Dahilik Və Istedad

[DVB-S2]

1-ci halda "proqramlaşdırılmışdır" demək çox tez oldu. Axı genlərin formalaşması prosesini də bilmirik və burada hansısa bir qanunauyğunluğun olması istisna deyil.

2-ci hali isə ümumiyyətlə müzakirə etməyə dəyməz.

Dahilər haqqında. Siz yəqin ki etiraz etməzsiniz, hər halda belə bir tendensiya var ki bir çox dahinin (əsasən də incəsənətdə) valideynləri gələcək dahinin məşğul olacağı sahədə müəyyən uğur qazanmış insanlar olub. Bunu nə ilə izah edərdiniz?

[DVB-S2]

 

 

 

1-ci halda deməli , insan hətta genlər vasitəsilə də olsa tam proqramlaşdırılmışdır. Onda  ilkin "proqramistin"  varlığı haqqında sual doğur. Elm də ( genetika da elm hesab olunursa ) bunu rədd edir.

Hətta mənəviyyatı çıxsaq belə fiziki parametrləri o cümlədəndə insanın cinsiyyəti axı genlərdən asılıdır. deməli "proqramlaşdırılmışdır"? Onda  ilkin "proqramistin"  varlığı haqqında sual doğur? Elm də ( genetika da elm hesab olunursa ) bunu rədd edir?

[Sunyata]

Hətta mənəviyyatı çıxsaq belə fiziki parametrləri o cümlədəndə insanın cinsiyyəti axı genlərdən asılıdır. deməli "proqramlaşdırılmışdır"? Onda  ilkin "proqramistin"  varlığı haqqında sual doğur? Elm də ( genetika da elm hesab olunursa ) bunu rədd edir?

 

Hər halda  , aşağıdakıları yazanda :

 

 Bəlkədə insanın hansı fəlsəfi düşüncəyə malik olacağıda, onun xarakteri istedadı və s kimi dünyaya gələrkən artıq proqramlanmışdır.

 

nə isə nəzərdə tutmuşdunuz . "Proqramlanma" -  kimsə və ya nəsə tərəfindən  olduğunu birbaşa ifadə edir. Deməli , sizi düz başa düşmədim .

 

Genetikanı mənəviyyata şamil etdikdə bir sıra  hadisələr baş verməli idi.  Məsələn , ana xətti ilə xristian olan , ata xətti ilə müsəlman uşaqlar ya xristian , ya müsəlman olmalıdır , ya da bunun "sintezi"  . Amma, heç vəchlə buddist ola bilməz , həyatda isə bunun əksini görürük.  Yaxud ,  atası empirizm tərəfdarı , anası rasionalist olan uşaq ya empirik , ya rasionalist, ya da empirik + rasionalist olmalıdır.  Bu uşaq böyüyəndə heç vəchlə mistik ola bilməzdi .

 

Genetika kifayət qədər araşdırılmayıbsa da ,  onun mənəvi aləmə dəxli ola bilməz . Çünki, molekulaların quruluşu , ardıcıllığı fiziki xarakteristikadır , irsi  olaraq ötürülən  parametrlərdir . Mənəviyyat molekulalarla müəyyən edilə bilməz .

Edited August 9, 2013 by Sunyata

[Sunyata]

 

Dahilər haqqında. Siz yəqin ki etiraz etməzsiniz, hər halda belə bir tendensiya var ki bir çox dahinin (əsasən də incəsənətdə) valideynləri gələcək dahinin məşğul olacağı sahədə müəyyən uğur qazanmış insanlar olub. Bunu nə ilə izah edərdiniz?

 

Mən başqa bir şey eşitmişəm və görürəm :  "природа отдыхает на детях гениев" ))

[DVB-S2]

Hər halda  , aşağıdakıları yazanda :

 

 

nə isə nəzərdə tutmuşdunuz . "Proqramlanma" -  kimsə və ya nəsə tərəfindən  olduğunu birbaşa ifadə edir. Deməli , sizi düz başa düşmədim .

 

Genetikanı mənəviyyata şamil etdikdə bir sıra  hadisələr baş verməli idi.  Məsələn , ana xətti ilə xristian olan , ata xətti ilə müsəlman uşaqlar ya xristian , ya müsəlman olmalıdır , ya da bunun "sintezi"  . Amma, heç vəchlə buddist ola bilməz , həyatda isə bunun əksini görürük.  Yaxud ,  atası empirizm tərəfdarı , anası rasionalist olan uşaq ya empirik , ya rasionalist, ya da empirik + rasionalist olmalıdır.  Bu uşaq böyüyəndə heç vəchlə mistik ola bilməzdi .

 

Genetika kifayət qədər araşdırılmayıbsa da ,  onun mənəvi aləmə dəxli ola bilməz . Çünki, molekulaların quruluşu , ardıcıllığı fiziki xarakteristikadır , irsi  olaraq ötürülən  parametrlərdir . Mənəviyyat molekulalarla müəyyən edilə bilməz .

Düzdür fikrimi ola bilər düzgün ifadə etməmişəm. Proqramlanma deyəndə mən yəni onun fiziki-anatomik xüsusiyyətləri kimi xarakterinin müəyyən cizgilərinin də xromosomlarla (və ya başqa info daşıyıcısı) tərəfindən müəyyən olunduğunu demək istəmişdim.

İnsanın müsəlman, xristian vəya ateist olması  onun genlərində hec bir dəyişiklik etmir axı, siz nə ücün qərara gəldinizki ki bu irsən ötürülməlidir ?

Genetikanın rolu barədə hər halda belə qəti fikir yürüməzdim )) Bir neçə molekulun düzülüşündə fərq kifayət edir ki, insan sonradan şizofreniya və autizm kimi ağır ruhi xəstəliklərə düçar olsun.

