Məsəl üçün, Xristianlığın olduğu dövrdə kahinlər istənilən elmi açılışları şeytan əməli hesab edərək yüzlərlə alimi odda yandırdılar. Gördüyünüz kimi məhz orta əsrlərdə Xristianlığın zəiflədiyi dövrlərdə elm inkişaf etməyə başladı.

 

İslam isə elmi dəstəklədiyini iddia etsədə, nəticədə bu dinin hökm sürdüyü ölkələrdə kütləvi şəkildə bir nöqtədə dayanmanın şahidi oluruq. Bunu deqradasiya yox, daha doğrusu hərəkətsizlik adlandırmaq olar. Çünki, İslamı qəbul edən insan, hədisləri də qəbul etməlidir. Bu hədislərdə olan bir cox informasiyanı müassir elm yanlış olduğunu sübut edir. Bu isə hədislərin hamısınının doğruluğunu kölgə altına salır. Məsəl üçün, bəzi hədislərdə Günəşin fırlandığı, ayın işıq saçdığı bildirilir. Dünya səması və ulduzlardan bəhs edilir. Müassir elmdə isə bunların heç də belə olmadığı hamıya məlumdur. Nəticədə dini təbliğ edən alimlər insanlardan müassir elmlərə inanmamağı və ümumiyyətlə onları qəbul etməməyi tələb edir.

 

Təbabət hissəsinə gəldikdə isə, müsəlmanlar təbabət elmini tibbi cox dəstədiklərini vurğulayır, amma nəticədə tibb sərhəd bilmədiyi üçün İslamla coxlu ziddiyyətlər yaranır. Psixotrop narkotik maddələrin istifadəsi, müxtəlif orqanizm və hormonal müdaxilı, spirtli maddələrin istifadəsi və.s Bunlar hamısı dinə ziddir.  Bu səbəbdən İslam hər bir elmə maniyələr törətməklə inkişafa köklü şəkildə mane olur.

Edited July 25, 2013 by plotophyte

[plotophyte]

Dediyim məqaləni tapdım. Biraz uzun yazıdır, amma oxumağa dəyər.

 

http://reklamazapreshena.tut/articles.php?item_id=20121024044050142&sec_id=10

Cox maraqlı və obyektiv məqalədir., Məqalədə tarixi gerçəkliklər öz əksini tapıb. Məcburi müsəlman olmuş ispan yazıçısının mühazirəsidir.  Təşəkkür edirəm.

Edited July 25, 2013 by plotophyte

[azda]

Cox maraqlı və obyektiv məqalədir., Məqalədə tarixi gerçəkliklər öz əksini tapıb. Məcburi müsəlman olmuş ispan yazıçısının mühazirəsidir.  Təşəkkür edirəm.

 

 

Rus dilli forumda təşkil etdiyiniz mövzunuzda  özünüz belə yazmisiz.

 

 

 

Уважаемые форумчане , это тема для того что бы обсудить чисто обьективную мнение людей а не статьи из священных книг   imkan vermirsiz ki , dindən camaat öz bildiklərini bölüşsün . Səbəb : sərf eləmir. ))

 

amma Az. dilli forumda açdiğiniz mövzunuzda digər userin yerləşdirdiyi linki dəstəkləyirsiniz. Səbəb : sərf edir.  

 

 

 

 

Quran özü elə elmə yol göstərir. Bunu ki tək müsəlmanlar iddia etmir ki.

Edited July 25, 2013 by azda

[plotophyte]

Quran özü elə elmə yol göstərir. Bunu ki tək müsəlmanlar iddia etmir ki.

azda, o dini ayənin copy-paste etməyib ki, kiminsə obyektiv fikrinə link verib. Amma bəzi insanlar hər nə yazsan dindəki ayələri kopiya edirlər bu isə adekvat müzakirə deyil.

Edited July 25, 2013 by plotophyte

[azda]

Quranın əhatə etdiyi mövzularla bəşəri elmlərin mövzuları əlbəttə ki müqayisə edilə bilməyəcək qədər fərqlidir. Çünki Quran kainat kitabının tam bir təfsiridir. Və həm də qeybi olan məsələlərdə fəlsəfənin gözü təəssüf ki, kordur.. Ey İNSANLAR Quran kitabi fizika , kimya kitabi deyil. 

Haqq din elmə qarşı ola bilməz.. Siz dediyiniz elmlərlə İslam dinin fərqləri belə ola bilər ancaq : bu elmlərdə ilahi qüdrətlə yaradılmış olan bu kainatdan bəhs edər , Din isə, onun yaradıcısını insanlara tanitdirir. Elm, aləmdə heç bir varlığın vəzifəsiz olmadığını isbat edərkən, din insanın da başıboş olmayacağını bildirir və vəzifəsini də "ibadət" olaraq təsbit edir. Çox sadə.

[plotophyte]

azda, İspan yazıçısının 2 əsr əvvəlki mühazirəsini sizə də oxumağı məsləhət görürəm, mən dəlilərlə İslam olan cəmiyyətdə nəyə görə elm inkişaf edə bilməyəcəyini sübut etdim. Ardınca cox fikirlər də yaza bilərəm. Siz islamın elmə verdiyi töhfədən yazın. Bu dinin faktlarla hansı formada elmi dəstədiyini və nəticəni göstərin. Bəlkə biz də yeni bir şey aşkar edərik.

[Sunyata]

.. Ey İNSANLAR Quran kitabi fizika , kimya kitabi deyil. 

.

 

Azda xanım, bu fikrinizə mən də şərikəm .  Ona görə də , bir tərəfdən Quranda (ümumiyyətlə dinlərdə )  fizika , kimya  axtarışında olanları başa düşmürəm , digər tərəfdən də Quranda ( dinlərdə) fizika , kimya tələbi edənləri .  Əlbəttə ki, bunlar müxtəlif sahələrdir , mən deyərdim ki, hətta müqayisə özü qeyri korrektdir. 

 

Amma, dostumuz Plotophyte , bəlkə də ,  düşüncə tərzi olaraq elmi və dini düşüncə tərzlərini nəzərdə tutur.  Burada isə müqayisə mümkündür.   Yəni, ortodoksal düşüncə tərzi var -  buna dini düşüncə tərzi də demək olar . Razılaşın ki,  dində müfəttiş və  islahatlar aparmaq hər dindarın işi deyil . "Nöqtə və vergülü" belə dəyişmək olmaz , şübhələnmək olmaz və s . 

 

Elmi düşüncə fərqlidir , burada inkişaf yalnız yenidən müfəttiş və araşdırma nəticəsində baş verir.  Lakin, buna baxmayaraq elmin özündə də ortodoksal düşüncə sahibləri var.  Yəni, hətta "elmi və dini"  düşüncə tərzi də nisbi anlayışlardır.  Elmdə də "inqilab və islahatlar"  etmək üçün  "Martin Lüterlər"  lazımdır.

 

Fəlsəfəyə isə nahaq kor deyirsiniz ))  Fəlsəfədə nə dini, nə elmi olmayan  -  intuitiv dərk anlayışı , Kant kimi , Dekart kimi dəqiq elmlərdən mühazirə oxuyan və bununla yanaşı dinə və Allaha inanan filosoflar olub və onlar ateistlərlə müqayisədə çoxluq təşkil edir ...