[DVB-S2]

Mən başqa bir şey eşitmişəm və görürəm :  "природа отдыхает на детях гениев" ))

Иоганн Себастьян Бах

Иоганн Себастьян Бах был младшим, восьмым ребёнком в семье музыканта Иоганна Амброзиуса Баха и Элизабет Леммерхирт^[2][3]. Род Бахов известен своей музыкальностью с начала XVI века: многие предки и родственники Иоганна Себастьяна были профессиональными музыкантами^[4].

Людвиг ван Бетховен

Людвиг ван Бетховен родился в декабре 1770 года в Бонне. Точная дата рождения не установлена, предположительно это 16 декабря, известна лишь дата крещения — 17-ого декабря 1770 года в Бонне в католической церкви Св. Ремигия.

Его отец Иоганн (Johann van Beethoven, 1740—1792) был певцом, тенором в придворной капелле, мать Мария-Магдалина, до замужества Кеверих (Maria Magdalena Keverich, 1748—1787), была дочерью придворного шеф-повара в Кобленце, они поженились в 1767 году.

Дед, Людвиг, (1712—1773) служил в той же капелле, что и Иоганн, сначала певцом, басом, затем капельмейстером. Он был родом из Мехелена в Южных Нидерландах, отсюда и приставка «ван» перед фамилией.

Во́льфганг Амаде́й Мо́царт

Музыкальные способности Моцарта проявились в очень раннем возрасте, когда ему было около трёх лет. Его отец Леопольд Моцарт был одним из ведущих европейских музыкальных педагогов. Его книга «Опыт основательной скрипичной школы» (нем. Versuch einer gründlichen Violinschule) была опубликована в 1756 году — в год рождения Моцарта, выдержала много изданий и была переведена на множество языков, в том числе и на русский. Отец обучил Вольфганга основам игры на клавесине, скрипке и органе.

[DVB-S2]

Hər halda  , aşağıdakıları yazanda :

 

 

nə isə nəzərdə tutmuşdunuz . "Proqramlanma" -  kimsə və ya nəsə tərəfindən  olduğunu birbaşa ifadə edir. Deməli , sizi düz başa düşmədim .

 

Proqramlanma terminində də  yaranma terminindəki kimi heç də "proqrammist"in və ya "yaradan"in olması labüd deyil)

[Sunyata]

İnsanın müsəlman, xristian vəya ateist olması  onun genlərində hec bir dəyişiklik etmir axı, siz nə ücün qərara gəldinizki ki bu irsən ötürülməlidir ?

 

Bunu siz deyirsiniz ))  Mənəviyyatın genetik mənbəyinin ola bilməsinə siz yuxarıda bir postunuzda işarə etdiniz . Mənsə , tamam əksini deyirəm. Genetika ilə ( molekulalarla ) mənəviyyətin əlaqəsinin olmamasını təkrar - təkrar deyirəm .

 

Bir neçə molekulun düzülüşündə fərq kifayət edir ki, insan sonradan şizofreniya və autizm kimi ağır ruhi xəstəliklərə düçar olsun.

Bunların mənəviyyata nə dəxli var?  Bu  şikəst adamdan marafon yürüşü tələbinə oxşayır ))  Özüdəki , hələ bu "ruhi xəstəliklərin"  mənbəyi , səbəbləri tam aydın deyil .  Hər halda onların adına "Ruhi xəstəlik"  təsadüfən demirlər . Fiziki xəsarət ("molekulların düzülüşündəki fərq" ) bəlkə də səbəb yox , nəticədir . Bəlkə də təsadüfdür .

[Sunyata]

Иоганн Себастьян Бах

Иоганн Себастьян Бах был младшим, восьмым ребёнком в семье музыканта Иоганна Амброзиуса Баха и Элизабет Леммерхирт^[2][3]. Род Бахов известен своей музыкальностью с начала XVI века: многие предки и родственники Иоганна Себастьяна были профессиональными музыкантами^[4].

Людвиг ван Бетховен

Людвиг ван Бетховен родился в декабре 1770 года в Бонне. Точная дата рождения не установлена, предположительно это 16 декабря, известна лишь дата крещения — 17-ого декабря 1770 года в Бонне в католической церкви Св. Ремигия.

Его отец Иоганн (Johann van Beethoven, 1740—1792) был певцом, тенором в придворной капелле, мать Мария-Магдалина, до замужества Кеверих (Maria Magdalena Keverich, 1748—1787), была дочерью придворного шеф-повара в Кобленце, они поженились в 1767 году.

Дед, Людвиг, (1712—1773) служил в той же капелле, что и Иоганн, сначала певцом, басом, затем капельмейстером. Он был родом из Мехелена в Южных Нидерландах, отсюда и приставка «ван» перед фамилией.

Во́льфганг Амаде́й Мо́царт

Музыкальные способности Моцарта проявились в очень раннем возрасте, когда ему было около трёх лет. Его отец Леопольд Моцарт был одним из ведущих европейских музыкальных педагогов. Его книга «Опыт основательной скрипичной школы» (нем. Versuch einer gründlichen Violinschule) была опубликована в 1756 году — в год рождения Моцарта, выдержала много изданий и была переведена на множество языков, в том числе и на русский. Отец обучил Вольфганга основам игры на клавесине, скрипке и органе.

 

Bu qanunauyğunluqdur , yoxsa təsadüf ?   Əgər qanunauyğunluqdursa , onda dahilərin uşaqları valideynlərindən də  irəli gedib "superdahi" olmalı idi ))

[Sunyata]

Proqramlanma terminində də  yaranma terminindəki kimi heç də "proqrammist"in və ya "yaradan"in olması labüd deyil)

 

 Proqramlanma və yaranma - hər ikisi bu işi görəni nəzərdə tutur.  Ya da "yaranma" və "proqramlanma" nın əvəzinə əbədilik təklif olunur. Yalnız əbədilik inkar edildikdə , "yaranma"  anlayışı meydana gəlir.  Yaranan hər şey  yaradılır.  Yəni,  bu mənim fəlsəfəm deyil , amma hər sözün - anlayışın by defintion mənası var. Yaranmada   yaradılış nəzərdə tutur. Yaradılış da Yaradan nəzərdə tutur. "Proqramlanma"  onun kimi .

[DVB-S2]

Bu qanunauyğunluqdur , yoxsa təsadüf ?   Əgər qanunauyğunluqdursa , onda dahilərin uşaqları valideynlərindən də  irəli gedib "superdahi" olmalı idi ))

Sizcə bir təsadüf kimi çox deyil? Axtarsaq daha çox təsadüfə rast gələrik. Mən bunu belə izah edərdim . İlkin şərt kimi istedad tələb olunur (yəni genlərin düzgün kombinasiyası vəya allah vergisi) . Bu şərtin olmasında , valideynlərin genləri (məncə) və ya karma (sizcə) müəyyən rol oynaya bilər. İknici şərt kimi münbit şərait yəni lazımi anda lazımi yerdə dünyaya gəlmək. Bundan əlavə xarakterdə müəyyən cizgilər (zəhmətkeşlik, ambisiya) və.s olmalıdır. Müəyyən dahilər var ki onları üşaq yaşlarında zor ilə müəyyən sənətlə məşğul olmaya məcbur ediblər. İnanmıram ki bunsuz onlar dahi ola bilərdilər.

 Hansının (istedad və ya şərait) vacib olması barədə çox mübahisə etmək olar. İstedad hər kəsdə müəyyən qədər var. Yəqin ki dahilərin heçdə hamısını eyni kvalifikasiyaya aid etmək olmaz. Kimisi  az istedadla daha çox zəhmətsevərliyi və ambisiyaları ilə kimisi isə əksinə məhz istedadının gücü ilə dahi olub.

Dahilərin övadlarına gəldıkdə isə bəlkə də dahi övladı olmaları buna mane olan psixoloji amillərdəndir.

[Sunyata]

Sizcə bir təsadüf kimi çox deyil? Axtarsaq daha çox təsadüfə rast gələrik. Mən bunu belə izah edərdim . İlkin şərt kimi istedad tələb olunur (yəni genlərin düzgün kombinasiyası vəya allah vergisi) . Bu şərtin olmasında , valideynlərin genləri (məncə) və ya karma (sizcə) müəyyən rol oynaya bilər. İknici şərt kimi münbit şərait yəni lazımi anda lazımi yerdə dünyaya gəlmək. Bundan əlavə xarakterdə müəyyən cizgilər (zəhmətkeşlik, ambisiya) və.s olmalıdır. Müəyyən dahilər var ki onları üşaq yaşlarında zor ilə müəyyən sənətlə məşğul olmaya məcbur ediblər. İnanmıram ki bunsuz onlar dahi ola bilərdilər.

 Hansının (istedad və ya şərait) vacib olması barədə çox mübahisə etmək olar. İstedad hər kəsdə müəyyən qədər var. Yəqin ki dahilərin heçdə hamısını eyni kvalifikasiyaya aid etmək olmaz. Kimisi  az istedadla daha çox zəhmətsevərliyi və ambisiyaları ilə kimisi isə əksinə məhz istedadının gücü ilə dahi olub.

Dahilərin övadlarına gəldıkdə isə bəlkə də dahi övladı olmaları buna mane olan psixoloji amillərdəndir.

 

Fikirlərinizin böyük hissəsi ilə mən də bölüşürəm .  

 

Bəzi kiçik detalları çıxmaq şərtilə . Məslən, hamıda istedadın olması haqqında - qəti olaraq mövqeyim yoxdur.  Bir də "karma" məsələsində də qəti mövqeyim yoxdur.

 

Sizin fikirlərinizə ( razılaşaraq ) əlavəm (subyektiv )  odur ki, dahilik - "kollektiv şüursuzluğa"  aktiv qoşulmaq , "kortəbii dünya iradəsinin ifadəsi" kimi təzahür etmək , "ətrafda olan informasiya sahəsinə" qoşulmaq  və s. kimi də qəbul edilə bilər.   İzah çoxdur , müsəlmanlar demişkən "düzünü isə Allah bilir"  ))

[DVB-S2]

 

Bunu siz deyirsiniz ))  Mənəviyyatın genetik mənbəyinin ola bilməsinə siz yuxarıda bir postunuzda işarə etdiniz . Mənsə , tamam əksini deyirəm. Genetika ilə ( molekulalarla ) mənəviyyətin əlaqəsinin olmamasını təkrar - təkrar deyirəm .

 

Bunların mənəviyyata nə dəxli var?  Bu  şikəst adamdan marafon yürüşü tələbinə oxşayır ))  Özüdəki , hələ bu "ruhi xəstəliklərin"  mənbəyi , səbəbləri tam aydın deyil .  Hər halda onların adına "Ruhi xəstəlik"  təsadüfən demirlər . Fiziki xəsarət ("molekulların düzülüşündəki fərq" ) bəlkə də səbəb yox , nəticədir . Bəlkə də təsadüfdür .

 

Baxın yuxarıda yazdıqlarımin çoxunu burada aid edərdim.

Mənəviyyatin deməzdim, insan xarakterinin müəyyən cizgilərinin genetik mənbəyi ola bilər. Sonradan bunların bəziləri ətraf aləmin (ailə , məktəb cəmiyyət) təsirindən ingişaf edər bəziləri isə əksinə. Yəni burda da genetika və ya karma müəyyən rol oynayır. 