[Vuqar Rehimov]

Mence ele bir insan yoxur axi, onda sirf elmi dushunce terzi olsun...Her bir insanin ozune mexsus felsefesi var...

Hislerimizle,duyularimizla derk etdiyimiz nesneler alemini obyektiv dusunce ,elmi dusunce hesab ede bilerik...Amma biz tek bununla kifayetlenmirik axi, abstrak anlayishlar (edalet,intiqam,mehebbet,tanri ve s.) yaradaraq dushuncemize elaveler edirik...

Demek istediyim odur ki, saqlam ideologiya ele olmalidir ki, sirf elmi dushunce ile ziddiyyet teshkil elemesin...

[Sunyata]

Yuxarıdaki postumda iki yerdə  "təftiş"  əvəzinə səhvən  "müfəttiş"  yazmışam . Öz səhvimi özüm düzəldim ))

[azda]

azda, İspan yazıçısının 2 əsr əvvəlki mühazirəsini sizə də oxumağı məsləhət görürəm, mən dəlilərlə İslam olan cəmiyyətdə nəyə görə elm inkişaf edə bilməyəcəyini sübut etdim. Ardınca cox fikirlər də yaza bilərəm. Siz islamın elmə verdiyi töhfədən yazın. Bu dinin faktlarla hansı formada elmi dəstədiyini və nəticəni göstərin. Bəlkə biz də yeni bir şey aşkar edərik.

 

 

 

"Allah içinizden inanaların ve kendilerine ilim verilenlerin derecelerini yükseltir." Mücadele 11

 

 

Bu ayədən hər şey bəlli olar.. Siz yenə də dediyinizi deyirsiz , İslam elmə nə vermişdi.? İslam elmə nə verəcək idman dərsi keçməlidir yoxsa əmək.? Din sadəcə insanlari özünə tanidir , onu kamilləşdirir.. Quran sadəcə kainatın və içindəki məxluqatın mənasını bizlərə dərs verməkdə və sanki kainatın bir təfsirçi olmaqdadır. Belədi ki , savadli müsəlman alimləri vaxtiylə çox olub , ilk göz əməliyyatı, cərrahi alətlərin kəşfi və ilk dəfə istifadə edilməsi, astronomiya sahəsində bəzi qazanımları Müsəlman alimlər tapmişdir. belə misallari çox çəkmək olar..Qurani - Kərimdə deyir ki , “Kulları içinde ancak alimler hakkıyla Allah’tan korkar” yəni elm öyrənmənin bir başqa səbəbi təsvir edilir. Pis söz demir ki , deyir ki oxu - öyrən , taa ki , son məqamina kimi..

İslamin dünya üzünə endiyi gündən bu günə qədər İslam mədəniyyəti eyni zamanda bir elm Mədəniyyəti olub... Mən yenə də sizi başa düşmürəm , məhz kitabda hansi elmin olmasini istərdiniz.? Siz niyə ancaq müsəlmanlarin kitabina söz gətirirsiniz.? Yəhudi xristiyanlar bəyəm Allaha və onun mələklərinə inanmir.? Allaha və dinə inanan savadsiz olursa onda ən başda savadsiz yəhudilərdi bir də xristiyanlardi..

 

Gəlin razilaşaq ki , Quran fən kitabi deyil sadəcə insanlara yol , işiq göstərir.. :)

[azda]

 

Fəlsəfəyə isə nahaq kor deyirsiniz ))  Fəlsəfədə nə dini, nə elmi olmayan  -  intuitiv dərk anlayışı , Kant kimi , Dekart kimi dəqiq elmlərdən mühazirə oxuyan və bununla yanaşı dinə və Allaha inanan filosoflar olub və onlar ateistlərlə müqayisədə çoxluq təşkil edir ...

 

Mən belə başa düşürəm ki , fəlsəfə insana heç nə vermir , çünki hamisi insanin fikirləridir , insan ağlinin məhsuludur..orda ilahi , qeyri - adi , bilmədiyimiz heç nə yoxdur , fəlsəfə ancaq insan həyatindan bəhs edir , bəs kainat ?  fəlsəfə nə deyir.? deyir ki get yaşa öz yolunu özün tap ağlin varsa mən heç nə edə bilmərəm. Dünya aləm tək gördüklərimizdən ibarət deyil ki , bəs görmədiklərimiz.?) Mən ona görə də fəlsəfəyə kor elm deyirəm. Elm başıyla baxdığımızda, ağılla baxdığımızda, müasir elm bizə Allah yoxdur deyir

Edited July 26, 2013 by azda

[Vuqar Rehimov]

Azda xanim elm felsefe deyil...Hansisa bir felsefe deye biler allah yoxdur...Elm sebeb netice elaqelerini oyrenir...Elm menalandirmaqla meshqul deyil...Materializmin ozude bir felsefedir,elm deyil...

[azda]

azda, İspan yazıçısının 2 əsr əvvəlki mühazirəsini sizə də oxumağı məsləhət görürəm, mən dəlilərlə İslam olan cəmiyyətdə nəyə görə elm inkişaf edə bilməyəcəyini sübut etdim. 

 

 

 

Belə savadsiz dünyagörüşü olan insanlara  "Elm Çində belə olsa gedib alın." deyən bir dinin mənsublariyiq , deyərək cavab vermək istəyirəm , onlara verəcək olduğum cavabda bir zamanlar Avropanın  öz tarixini islam coğrafiyalarından öyrəndiklərini, və bir çox kəşfi belə bizdən alaraq inkişaf etdirdiklərini unutmamalirini tövsiyə edə bilərəm ancaq..

[azda]

Azda xanim elm felsefe deyil...Hansisa bir felsefe deye biler allah yoxdur...Elm sebeb netice elaqelerini oyrenir...Elm menalandirmaqla meshqul deyil...Materializmin ozude bir felsefedir,elm deyil...

 

Yəni demək istəyirəm ki , bir çox fəlsəfi düşüncələr zamanla dəyişə bildiyi heç bir zaman qətilik daşımaz. Dinimizdəki məlumatlar  isə qətidir, müzakirə edilməz. 

 

Ok elm başqa fəlsəfə başaqa olsun. )

 

Darvinizmə materializmə kor fəlsəfə deyirdim onu anlatmaq istəyirəm. )

[azda]

 Socrat deyir "Felsefe, neleri bilmediğinibilmektir."

 

Amma yenə də bilmirsən , axirəti isə ümumiyyətlə bilmirsən , din heç olmasa insanda inam yaradir , rahatladir..

[Vuqar Rehimov]

Felsefe elm olmasada insana dushunmeyi oyredir...