  Son olaraq xarakter (mənəviyyat) formalaşır. Misal üçün bir skeptik :) olmaq üçün tək inamsızlıq ( dinə yox, xarakterin bir xüsusiyyəti kimi) yetməz , ən azından alternativ teoriyaları bilməli, oxumalısan. Amma vaxtında bundan xəbərsizdirsə xarakterindəki inamsızlığa baxmayaraq ən qatı dindar olacaq. (əks fikirlərə inanmayacaq)

Molekulların düzülüşündəki fərq dediyiniz genlər isə, hələki əlimizdə olan insan müxtəlifliyinin info daşıyıcısı kimi yeganə faktdır. Və onu tam öyrənməmiş bu müxtəlifliyin (o cümlədən də xarakterin , mənəviyyatınin və.s (semantikada mən zəifəm)) səbəbi kimi onu nəzərə almamaq okkamın ülgücünə görə düş deyil.

[DVB-S2]

Fikirlərinizin böyük hissəsi ilə mən də bölüşürəm .  

 

Bəzi kiçik detalları çıxmaq şərtilə . Məslən, hamıda istedadın olması haqqında - qəti olaraq mövqeyim yoxdur.  Bir də "karma" məsələsində də qəti mövqeyim yoxdur.

 

Sizin fikirlərinizə ( razılaşaraq ) əlavəm (subyektiv )  odur ki, dahilik - "kollektiv şüursuzluğa"  aktiv qoşulmaq , "kortəbii dünya iradəsinin ifadəsi" kimi təzahür etmək , "ətrafda olan informasiya sahəsinə" qoşulmaq  və s. kimi də qəbul edilə bilər.   İzah çoxdur , müsəlmanlar demişkən "düzünü isə Allah bilir"  ))

Bir fikirdə sizinlə tam razıyam ki düzünü bilməkdən çox uzağıq ))

[Sunyata]

 

Baxın yuxarıda yazdıqlarımin çoxunu burada aid edərdim.

Mənəviyyatin deməzdim, insan xarakterinin müəyyən cizgilərinin genetik mənbəyi ola bilər. Sonradan bunların bəziləri ətraf aləmin (ailə , məktəb cəmiyyət) təsirindən ingişaf edər bəziləri isə əksinə. Yəni burda da genetika və ya karma müəyyən rol oynayır. 

  Son olaraq xarakter (mənəviyyat) formalaşır. Misal üçün bir skeptik olmaq üçün tək inamsızlıq ( dinə yox, xarakterin bir xüsusiyyəti kimi) yetməz , ən azından alternativ teoriyaları bilməli, oxumalısan. Amma vaxtında bundan xəbərsizdirsə xarakterindəki inamsızlığa baxmayaraq ən qatı dindar olacaq. (əks fikirlərə inanmayacaq)

 

Xarakter yox , temperament genetik ola bilər. Çünki , temperament anadangəlmə , xarakter isə ( ailə, məktəb, cəmiyyət və s ) sonradan formalaşır.  Bu formalaşan xarakter mənəviyyat deyil . Xarakter temperamentin əsasında ( sadaladığınız səbələr də daxil olmaqla)  formalaşa bilər . Amma, mənəviyyat - xarakter əlaqəsini görmürəm . Mənəviyyat deyəndə mən - духовность  nəzərdə tuturam .( hər ehtimala qarşı sinxronlaşaq) .

Razılaşın ki, tünd xasiyyətli və ya mülayim xasiyyətli eyni dindən, fəlsəfədən olan adamlar var. Xarakterləri müxtəlif , amma dünyagörüşləri - mənəviyyatları eyni ...

 

Molekulların düzülüşündəki fərq dediyiniz genlər isə, hələki əlimizdə olan insan müxtəlifliyinin info daşıyıcısı kimi yeganə faktdır. Və onu tam öyrənməmiş bu müxtəlifliyin (o cümlədən də xarakterin , mənəviyyatınin və.s (semantikada mən zəifəm)) səbəbi kimi onu nəzərə almamaq okkamın ülgücünə görə düş deyil.

Əksinə , Okkama qalsa , o deyərdi ki, öyrəndikləriniz bəsdir , artıq nəyə lazımdır ki...

Edited August 9, 2013 by Sunyata

[DVB-S2]

 

Xarakter yox , temperament genetik ola bilər. Çünki , temperament anadangəlmə , xarakter isə ( ailə, məktəb, cəmiyyət və s ) sonradan formalaşır.  Bu formalaşan xarakter mənəviyyat deyil . Xarakter temperamentin əsasında ( sadaladığınız səbələr də daxil olmaqla)  formalaşa bilər . Amma, mənəviyyat - xarakter əlaqəsini görmürəm . Mənəviyyat deyəndə mən - духовность  nəzərdə tuturam .( hər ehtimala qarşı sinxronlaşaq) .

Razılaşın ki, tünd xasiyyətli və ya mülayim xasiyyətli eyni dindən, fəlsəfədən olan adamlar var. Xarakterləri müxtəlif , amma dünyagörüşləri - mənəviyyatları eyni ...

 

Əksinə , Okkama qalsa , o deyərdi ki, öyrəndikləriniz bəsdir , artıq nəyə lazımdır ki...

Temperament elə həmin xarakterin rüşeymləridir. Amma bu rüşeymlərdən hansının ingişaf edəcəyi də gələcək şəraitdən asılıdır.

Hər halda razılaşırsınız ki genetika xarakterə təsir edir.

İndi xarakterin cizgiləri- qorxaqlıq və ya cəsarət, itaətkarlıq və ya məğrurluq, realizm və ya təxəyyül, tənbəllik və ya işgüzarlıq,şübhəlilik , indakarlıq, maraq dairəsinin əhatəsi və.s  . Sizcə bunlar mənəviyyata heçmi təsir etmir?

Məncə müəyyən təsiri var bunların amma heçdə 100 % deyil. Sonradan qazanılan həyat bilgiləri + xarakterin sadaladığım cizgiləri məncə onun mənəviyyatının əsasını təşkil edir.

Bir daha qeyd edim ki bunların müəyyən nisbəti var. İtaətkar olmaq heç də dindar olacağına tam zəmin yaratmır ola bilər yalnız cüzi təkan verir bu istiqamətdə.

[Sunyata]

Temperament elə həmin xarakterin rüşeymləridir. Amma bu rüşeymlərdən hansının ingişaf edəcəyi də gələcək şəraitdən asılıdır.

Hər halda razılaşırsınız ki genetika xarakterə təsir edir.

İndi xarakterin cizgiləri- qorxaqlıq və ya cəsarət, itaətkarlıq və ya məğrurluq, realizm və ya təxəyyül, tənbəllik və ya işgüzarlıq,şübhəlilik , indakarlıq, maraq dairəsinin əhatəsi və.s  . Sizcə bunlar mənəviyyata heçmi təsir etmir?

Məncə müəyyən təsiri var bunların amma heçdə 100 % deyil. Sonradan qazanılan həyat bilgiləri + xarakterin sadaladığım cizgiləri məncə onun mənəviyyatının əsasını təşkil edir.

Bir daha qeyd edim ki bunların müəyyən nisbəti var. İtaətkar olmaq heç də dindar olacağına tam zəmin yaratmır ola bilər yalnız cüzi təkan verir bu istiqamətdə.

 

Genetika xarakerə təsir edirsə , onda eyni ata- anadan olan uşaqlar eyni  xarakterli olmalı idi.  Məhz , sadaladığınız əksıliklər bir aidləki uşaqlarda mümkündür. Eyni ailədəki uşaqlar biri qorxaq, biri cəsarətli ola bilər. Biri itaətkar , o biri məğrur, biri tənbəl o biri işgüzar və s. ola bilər. Bu da xarakterin genentik təsirini təkzib edir.

 

Mənəviyyata xarakterin təsiri barədə sizinlə razıyam . Təsir var , amma 100 % lik ola bilməz.  Məsələn , qorxaq adam altruist də ola bilər. Qorxaqlıq əgər xarakterdirsə , altruizm isə mənəviyyatdır. İnsan öz həyatını  kiməsə görə , nəyəsə görə təhlükəyə atır, bununla yanaşı qorxur... Başqa tipdə misal  -  dindar adam itaətkar olmalıdır ( əsas dinlərə görə ) elədirmi ? Amma, dindar məğrur da ola bilər , hətta dinin müəyyən ehkamına qarşı çıxa da bilər ( beləcə , dinlərdə islahatlar baş verib ). Bu misal da onu göstərir ki,  mənəviyyat ( bizim misalımızda - dindarlıq)   xarakerdən ( itaətkarlıq ya məğrurluq ) asılı deyil.  ( siz də  misalınızda təxminən bunu deyirsiniz )) ) 

 

Zənnimcə ,  əksini də demək olar. Yəni, mənəviyyat da öz növbəsində tam  yox , amma qismən xarakteri dəyişə bilər.  Məsələn, qorxaq adam əbədi varlığına (əbədi ruha ) inandıqdan sonra , məğrur və cəsarətli ola bilər. Yaxud  tənbəl adam  ailəsində olan qəfil yaranan çətinliklikdən  - "ekszistensial sıçrayış" edərək ( anı olaraq ailəsi üçün məsuliyyətli öz üzərinə götürərək )  , başqa sözlə mənəviyyat sıçrayışı edərək - işgüzar adama çevrilə bilər.  Yəni , mənəviyyat xarakteri müəyyən mənada dəyişdi - demək olar.

 

Bir şey də deyim , biz insana həm də özünə yaradıcı münasibətdə olan bir varlıq kimi də baxmalıyıq .  Bütün kənar təsirlərə baxmayaraq , daxildə öz -özünə münasibətdə immanent bir yaradıcılıq  potensialı var.  Yəni , səbəbi bəlli olmayan "metamorfozalar"  da mümkündür.  (  İMHO )

Edited August 10, 2013 by Sunyata

[Sunyata]

.

Hər halda razılaşırsınız ki genetika xarakterə təsir edir.

 

Doğrusu , artıq cavab  yazdımsa da, bir də bu fikrinizi izah edin. Mümkünsə , misallarla . Bəlkə də , genetika  haqqında müxtəlif  "fikirlərimiz " var  ))   Mən genetika deyəndə irsi olaraq ötürülən faktorlar + parametrlər  nəzərdə tuturam .

Edited August 10, 2013 by Sunyata

[Vuqar Rehimov]

Sizi sobbetden yayindirdiqim ucun uzr isteyirem...Men bir az cash-bash qalmisham...)))

Temperament nedir? Xarakter nedir? Meneviyyat nedir?

Temperament anadangelmedir...Bura ne daxildir?

Xarakter sonradan formalashir? Bura ne daxildir?

Meneviyyati basha dushdum...Yeni insanin dunya gorushu,savadi,felsefi baxishi,inanci,exlaqi ve s...

[DVB-S2]

Doğrusu , artıq cavab  yazdımsa da, bir də bu fikrinizi izah edin. Mümkünsə , misallarla . Bəlkə də , genetika  haqqında müxtəlif  "fikirlərimiz " var  ))   Mən genetika deyəndə irsi olaraq ötürülən faktorlar + parametrlər  nəzərdə tuturam .

 

 

 

Xarakter yox , temperament genetik ola bilər. Çünki , temperament anadangəlmə , xarakter isə ( ailə, məktəb, cəmiyyət və s ) sonradan formalaşır.  Bu formalaşan xarakter mənəviyyat deyil . Xarakter temperamentin əsasında ( sadaladığınız səbələr də daxil olmaqla)  formalaşa bilər .

 

Ola bilər düz anlamamışam. Mənə elə gəldiki postunuzda genlərin temperamentlə , temperamentində xarakterlə əlaqəsi hiss olunurdu.

[Sunyata]

Sizi sobbetden yayindirdiqim ucun uzr isteyirem...Men bir az cash-bash qalmisham...)))