[Sunyata]

Mən belə başa düşürəm ki , fəlsəfə insana heç nə vermir , çünki hamisi insanin fikirləridir , insan ağlinin məhsuludur..orda ilahi , qeyri - adi , bilmədiyimiz heç nə yoxdur , fəlsəfə ancaq insan həyatindan bəhs edir , bəs kainat ?  fəlsəfə nə deyir.? deyir ki get yaşa öz yolunu özün tap ağlin varsa mən heç nə edə bilmərəm. Dünya aləm tək gördüklərimizdən ibarət deyil ki , bəs görmədiklərimiz.?) Mən ona görə də fəlsəfəyə kor elm deyirəm. Elm başıyla baxdığımızda, ağılla baxdığımızda, müasir elm bizə Allah yoxdur deyir

 

Azda xanım , əvvəla , fəlsəfəni elm hesab etmirəm . Yəni, belə təsəvvür yaranmasın ki,  "mütləq  və son həqiqət"  olaraq fəlsəfəni hesab edirəm .  Baxmayaraq ki, filosoflar və fəlsəfi məktəblər  öz dövrlərinin elmində və ya "elmində"ki paradiqmalara isnad  və ya təkzib etməklə də öz ideyalarını inkişaf etdirmişlər. Antik dövrdə , məsələn ,  Aristotel  həm elm və həm də fəlsəfə nümayəndəsi olub, onun dövründə elmlə fəlsəfənin birgə inkişafı gedib , sonralar da bu iki sahə bir - birindən bəhrələnib.    

Digər tərəfdən fəlsəfə dinlə  sıx əlaqədə olaraq mövcud olub . Ən qədimdən dini filosoflar mövcud olub . Pifaqordan tutmuş, Platon və s. Antik dövrdə  atomistlərdən başqa bütün filosoflar dinin öz daxilindən çıxıb . Orta əslərdə Xristian aləmində Patristika  - Tertullian, Avgustin, Foma və s. kimi dini filosoflar olub ki, onlar faktiki olaraq Xristianlığın fəlsəfi əsasını və  əsas ehkamlarını formalaşdırıblar. 

Orta əsrlərdə  islam aləmində bir neçə müsəlman - fəlsəfi məktəbləri mövcud olub .

 

Yəni , ən qədim zamanlardan fəlsəfə həm elmlə həm də dinlə sıx əlaqədə olub.

 

İndi keçək xeyrinə və "insana heç nə verməməsi"  haqqında mülahizənizə .  Bəli , fəlsəfə insana pul vermir , mal - mülk vermir , hətta , yaxınları da filosofdan  uzaq düşür.  Lakin , fəlsəfə , insan qarşısında "mən kiməm" , "Allah nədir" , "ruh nədir" , "aləmi dərk etmək mümükündürmü " ,  "gördüyümüz , duyduğumuz aləmin arxasında görmədiyimiz aləm varmı "  , "iradə nədir" , "ideya nədir" , "düşüncə nədir " , "şüur nədir"  , "materiya nədir"  və s. və s. kimi suallar qaldırır . Müxtəlif cavablar verilməsinə baxmayaraq , məncə əsas olan burada məhz suallardır . Bu suallar özümüzü daha çox düşünən varlıq , robot  və mexanizm deyil  əsl insan  olduğumuzu yadımıza salır və düşündürür.  Fəlsəfə insanın  düşüncə tərzini və obyektini  xeyli genişləndirir , sanki, bir damcı sudan  okeana sıçrayış edirsən ...  Fəlsəfə insanı  sadə və təvazökar həyat tərzinə  tədricən yaxınlaşdırır .  Fəlsəfə bütün "ballastlardan"  azad edir.   

 

Amma, fəlsəfə səhvlər də edir  ... Elm və din kimi )) 

Edited July 26, 2013 by Sunyata

[Sunyata]

"Allah içinizden inanaların ve kendilerine ilim verilenlerin derecelerini yükseltir." Mücadele 11

 

 

Bu ayədən hər şey bəlli olar..

 

Mənə bəlli olmadı ))    İnanlar haqqında başa düşdüm , amma "kendilerine ilim verilenler"  kim oldu ?  Məsələn, müsəlman olmayan alimlərin də " dərəcəsi yüksəlir " ?  Yəni başqa sözlə , bütpərəst , buddist, xristian alimlər ( yəni ,akademik mənada alim olanlar . İlahiyyatçıları nəzərdə tutmuram )  cənnətlik ola bilər ?

Edited July 26, 2013 by Sunyata

[azda]

Mənə bəlli olmadı ))    İnanlar haqqında başa düşdüm , amma "kendilerine ilim verilenler"  kim oldu ?  Məsələn, müsəlman olmayan alimlərin də " dərəcəsi yüksəlir " ?  Yəni başqa sözlə , bütpərəst , buddist, xristian alimlər ( yəni ,akademik mənada alim olanlar . İlahiyyatçıları nəzərdə tutmuram )  cənnətlik ola bilər ?

 

 

 

 “Allah, içinizden inananların ve kendilerine ilim verilenlerin derecelerini yükseltir.” “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?”“Allah’a karşı ancak; kulları içinden alim olanlar derin saygı duyarlar.”

 

Bilənlər Allahin elmindən xəbərdar olanlar aiddir yəqin ki. Bilməyənlər isə dini dildə desək gözü möhürlənmişlər. )) Elmdən , təhsildən məhrum qalmaq qaranlıqda qalmaq deməkdir. Şərt o deyil ki , hər namazin 5 rükətini əzbərləyib gündə  5 dəfə namaz qilasan.  İslam qədər elmə əhəmiyyət verən başqa bir din yoxdur. Quranı Kərimdə yalnız elm sözü 105 dəfə zikr edilir. Allahin elmi və ya elmli olmaq deyildikdə Sunyata bəy necə başa düşür görəsən.? 

Dünya və axirət səadətinin açarı elmdir deyildikdə hər şey başa düşülür. Dünya nizamını ayaqda tutmaq üçün bildirilən bir sıra disturları vardır. Və bu dünyada insanların iqtisadi, sosial, dini və dünyəvi bütün vəziyyətlərini tənzimləyici və insanları birləşdirici qüvvə yalnız elm yolu ilə qazanılır. Yani elm dedikdə  məscidlərdə namaz qilmaq , şiə - sünni qirişmasi nəzərdə tutulmur. 

 

Din deyildikdə etiqadla inam ağla gəldiyi üzündən ,  İslam xaricində qalan dinlərdəki Allah inancı, mələklər, kitab, rəsul düşüncəsi, axirət və qədər anlayışı həqiqətlə tam uyğunluq göstərmir və buna görə də  onlar cənnətdən məhrumdurlar. Ama ən doğrusunu Allah bilir , bəlkə inanmayan birisinin elə savab işi var ki , onun yeri cənnətlik olacaq.? 

[Sunyata]

 “Allah, içinizden inananların ve kendilerine ilim verilenlerin derecelerini yükseltir.” “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?”“Allah’a karşı ancak; kulları içinden alim olanlar derin saygı duyarlar.”

 

Bilənlər Allahin elmindən xəbərdar olanlar aiddir yəqin ki. Bilməyənlər isə dini dildə desək gözü möhürlənmişlər. )) Elmdən , təhsildən məhrum qalmaq qaranlıqda qalmaq deməkdir. Şərt o deyil ki , hər namazin 5 rükətini əzbərləyib gündə  5 dəfə namaz qilasan.  İslam qədər elmə əhəmiyyət verən başqa bir din yoxdur. Quranı Kərimdə yalnız elm sözü 105 dəfə zikr edilir. Allahin elmi və ya elmli olmaq deyildikdə Sunyata bəy necə başa düşür görəsən.? 

Dünya və axirət səadətinin açarı elmdir deyildikdə hər şey başa düşülür. Dünya nizamını ayaqda tutmaq üçün bildirilən bir sıra disturları vardır. Və bu dünyada insanların iqtisadi, sosial, dini və dünyəvi bütün vəziyyətlərini tənzimləyici və insanları birləşdirici qüvvə yalnız elm yolu ilə qazanılır. Yani elm dedikdə  məscidlərdə namaz qilmaq , şiə - sünni qirişmasi nəzərdə tutulmur. 

 

Din deyildikdə etiqadla inam ağla gəldiyi üzündən ,  İslam xaricində qalan dinlərdəki Allah inancı, mələklər, kitab, rəsul düşüncəsi, axirət və qədər anlayışı həqiqətlə tam uyğunluq göstərmir və buna görə də  onlar cənnətdən məhrumdurlar. Ama ən doğrusunu Allah bilir , bəlkə inanmayan birisinin elə savab işi var ki , onun yeri cənnətlik olacaq.? 

 

 

Mən də elə başa düşürəm ki,  cənnəlik olmaq üçün mömin olmaq zərruri və kafi şərtdir.  Quranda işlədilən elm sözü heç də siz başa düşdüyünüz  dünyəvi elmləri nəzərdə tutmur.  "elm"  (rus tərcümələrində  əsasən  "знание" )  sözü məhz Quranın özünü anlamaq kimi  istifadə olunur.  Yəni, Quranda başa düşülməyən hissələr var , kim bu hissələri başa düşür , onlar  Allah tərəfindən elmli adlandırılır və yüksək dərəcəyə qaldırılır .   "Elm"  Quranda Allahdan gələn  "vəhy" , "məlumat"  , "bilgi"   mənasında işlədilir.   Başqa bir hansısa müasir dövrdə anladığımız elmdən söhbət getmir.  Təsadüfi deyil ki ,  İslamda  "alim"    Quranı həm nəzəri həm də praktiki tərəfdən dərindən bilən  insanlara deyirlər.  

 

105 dəfə yox lap 500 dəfə olsa da , "elm" sözü məhz Qurana aiddir və alim də quranı dərindən biləndir.  İndi bu sözlə manipulyasiya edib İslamda necə elm stimulunun olmasını demək  ))

Edited July 27, 2013 by Sunyata

[azda]

Mən də elə başa düşürəm ki,  cənnəlik olmaq üçün mömin olmaq zərruri və kafi şərtdir.  Quranda işlədilən elm sözü heç də siz başa düşdüyünüz  dünyəvi elmləri nəzərdə tutmur.  "elm"  (rus tərcümələrində  əsasən  "знание" )  sözü məhz Quranın özünü anlamaq kimi  istifadə olunur.  Yəni, Quranda başa düşülməyən hissələr var , kim bu hissələri başa düşür , onlar  Allah tərəfindən elmli adlandırılır və yüksək dərəcəyə qaldırılır .   "Elm"  Quranda Allahdan gələn  "vəhy" , "məlumat"  , "bilgi"   mənasında işlədilir.   Başqa bir hansısa müasir dövrdə anladığımız elmdən söhbət getmir.  Təsadüfi deyil ki ,  İslamda  "alim"    Quranı həm nəzəri həm də praktiki tərəfdən dərindən bilən  insanlara deyirlər.  

 

105 dəfə yox lap 500 dəfə olsa da , "elm" sözü məhz Qurana aiddir və alim də quranı dərindən biləndir.  İndi bu sözlə manipulyasiya edib İslamda necə elm stimulunun olmasını demək  ))

 

Bir az araşdirsaniz elə müasir elmi də Quranda tapacaqsiniz..Elm , olsun fizika , kimya , həndəsə , astronomiya və ya fəlsəfə ,kainatın sirrini necə həll edə bilsin. Biz özümüz də o həll etməyə çalışdığımız sirrin bir parçasıyıq. 

 . 

Bu gün elm deyir ki , İlk maddənin, molekulun düsturu belə belə ... Bu ölü maddənin haradan qüvvət alıb  törədiyi və ilk tək hüceyrəli məxluqu necə meydana gətirdiyi hələ bizim üçün tamamilə məchuldur..Atom fizikası ortaya çıxdiqdan sonra  materialistlərin səsi birdən-birə kısıldi Materializm çökür. Maddəyə söykənən fizikanın səltənəti sarsılir. Atom fizikası maddəni tam fərqli izah edir və.s. ilaxir. Yenə də boşluğa söykənirsən. Baxin bu elmdir , elm bu deməkdir..Ən sadə bir canlı hüceyrənin belə quruluşu heyrət vericidir Necə meydana gəldiyini bilmirik. Elm köhnələn uzvü təmir edə bilmir. Yaratmaq, o ancaq Allahin sifətidir! Cərrah bir üzvü kəsib yerinə başqa birindən üzv qoya bilir. Bir damla qan belə meydana getirməkdə çətinlik çəkir ,mümkünsüz...Allahin qurduğu maşın isə qan edir , yaradir.. Təsadüfi deyil , təsadüfi həyatda heç nə yoxdur , deyərsənsə bundan məsuliyyət daşiyirsan demək ..Qurani  Kərim kainat haqqında ən məqbul yolu göstərmişdir. Ən böyük əşyadan , yaradilandan , bir toxumdaki rüşeymə kimi . Quranın həqiqətləri və sirri qarşısında bir insan sirri təbiət qarşısındakının eynidir. Təbiətdəkini hər göz görüb anlaya bilmədiyi kimi Quranı da hər kəs anlaya bilməz.

 

Mənim demək istədiyim , səlahiyyətimiz xaricində qalan bu məsələlərə burada qısaca təmas etməmizə səbəbi nə idi.? Elmin dinə qarşı bir nöqtəsi ola bilməyəcəyini ifadə etməkdir.Quranın elmə verdiyi dəyər, həqiqətən də üzərində əhəmiyyətlə dayanılması lazım olan bir vəziyyətdir

Lap Qurandaki elm sözü siz deyən kimi olsun , deyir ki haqqi tap , onsuz da başqa çixişin yoxdur , məhz Nietzsche cənablari kimi.. Heç olmasa ölmədən bir ateist olmadiğini dedi.

 

Insana Allah düşünmək qabiliyyəti verib , özün düşün özün də tap. Bir insan olaraq da gerçəkləri araşdıraraq dərinə enmək doğru olanı tapmaq hər insanın məsuliyyətidir. Düşünmək araşdırmaq doğru olanı tapmaq biz insanlar heyvanlardan ayıran xüsusiyyətlərdən biridir . Elə isə düşünməlisən  başqa variantın yox əgər həqiqəti tapmaq istəyirsənsə..

 

 

 

İslamda  "alim" Quranı həm nəzəri həm də praktiki tərəfdən dərindən bilən  insanlara deyirlər.  --- Əlbəttə , çünki Quran asan kitab , fənn kitabi deyil.. Məsləhət olsaydi hami alim olardi. )

 

 

[Sunyata]

Bir az araşdirsaniz elə müasir elmi də Quranda tapacaqsiniz..Elm , olsun fizika , kimya , həndəsə , astronomiya və ya fəlsəfə ,kainatın sirrini necə həll edə bilsin. Biz özümüz də o həll etməyə çalışdığımız sirrin bir parçasıyıq. 