Temperament nedir? Xarakter nedir? Meneviyyat nedir?

Temperament anadangelmedir...Bura ne daxildir?

Xarakter sonradan formalashir? Bura ne daxildir?

Meneviyyati basha dushdum...Yeni insanin dunya gorushu,savadi,felsefi baxishi,inanci,exlaqi ve s...

 

Bir az çaş-başlıq var ))

 

Temperament və Xarakter psixologiyadan olan terminlərdir.   Mən də bu sözləri məhz o mənada istifadə edirəm. 

 

Temperament insanda anadangəlmə olan psixo- fizeoloji  xüsusiyyətlərdir ki, bunlar həyat boyu insanı müşayiət edir. 

Xarakter isə bu temperamendən də həmçinin asılı olan , amma , daha çox  kənar təsirlərin nəticəsində formalaşan və həyat boyu dəyişə bilən psixi  xüsusiyyətlərdir.

 

Temperament psixiki xüsusiyyətlərin formasıdırsa , xarakter onun məzmunudur.  Yəni, məsəl üçün , temperament  insanı hər hansı hadisəyə tez və ya gec  reaksiya vermək qabiliyyətidirsə , xarakter isə bu reaksiyanın məzmunudur. Yəni , misalın davamı kimi, insan həmin hadisəyə müsbət və ya mənfi məzmunda reaksiya verə bilər.

 

Klassik mənada 4 temperament tipi var : sanqvinik, xolerik, fleqmatik , melanxolik.  Sonralar  daha başqa tiplər də ( müxtəlif psixoloqlar tərəfindən) əlavə olunmuşdur.

 

Qısa olaraq fərqləri belədir .

[Vuqar Rehimov]

Ela Sunyata indi anladim...)))

Eyni temperamentde iki muxtelif xarakterli insanlar olur...

[DVB-S2]

Genetika xarakerə təsir edirsə , onda eyni ata- anadan olan uşaqlar eyni  xarakterli olmalı idi.  Məhz , sadaladığınız əksıliklər bir aidləki uşaqlarda mümkündür. Eyni ailədəki uşaqlar biri qorxaq, biri cəsarətli ola bilər. Biri itaətkar , o biri məğrur, biri tənbəl o biri işgüzar və s. ola bilər. Bu da xarakterin genentik təsirini təkzib edir.

 

Mənəviyyata xarakterin təsiri barədə sizinlə razıyam . Təsir var , amma 100 % lik ola bilməz.  Məsələn , qorxaq adam altruist də ola bilər. Qorxaqlıq əgər xarakterdirsə , altruizm isə mənəviyyatdır. İnsan öz həyatını  kiməsə görə , nəyəsə görə təhlükəyə atır, bununla yanaşı qorxur... Başqa tipdə misal  -  dindar adam itaətkar olmalıdır ( əsas dinlərə görə ) elədirmi ? Amma, dindar məğrur da ola bilər , hətta dinin müəyyən ehkamına qarşı çıxa da bilər ( beləcə , dinlərdə islahatlar baş verib ). Bu misal da onu göstərir ki,  mənəviyyat ( bizim misalımızda - dindarlıq)   xarakerdən ( itaətkarlıq ya məğrurluq ) asılı deyil.  ( siz də  misalınızda təxminən bunu deyirsiniz )) ) 

 

Zənnimcə ,  əksini də demək olar. Yəni, mənəviyyat da öz növbəsində tam  yox , amma qismən xarakteri dəyişə bilər.  Məsələn, qorxaq adam əbədi varlığına (əbədi ruha ) inandıqdan sonra , məğrur və cəsarətli ola bilər. Yaxud  tənbəl adam  ailəsində olan qəfil yaranan çətinliklikdən  - "ekszistensial sıçrayış" edərək ( anı olaraq ailəsi üçün məsuliyyətli öz üzərinə götürərək )  , başqa sözlə mənəviyyat sıçrayışı edərək - işgüzar adama çevrilə bilər.  Yəni , mənəviyyat xarakteri müəyyən mənada dəyişdi - demək olar.

 

Bir şey də deyim , biz insana həm də özünə yaradıcı münasibətdə olan bir varlıq kimi də baxmalıyıq .  Bütün kənar təsirlərə baxmayaraq , daxildə öz -özünə münasibətdə immanent bir yaradıcılıq  potensialı var.  Yəni , səbəbi bəlli olmayan "metamorfozalar"  da mümkündür.  (  İMHO )

Siz genetikanı bir az bəsit qəbul edirsiniz. Hətta xarici görünüşünə görə övladlar müxtəlif olur. Biri anasına, biri atasına digəri babasına oxşayır bəzisi isə ümumiyyətlə oxşamır hec birinə. Bəzən 1-2 əsr öncə nəsildə olan nisbətən yad xarakterli birinin genləri (başqa irq misal üçün) hansısa bir uşaqda parlaq biruzə verir. Genlərin formalaşmasında hələki bildiyimiz qanunauyğunluqlar çox azdır. Burada ümumiyyətlə tam bir qanunaygunlugun yoxsa təsadüfün daha əsas rol oynadığı da müəyyən deyil. Ümumiyyətlə elmdə qəbul olunan versiyaya görə cinsi yolla artım məhz genlərin tam təkrarlanmaması üçün ali orqanizmlər arasında yayılmışdır nəinki qeyri cinsi yolla. Genetika heçdə valideynlərin kopiyasının dogülacagını demir axı. Burada ancaq müəyyən nisbətdən söhbət gedə bilər.

 Xarakterin mənəviyyata təsirini də mən heç yerdə 100 % olduğunu yazmamışam burda da söhbət müəyyən kiçik bir nisbətdən gedir. Mənəviyyatın formalaşmasında dünyagörüşü də rol oynayır və məncə daha çox nəinki xarakter.