 . 

Bu gün elm deyir ki , İlk maddənin, molekulun düsturu belə belə ... Bu ölü maddənin haradan qüvvət alıb  törədiyi və ilk tək hüceyrəli məxluqu necə meydana gətirdiyi hələ bizim üçün tamamilə məchuldur..Atom fizikası ortaya çıxdiqdan sonra  materialistlərin səsi birdən-birə kısıldi Materializm çökür. Maddəyə söykənən fizikanın səltənəti sarsılir. Atom fizikası maddəni tam fərqli izah edir və.s. ilaxir. Yenə də boşluğa söykənirsən. Baxin bu elmdir , elm bu deməkdir..Ən sadə bir canlı hüceyrənin belə quruluşu heyrət vericidir Necə meydana gəldiyini bilmirik. Elm köhnələn uzvü təmir edə bilmir. Yaratmaq, o ancaq Allahin sifətidir! Cərrah bir üzvü kəsib yerinə başqa birindən üzv qoya bilir. Bir damla qan belə meydana getirməkdə çətinlik çəkir ,mümkünsüz...Allahin qurduğu maşın isə qan edir , yaradir.. Təsadüfi deyil , təsadüfi həyatda heç nə yoxdur , deyərsənsə bundan məsuliyyət daşiyirsan demək ..Qurani  Kərim kainat haqqında ən məqbul yolu göstərmişdir. Ən böyük əşyadan , yaradilandan , bir toxumdaki rüşeymə kimi . Quranın həqiqətləri və sirri qarşısında bir insan sirri təbiət qarşısındakının eynidir. Təbiətdəkini hər göz görüb anlaya bilmədiyi kimi Quranı da hər kəs anlaya bilməz.

 

Mənim demək istədiyim , səlahiyyətimiz xaricində qalan bu məsələlərə burada qısaca təmas etməmizə səbəbi nə idi.? Elmin dinə qarşı bir nöqtəsi ola bilməyəcəyini ifadə etməkdir.Quranın elmə verdiyi dəyər, həqiqətən də üzərində əhəmiyyətlə dayanılması lazım olan bir vəziyyətdir

Lap Qurandaki elm sözü siz deyən kimi olsun , deyir ki haqqi tap , onsuz da başqa çixişin yoxdur , məhz Nietzsche cənablari kimi.. Heç olmasa ölmədən bir ateist olmadiğini dedi.

 

Insana Allah düşünmək qabiliyyəti verib , özün düşün özün də tap. Bir insan olaraq da gerçəkləri araşdıraraq dərinə enmək doğru olanı tapmaq hər insanın məsuliyyətidir. Düşünmək araşdırmaq doğru olanı tapmaq biz insanlar heyvanlardan ayıran xüsusiyyətlərdən biridir . Elə isə düşünməlisən  başqa variantın yox əgər həqiqəti tapmaq istəyirsənsə..

 

 

 

İslamda  "alim" Quranı həm nəzəri həm də praktiki tərəfdən dərindən bilən  insanlara deyirlər.  --- Əlbəttə , çünki Quran asan kitab , fənn kitabi deyil.. Məsləhət olsaydi hami alim olardi. )

 

 

 

Azda xanım , sizin yuxarıdakı postlarınızın birində yazdığınız fikirlə hər ikimiz razılaşdıq :   " Quranda fizikia , kimya axtarmaq haqqında"  ))  Sonra siz yenə Quranda elm - yəni "fizika, kimya"  axtarışı edirsiniz ...  Yəni, Qurandan elmi dəstəkləyən , onu stimullaşdıran dəlillər axtarırsınız . Səbəbi də aydın deyil .  Məncə , din dindi , elm də elm . Hər ikisinin insan həyatında öz  xüsusi yeri var . "Malı mala" qatanda axı hiss olunur ))

 

Sonra , hiss edirəm ki, Quranla razılaşmayan hamını avtomatik ateist və materialist kimi qəbul edirsiniz . Baxmayaraq ki, materializmin , ateizmin də fəlsəfədə öz yeri var . Amma, mən sizə materialist və ateist kimi  "opponentlik" etmirəm ))

 

Özüm də yuxarıda yazmışdım ki, elm də səhv edə bilər , fəlsəfə də , din də ...  Mənim bu mövzuda əsas demək istədiyim odur ki, dinlərdə  ( təkcə quranda yox  )  elm axtarmaq lazım deyil . Çünki , bunlar insan təfəkkürünün müxtəlif sahələiridir . 

 

Eləcə də , elm adamlarına inamları mane olmur . ( dindar fanatiklər istisna olmaqla ) . Məsələn, sizi tanıdığım qədər , düşünürəm ki, yaxşı tədqiqatçı ola bilərsiniz .

Edited July 27, 2013 by Sunyata

[plotophyte]

Sunyata,  - azdanın dini həyatın mənbəyini göstərmə cəhdləri tədqirə layiqdir. Hərçənd ki, din hər bir insanda fərqli təsurat yaradır.

Ümumiyyətlə hisslərimizi kənara qoysaq, İslamın nə olduğu və axır nəticədə insanlara nə verdiyinə diqqət yetirsək görə bilərik ki, İslam məktəbinin insanlara öyrətdiyi, monoteizm və s. dini yanaşma ilı birlikdə həmdə köçəri beduin adətləridir. Çünki, bu dini qəbul edən istənilən xalq kimliyini itirərək 7-ci əsrin primitiv icmalarının mədəni  irsinin daşıyıcıssına çevrilir. Bu qaçılmaz haıdır.  Təbii ki, o dövrdə yaşayan primitiv icmalar bəşəriyyətə heç bir elmi töhfə verə bilməzdi.

 

Əyər səbəblərini araşdırsaq, bu dinə etiqad edən insan ərəb dilində sitaiş edir, ərəb icmalarının geyim tərzini geyinməli və onların adətləri ilə davranmalıdır. Amma bu yanaşma bəşəri olduğuna iddia edən  din üçün cox neqativ haldır və onun bəşərilik iddiası bu səbəbdən mümkün deyil.

 

Ümumiyyətlə hər bir nəzəriyyənin son nəticədə nə verdiyi praktikada məlum olur. Bəzi insanlar müsəlmanların müassir zəmanədəki primitivliyini ərəblər və digərləri ilə əlaqələndirsək də ətrafımızdaki insanların bu dini qəbul etdikdən sonra düşüncə baxımından ani anda min il deqradasiya etdiyinin şahidi oluruq. Bu əslində qaçılmaz haldır, əyər təbii ki, siz dinin bir qismini qəbul edib digər qismini inkar etməsəniz.

 

Ümumiyyətlə İslamda dinə birtərəfli yanaşma və qəbul etmə mümkün deyil- bu dinə iman gətirmiş insan onun hər bir sosial həmçinin siyasi tələbini də qəbul etməlidir. Dində tək sitaiş və.s nəzərdə tutulmur, həmçinin islam alimlərinin səhih sayılan hədisləri, Qurana istinad edən dini açılışlar. geyim və həyat tərzi də vacibdir. Çünki, İslam tək din deyil o həmdə sosial məktəbdir, bütöv həyat tərzidir həmçinin siyasi ideologiyadır.

 

Bütün bunları bildikdən sonra, bu dinə və onun elmlə olan əlaqəsinə bütövlükdə qiymət verdikdə, yəni ayrı-ayrı ayələri dəlil kimi göstərməmək şərti ilə, şübhəsiz burada elmi proqressin ümumiyyətlə hər hansı sosial oyanış və inkişafın mümkün olmadığı  cox aydın görsənir.

Edited July 28, 2013 by plotophyte

[azda]

 Mən demirəm ki , elm hədislərin və fiqhin hamısını su kimi bilməkdir , Quranın ərəbcəsini və tərcüməsini səhvsiz bilməkdir , elm peyğəmbərlərin həyatlarını su kimi bilmək deyil, bunlardan anlayişin olmasi , bütün kitablari araşdirmaq - qarişdirmaq , yoğurma nəticəsində doğru hərəkət üzərinə hərəkətlərini bina etməkdir elm. Mən başa düşdüyüm qədər elm nədir.? Məsələn iki tok kabel və ya batereya  və bir lampa, məlumata əsaslanaraq yaradılmış qurğuya, enerji verərək   nəticə verməsidir, bu nəticə Lampanın yanar olmasıdır .. lampa yandığı müddətcə işıldama davam edəcək, nizam pozulmadığı müddətcə işığin həmin bu halı davam edəcək. Bu elmdir , amma enerjinin hardan nədən yarandiğini , kökünü , mənbəyini  bilməyəcəyik. O halda,Həyat və din haqqında elmə çatılmaq istənirsə, Alim olan Allahın vəhy etdiyi Quran  doğru başa düşülməlidir, bu edildiyində, qaynağı doğru məlumat olan bir hərəkətin sonuda elm olacaq.

 Bəzən təcrübə və ağıl əsasinda fiziki aləmin və metafizik dünyanın bir sıra sirlərinə insanlar çatmişlar... Lakin bunu unutmamaq lazımdır ki, bütün sirlər onun tapabildiklərindən ibarət deyil, metafizika sirlərin hamısını tapmaq deyil , fiziki aləmin sirlərini həll edə bilmək barəsində belə bütünlüklə insanlıq ancaq məhz o nöqtəyə kimi ancaq buğda boyda yol tapmiş olublar. Vəə gözlərin qaranlıqda əşyanı əl köməyilə tanımağa çalışması kimi, həqiqətə istiqamətli ağıl və qəlb ilahi qaynaqlardan nur almadiqda , əşyanın həqiqətinə tam mənasıyla nüfuz edə bilməz. Ona görə də Quranda "anlamirsiniz.?" suali dəfələrlə təkrar olunur. Elə doğru da yazilib. ) çoxlarimiza görə də Kitabda yazilan bu fraza "əsla bilməzsiniz" həqiqətdir , yerinə düşür..Keçək işiq temamiza. ))

 

Məsələn Qurani - Kərimdə məhz işiq barədə belə bir ayə var.

 

 

24:35 -     Allah, göklerin ve yerin nurudur (aydınlatıcısıdır). O'nun nurunun temsili, içinde lamba bulunan bir kandil gibidir. O lamba bir billur içindedir; o billur da sanki inciye benzer bir yıldız gibidir ki, doğuya da batıya da nisbet edilemeyen mübarek bir ağaçtan çıkan yağdan tutuşturulur. (Bu öyle bir ağaç ki) yağı, nerdeyse, kendisine ateş değmese bile ışık verir. (Bu ışık) nurb üstüne nurdur. Allah dilediği kimseyi nuruyla hidayete iletir. Allah insanlara (işte böyle) misal verir; Allah her şeyi bilir.

 

Və ya başqa ayə

 

O gün Evren’i kitabın sayfalarını katlar gibi düreriz. Ve onu yaratılışa ilk başladığımız duruma iade ederiz. Bu, üzerimizdeki bir vaattir. Elbette, gerçekleştireceğiz. (21:104)

 Evren tek bir bütünlükten parçalanıp ayrıldı.
 Bu ayrılma sonucu oluşan Evren genişlemektedir.

Genişleyen Evren’in büzüşmesi,
Büzüşen Evren’in baştaki tekillikte son bulması gerekmektedir.

 

 

Astronomiya elmindən anlayişi olan insanlar yerləşdirdiyim  ayədəki mənani dərhal fərq ediblər. Mənə də məhz onlarin yazisindan oxuyub anlamişam. Prosta orda kim şiə sünni davasi edərsə ay hicab belə gəldi nigab belə getdi , burda Allahin və Kitabinin günahi nədir ki.? Sadəcə insanlarin cahilliyidir..

Xülasə:İndi bəzilərinin sözünə görə inanmalarina görə Quranda imenno həndəsə cəbr olmalidi Mən də deyirəm ki , ağli olan hər hansi bir ayədən özü üçün elm yarada bilər , dərk edə bilər. Və alim dediklərimiz də məhz belə ayələri oxuyub bəhrələnirlər və ya kifayətlənirlər , çünki onlar artiq savadsiz bir dövrdə siradan bir insanin belə dəqiq məlumatlari insanlara çatdira bilməyəcəyindən əmindirlər.  Bu da ilahi Yaradanin bir möcüzəsidir. Mən sizi anlayiram bilmirəm məni anlayan olacaq ya yox. 

[Sunyata]

Sunyata,  - azdanın dini həyatın mənbəyini göstərmə cəhdləri tədqirə layiqdir. Hərçənd ki, din hər bir insanda fərqli təsurat yaradır.

Ümumiyyətlə hisslərimizi kənara qoysaq, İslamın nə olduğu və axır nəticədə insanlara nə verdiyinə diqqət yetirsək görə bilərik ki, İslam məktəbinin insanlara öyrətdiyi, monoteizm və s. dini yanaşma ilı birlikdə həmdə köçəri beduin adətləridir. Çünki, bu dini qəbul edən istənilən xalq kimliyini itirərək 7-ci əsrin primitiv icmalarının mədəni  irsinin daşıyıcıssına çevrilir. Bu qaçılmaz haıdır.  Təbii ki, o dövrdə yaşayan primitiv icmalar bəşəriyyətə heç bir elmi töhfə verə bilməzdi.

 

Əyər səbəblərini araşdırsaq, bu dinə etiqad edən insan ərəb dilində sitaiş edir, ərəb icmalarının geyim tərzini geyinməli və onların adətləri ilə davranmalıdır. Amma bu yanaşma bəşəri olduğuna iddia edən  din üçün cox neqativ haldır və onun bəşərilik iddiası bu səbəbdən mümkün deyil.

 

Ümumiyyətlə hər bir nəzəriyyənin son nəticədə nə verdiyi praktikada məlum olur. Bəzi insanlar müsəlmanların müassir zəmanədəki primitivliyini ərəblər və digərləri ilə əlaqələndirsək də ətrafımızdaki insanların bu dini qəbul etdikdən sonra düşüncə baxımından ani anda min il deqradasiya etdiyinin şahidi oluruq. Bu əslində qaçılmaz haldır, əyər təbii ki, siz dinin bir qismini qəbul edib digər qismini inkar etməsəniz.