 Qorxaq insan əbədiyyətə inanaraq cəsarət göstərirsə bu onun qorxuya qalib gəldiyindən yox sadəcə təhlükəsizliyini hiss etdiyindəndir. Amma mən razıyam ki tənbəl insan işgüzar ola bilər və qorxaq da cəsarətli olar. Bunun üçün xarakterin daha bir cizgisi İRADƏ lazımdır . Ümumiyyətlə hər bir insanın xarakteri çox guşəli və sırf individualdır. Onun tam öyrənilməsidə məncə mümkün deyil.

 Axırıncı yazdığınızla demək olar ki tam razıyam. Bu metamorfozaların səbəbi bəlkədə var, bəlkədə yoxdur,bəlkədə minlərlə səbəbin kompleks təsiri var. Amma bunu araşdırmaq sözsüz ki mümkün deyil. Yəni bu hardasa cocuq ikən oxunmuş bir nağıl, müşahidə edilmiş bir hadisə və.s və.s ola bilər. hər hansı bir infonun beynimizdə buraxdığı izi hər halda indiki elmlə örənmək  mümkün deyil.

P.S Altruizm məncə xarakterin cizgilərindən biridir. eqoizmin əksi.

[Sunyata]

Ola bilər düz anlamamışam. Mənə elə gəldiki postunuzda genlərin temperamentlə , temperamentində xarakterlə əlaqəsi hiss olunurdu.

 

Temperamentin genlərlə əlaqəsi olma ehtimalı var , ona görə ki, anadangəlmə xüsusiyyətlərdir.  Amma, xarakterə gəldikdə isə , xarakter temperamentlə əlaqədardir və öz təsirini göstərir. Amma, bu yeganə təsir deyil axı . Siz özünüz də bu barədə yazmışdınız - xarakterin həyat boyu formalaşması haqqında .  Yəni, təsiri və əlaqəsi var o demək deyil ki,  birbaşa və yeganə asılılıq mövcuddur.  

 

İnsan yaşa dolduqca özü də hiss edir ki, xarakter dəyişir , formalaşır , sonra yenidən formalaşır - düzdür bu prosess çox da sürətlə baş vermir . Ona görə də , hərdən diqqət kənarında qalır.  Amma, temperamentimiz heç dəyişmir.  Sadəcə , xarakterimizlə və mənəviyyatımızla bəzən temperamentimizə çox da "at oynatmağa"  imkan vermirik .

Bu bir az  şüursuzluq , şüur və supereqo 3-lüyünü xatırladır .

[Sunyata]

Siz genetikanı bir az bəsit qəbul edirsiniz. Hətta xarici görünüşünə görə övladlar müxtəlif olur. Biri anasına, biri atasına digəri babasına oxşayır bəzisi isə ümumiyyətlə oxşamır hec birinə. Bəzən 1-2 əsr öncə nəsildə olan nisbətən yad xarakterli birinin genləri (başqa irq misal üçün) hansısa bir uşaqda parlaq biruzə verir. Genlərin formalaşmasında hələki bildiyimiz qanunauyğunluqlar çox azdır. Burada ümumiyyətlə tam bir qanunaygunlugun yoxsa təsadüfün daha əsas rol oynadığı da müəyyən deyil. Ümumiyyətlə elmdə qəbul olunan versiyaya görə cinsi yolla artım məhz genlərin tam təkrarlanmaması üçün ali orqanizmlər arasında yayılmışdır nəinki qeyri cinsi yolla. Genetika heçdə valideynlərin kopiyasının dogülacagını demir axı. Burada ancaq müəyyən nisbətdən söhbət gedə bilər.

 Xarakterin mənəviyyata təsirini də mən heç yerdə 100 % olduğunu yazmamışam burda da söhbət müəyyən kiçik bir nisbətdən gedir. Mənəviyyatın formalaşmasında dünyagörüşü də rol oynayır və məncə daha çox nəinki xarakter.

 Qorxaq insan əbədiyyətə inanaraq cəsarət göstərirsə bu onun qorxuya qalib gəldiyindən yox sadəcə təhlükəsizliyini hiss etdiyindəndir. Amma mən razıyam ki tənbəl insan işgüzar ola bilər və qorxaq da cəsarətli olar. Bunun üçün xarakterin daha bir cizgisi İRADƏ lazımdır . Ümumiyyətlə hər bir insanın xarakteri çox guşəli və sırf individualdır. Onun tam öyrənilməsidə məncə mümkün deyil.

 Axırıncı yazdığınızla demək olar ki tam razıyam. Bu metamorfozaların səbəbi bəlkədə var, bəlkədə yoxdur,bəlkədə minlərlə səbəbin kompleks təsiri var. Amma bunu araşdırmaq sözsüz ki mümkün deyil. Yəni bu hardasa cocuq ikən oxunmuş bir nağıl, müşahidə edilmiş bir hadisə və.s və.s ola bilər. hər hansı bir infonun beynimizdə buraxdığı izi hər halda indiki elmlə örənmək  mümkün deyil.

P.S Altruizm məncə xarakterin cizgilərindən biridir. eqoizmin əksi.

 

Fiziki parametrlərinə görə insanın ata - ananın , nəslin , əcdadların xüsusiyyətlərinin kombinasıyası haqqında mən axı əksini demədim. Bu aydınıdr .  Mən sizə xarakterin  genetika ilə bağlı  hansı kombinasiyada olması barədə  yazdım , ola bilər təkcə "ata- ana"  doğrudan da bəsit oldu )) Amma, nəzərdə tutmuşdum ki,  axı xarakter ( əgər eyni şeydən danışırısa ) - məsələn qorxaqlıq - burada  çoxsaylı kombinasiya yoxdur. Ya qorxaqdır , ya da cəsarətli . Bunun nəslin genləri ilə nə əlaqəsi var ? 