 

Ümumiyyətlə İslamda dinə birtərəfli yanaşma və qəbul etmə mümkün deyil- bu dinə iman gətirmiş insan onun hər bir sosial həmçinin siyasi tələbini də qəbul etməlidir. Dində tək sitaiş və.s nəzərdə tutulmur, həmçinin islam alimlərinin səhih sayılan hədisləri, Qurana istinad edən dini açılışlar. geyim və həyat tərzi də vacibdir. Çünki, İslam tək din deyil o həmdə sosial məktəbdir, bütöv həyat tərzidir həmçinin siyasi ideologiyadır.

 

Bütün bunları bildikdən sonra, bu dinə və onun elmlə olan əlaqəsinə bütövlükdə qiymət verdikdə, yəni ayrı-ayrı ayələri dəlil kimi göstərməmək şərti ilə, şübhəsiz burada elmi proqressin ümumiyyətlə hər hansı sosial oyanış və inkişafın mümkün olmadığı  cox aydın görsənir.

 

Plotophyte , salam !  Fikirlərinizlə qismən razıyam .   Amma , yenə də , dediyiniz kimi "fikirlərimiz birtərəfli inkişaf etməsin deyə"  ))  sizə alternativ baxış nöqtəsi təklif etmək istəyirəm. 

İslam dini və ya başqa bir dinə ortodoksal yanaşma - fanatizm səviyyəsinə gətirə bilər, bununla razıyam. Amma, təklif edəcəyim baxış bucağı belədir ( Burada ümumiyyətlə din anlayışından söhbət gedir ) :  

Allaha inam insanın daxili  tələblərindən biridir.  Yəni, qaçılmaz , instinktiv , şüursuz və s.  - bir hissdir.  İnsan bu hissi realizə etmək üçün ilk növbədə  artıq formalaşmış dinlərə müraciət edir , xüsusilə də "öz dininə" . Bir az primitiv misal da olsa , təxminən belə demək olar ki, "acından ölməmək üçün əlinə keçəni yeyirsən" )) Yəni, Din  birbaşa insanın daxili tələbindən doğan bir hadisədir.  Bax, belə baxış bucağından artıq mövqeyiniz dəyişə bilər...

 

Sonra , məncə , çoxluq məhz siz yzdığınız kimi  "... dinin bir qismini qəbul edib digər qismini inkar..."  edir. Yəni, Allaha inam ehtiyacı və buradan da dinə müraciət , digər tərəfdən mövcud cəmiyyətdə adekvat həyat tərzi istəyi sonda insanı dini "qismən" qəbul etməyə  yönəldir ki, bu halı təbii hesab edirəm. Yadınıza salın, qohum - əqrəba , dost - tanış arasında demək olar ki , 99%  Allaha inanır , lakin ortodoks deyil , dərinliyə getmirlər . Səthi olaraq bu daxili tələbi qismən ödəyib , beləcə inamla yaşayırlar.  Bu tipdə insanlara heç bir din inkişaf etməyə , karyera qurmağa mane olmur.

 

Sizin fikirləriniz əsasən fanatiklərə aiddir . % hesabilə deyə bilmərəm , hər halda onlar çoxluq təşkil etmir. Qeyri fanatiklərə isə heç bir beduin adəti ehtiyacı qalmır ))

Edited July 28, 2013 by Sunyata

[Vuqar Rehimov]

Burada sozsuz ki, her kesin oz yanashmasi var Elm ve Din munasibetlerine...

Movzu ile elaqeder elime bir kitab kecdi...Bir az oxudum...Maraqlisida budur ki, Islam felsefesi Elm ve Dinin tam musteqil saheler olduqunu qebul etmek fikrini cefengiyyat hesab edirler...Islam alimleri elmi heqiqetlerle, islam dini arasinda hec bir ziddiyyet gormurler...

En esas delillerden biri budur...Allah goyleri gore bilmediyimiz sutunlarla ucaldandir---burada umumdunya cazibe quvvesine ishare var...

Bu sutunlarla goyler yerinde dayanir ,eyni halda biz hemin sutunlari gore bilmirik...Qravitasiya quvveside gozle gorulmur,hemcinin bu quvve planetleri mueyyen noqtelerde yerinde saxlayir...

Bir soznen Islam dunyagorushu baximindan elm ve din arasindaki elaqe yalniz onlarin bir-birile dialoqu uzerinde qurulmushdur...

[plotophyte]

Sizin fikirləriniz əsasən fanatiklərə aiddir . % hesabilə deyə bilmərəm , hər halda onlar çoxluq təşkil etmir. Qeyri fanatiklərə isə heç bir beduin adəti ehtiyacı qalmır ))

Sunyata, sizin aspektdən yanaşdıqda hardasa işıq nöqtəsi görmək olar ) Bu dinə sosial baxışdır. Amma təəsüflər olsun ki, biz dindən danışırıqsa, hər bir dinin öz atributları və qanunauyğunluqları var, hansılar ki, dini formalaşdırır və digərlərindən fərqləndirir. Bir şeydə sizinlə razı deyiləm, bəli insanlarda inam hiss mövcuddur, amma inanmıram ki, coxluq heç bir informasiyasız ali yaradan haqqında fikirləşə və onun mövcudluğuna inana bilərdi. İnsanlar sadəcə kənar təsir nəticəsində bu haqda fikirləşməyə başlayır. Dini təsir isə adət ənənə şəklində ötürülür. Bu gün bir insanla söhbətimdə məlum oldu ki, o tez-tez dua edir,donuz yemir amma dinə bir nağıl kimi yanaşır. Yəni din əslində özü real görsənən nağıldır. Necə ki, uşaqlıqda hamımıza pinokkio nağılını oxuyurdular və biz ona inanırdıq. Böyüyəndə digər nağıllara inanırıq. Amma bu nağıla inam cəmiyyətdə artdıqca sosial dəyişikliklər qaçılmazdır. Buna belə yanaşmada ola bilər, deyək ki. din bir təhlükəli virusdur, siz təbii ki, virusun nəyə qadir olduğunu və son nəticədə nə etdiyini ancaq onun daşıyıcıları və xəstələr üzərində  yoxlaya bilərsiniz, bəzi cəmiyyətlərdə din virusu daşıyıcı rolu oynayır, amma hər bir daşıyıcı gec və ya tez xəstəyə çevrilir. Bu qaçılmaz haldır. Dərmanı ancaq odur ki, cəmiyyət peyvənd edilməlidir. Həmin peyvənddə məhz fanatiklərdir ki, onların ifrat həyatını gördükdə cəmiyyətdə digərlərində bu virusa qarşı immunitet yaranır. Fanatik qurumların da son nəticədə missiyası budur. Onlara bir növ penicillin də deməl olar ))

[azda]

Burada sozsuz ki, her kesin oz yanashmasi var Elm ve Din munasibetlerine...

Movzu ile elaqeder elime bir kitab kecdi...Bir az oxudum...Maraqlisida budur ki, Islam felsefesi Elm ve Dinin tam musteqil saheler olduqunu qebul etmek fikrini cefengiyyat hesab edirler...Islam alimleri elmi heqiqetlerle, islam dini arasinda hec bir ziddiyyet gormurler...

En esas delillerden biri budur...Allah goyleri gore bilmediyimiz sutunlarla ucaldandir---burada umumdunya cazibe quvvesine ishare var...

Bu sutunlarla goyler yerinde dayanir ,eyni halda biz hemin sutunlari gore bilmirik...Qravitasiya quvveside gozle gorulmur,hemcinin bu quvve planetleri mueyyen noqtelerde yerinde saxlayir...

Bir soznen Islam dunyagorushu baximindan elm ve din arasindaki elaqe yalniz onlarin bir-birile dialoqu uzerinde qurulmushdur...

 

Düzdür , haqlisiniz. Amma inkarçilar həmişə elmi dindən ayirmağa çalişirlar . Daha demirlər elm dindir din də elmdir..

 

[Sunyata]

Sunyata, sizin aspektdən yanaşdıqda hardasa işıq nöqtəsi görmək olar ) Bu dinə sosial baxışdır. Amma təəsüflər olsun ki, biz dindən danışırıqsa, hər bir dinin öz atributları və qanunauyğunluqları var, hansılar ki, dini formalaşdırır və digərlərindən fərqləndirir. Bir şeydə sizinlə razı deyiləm, bəli insanlarda inam hiss mövcuddur, amma inanmıram ki, coxluq heç bir informasiyasız ali yaradan haqqında fikirləşə və onun mövcudluğuna inana bilərdi. İnsanlar sadəcə kənar təsir nəticəsində bu haqda fikirləşməyə başlayır. Dini təsir isə adət ənənə şəklində ötürülür. Bu gün bir insanla söhbətimdə məlum oldu ki, o tez-tez dua edir,donuz yemir amma dinə bir nağıl kimi yanaşır. Yəni din əslində özü real görsənən nağıldır. Necə ki, uşaqlıqda hamımıza pinokkio nağılını oxuyurdular və biz ona inanırdıq. Böyüyəndə digər nağıllara inanırıq. Amma bu nağıla inam cəmiyyətdə artdıqca sosial dəyişikliklər qaçılmazdır. Buna belə yanaşmada ola bilər, deyək ki. din bir təhlükəli virusdur, siz təbii ki, virusun nəyə qadir olduğunu və son nəticədə nə etdiyini ancaq onun daşıyıcıları və xəstələr üzərində  yoxlaya bilərsiniz, bəzi cəmiyyətlərdə din virusu daşıyıcı rolu oynayır, amma hər bir daşıyıcı gec və ya tez xəstəyə çevrilir. Bu qaçılmaz haldır. Dərmanı ancaq odur ki, cəmiyyət peyvənd edilməlidir. Həmin peyvənddə məhz fanatiklərdir ki, onların ifrat həyatını gördükdə cəmiyyətdə digərlərində bu virusa qarşı immunitet yaranır. Fanatik qurumların da son nəticədə missiyası budur. Onlara bir növ penicillin də deməl olar ))

 

Min illərlə müxtəlif dinləri məhv etməyə cəhdlər olub ( həm adeptləri , həm də məbədləri və s. ) ... Amma , dinlər yenə dirçəlib , öz həyatını davam etdirir.  Sizcə bu təsadüfidir ?  Daxili inam tələbi olmasaydı , kim risk edib yenidən dini dirçəltməyə və ya başqa dinin daşıyıcıları tərəfindən işğal   olunmuş ərazidə dini yarımgizli qorumağa cəhd edərdi ?   Bunun yalnız bir səbəbini görürəm  . İnam daxili tələbdir və inam üzərində də din qurulur.   Uşaqlıda eşitdiyimiz "pinokkio"lara gec -tez inam itir ,  amma "din - nağıllara"  yaşlı adamlar inanmağa davam edir.  Kənar təsir  həmişə mövcuddur , amma , yadınıza salın axı bu təsirlərə düşməyənlər də var . Deməli, tam olaraq kənar təsirlə  inamı izah etmək olmaz.  

 

Tutaq ki, sizin təbirinizcə din virusdur  , onda antivirus məntiqlə ateizm olmalı idi ))   Amma , kömək etmir ...  Yadınıza salın qabaqcıl  dünya ölkələrini , məsələn , Amerikada dindar olmayan heç vaxt prezident ola bilməz .  And içəndə bibliyaya and içirlər , kilsəyə gedirlər ,  xaç vururlar və bəzi digər ritualları da yerinə yetirirlər. Bununla yanaşı , dövlət qanunlarına və xüsusilə də konstitusiyalarına hörmətlə yanaşırlar.  Avropa ölkələrində də elə .  Bu  inam hissinə hörmət onalrda vicdan azadlığı kimi qəbul edilib.  Vicdan - daxili bir hadisədir  (baxmayaraq ki, o cümlədən xarici təsirlərdən də formalaşa bilər ) . İnam və inamsızlığın sonda vicdan azadlığının göstəricisi olaraq hər ikisinin mövcudluq hüqüqu olmalıdır .

 

Bütün dinlərdə fanatiklər var , onlara da "побочное явление"  kimi baxmaq olar.  Avropada dini radikallaşma dövrü  Xristianlığın yaranmasından 1000 il sonra "Xaç yürüşlərindən"  -  16 cı əsrə qədər  inkvizisiya  formasında davam etdi.  Sonra , radikallaşmanı  maarifçilik və liberalizm tədricən əvəz etməyə başladı .  Bu gün isə  Avropanın mərkəzində Vatikan klerikal dövləti , bütün katoliklərin qəbul etdiyi Papa var  və s. Amma, qanun -qayda da var,  vicdan azadlığı  da var . 

 

Bu "radikallaşma - liberallaşma"  prosesi görünür müxtəlif yerlədə və dinlərdə müxtəlif zamanda baş verir ...

Edited July 29, 2013 by Sunyata

[Vuqar Rehimov]

Ehsen Sunyata...Cox beyendim bu fikri---İnam ve inamsizliqin sonda vicdan azadliqinin gostericisi olaraq her ikisinin movcudluq huququ olmadir...

[Ahmedli1980]

Düzdür , haqlisiniz. Amma inkarçilar həmişə elmi dindən ayirmağa çalişirlar . Daha demirlər elm dindir din də elmdir..

 

Əssələmu aleykum, Azda xanım. Sizin axırıncı cümlənizlə razı deyiləm. Din elmdir. Bunu ancaq inkarcılar bilərəkdən, yaxud cahilliklərindən inkar edərlər. Amma elm din deyil. Elm dedikdə sual çıxır: dünyavi, yoxsa dini elm və s. Elm dedikdə din nəzərdə tutulmur. Amma din dedikdə elmin dini bölməsindən danışılır.

 

İnkarçıların elmliləri yəqin ki bilərəkdən inkar edir. Elmsizləri isə onların ardınca kor-koranə gedərək bilmədən inkar edirlər.

 

Allah Azərbaycan xalqını hidayət etsin!