 

Ümumiyyətlə , genetik kodun  dediyiniz kimi qanunauyğun kombinasiyası yoxdur . Bunula yanaşı , irsiyyət qanunları işləyir , adi gözlə də görə bilərik . Amma, xarakter  psixi hadisədir , onsuz da bu sahəni öyrənməkdə çətinliklər var .

 

Xarakterin mənəviyyata təsirini də mən heç yerdə 100 % olduğunu yazmamışam

 

Mən də sizə demədim ki, belə yazmısınız ))   Sadəcə , bu barədə razılaşdığımı yazdım ))

 

 

 

Qorxaq insan əbədiyyətə inanaraq cəsarət göstərirsə bu onun qorxuya qalib gəldiyindən yox sadəcə təhlükəsizliyini hiss etdiyindəndir

 

 

Nə fərqi var ki ? Fakt odur ki, qorxu dəf  edilir.  Axi təhlükə real olaraq davam edir .

 

İradə çox maraqlı mövzudur . Bu barədə qısa olaraq fikir yürütmək mümkün deyil ))

[Sunyata]

Ela Sunyata indi anladim...)))

Eyni temperamentde iki muxtelif xarakterli insanlar olur...

 

Doğrudur , və uyğun olaraq eyni xarakterli ( tam eyni olmasa da , çox yaxın olan) iki müxtəlif temperamentli insanlar da olur.

[Vuqar Rehimov]

Doğrudur , və uyğun olaraq eyni xarakterli ( tam eyni olmasa da , çox yaxın olan) iki müxtəlif temperamentli insanlar da olur.

Beli...Tutalim ki, Haqsizliqa qarshi ikimizde eyni mezmunlu reaksiya veririk(qorxmuruq,axiracan mubarize apaririq)...(eyni xarakter)

Amma birimiz sebirli digerimiz ise telesken reaksiya verir...(ferqli temperamentler)

[Sunyata]

Beli...Tutalim ki, Haqsizliqa qarshi ikimizde eyni mezmunlu reaksiya veririk(qorxmuruq,axiracan mubarize apaririq)...(eyni xarakter)

Amma birimiz sebirli digerimiz ise telesken reaksiya verir...(ferqli temperamentler)

 

Əla misal oldu

[DVB-S2]

Fiziki parametrlərinə görə insanın ata - ananın , nəslin , əcdadların xüsusiyyətlərinin kombinasıyası haqqında mən axı əksini demədim. Bu aydınıdr .  Mən sizə xarakterin  genetika ilə bağlı  hansı kombinasiyada olması barədə  yazdım , ola bilər təkcə "ata- ana"  doğrudan da bəsit oldu )) Amma, nəzərdə tutmuşdum ki,  axı xarakter ( əgər eyni şeydən danışırısa ) - məsələn qorxaqlıq - burada  çoxsaylı kombinasiya yoxdur. Ya qorxaqdır , ya da cəsarətli . Bunun nəslin genləri ilə nə əlaqəsi var ? 

 

Ümumiyyətlə , genetik kodun  dediyiniz kimi qanunauyğun kombinasiyası yoxdur . Bunula yanaşı , irsiyyət qanunları işləyir , adi gözlə də görə bilərik . Amma, xarakter  psixi hadisədir , onsuz da bu sahəni öyrənməkdə çətinliklər var .

 

 

Mən də sizə demədim ki, belə yazmısınız ))   Sadəcə , bu barədə razılaşdığımı yazdım ))

 

 

 

Nə fərqi var ki ? Fakt odur ki, qorxu dəf  edilir.  Axi təhlükə real olaraq davam edir .

 

İradə çox maraqlı mövzudur . Bu barədə qısa olaraq fikir yürütmək mümkün deyil ))

Deyirsiniz yəni qorxağin nəslində bir nəfər qorxaq olmayıb?  :)

Temperamentin xarakterin formalaşmasında az və ya çox rolunu danmırsınız.

Xarakterin mənəviyyatın formalaşmasındakı rolunuda müəyyən qədər qəbul edirsiniz.

İrsiyyət qanunlarının işləməsini biz ilk olaraq xarici görünüşdə hiss edirik .Xarici görünüş nisbətən dəyişilməz qalır yəni xarici faktorlara dayanıqlıdır.ona görədə nəzərə çarpır.

Amma xarakterdəki cizgilərində bəzən irsi olaraq kecdiyinin mütləq şahidi olmusunuz. Sadəcə bu cizgilər uşaq ikən ətraf aləmin təsirindən deformasiya olur və dəyişir .

 

Qorxu sadəcə təhlükə qarşısında ola bilər, əbədiyyata inanan insan üçün artıq qarşısında təhlükə yoxdur və qorxuda yoxdur

[Sunyata]

 

Amma xarakterdəki cizgilərində bəzən irsi olaraq kecdiyinin mütləq şahidi olmusunuz. Sadəcə bu cizgilər uşaq ikən ətraf aləmin təsirindən deformasiya olur və dəyişir .

 

 

Xarakter irsi olaraq keçmir.  Temperament , bəli elə uşaqla valideynlin  temperamentdəki oxşarlıq  hiss oluna bilər. Sonradan uşaqla valideyin arasındakı xarakter oxşarlığı isə məhz ailənin təsiri ilə baş verir . Bundan əlavə , uşaqları özlərini çox vaxt ata -anaya bənzəmək  istəyi müşayiət edir . Bəzən isə əksinə valideynlərə  tam əks xarakterdə olurlar . Bu özü də "necə olmamaq" üçün canlı nümunə olaraq ata- ananı öyrənməklə baş verir. Ümumi halda uşaqlar valideynləri təqlid edə bilər , ona görə də elə effekt yarana bilər ki, guya bu xüsusiyyətlər irsi olaraq keçib.

 

 

Qorxu sadəcə təhlükə qarşısında ola bilər, əbədiyyata inanan insan üçün artıq qarşısında təhlükə yoxdur və qorxuda yoxdur

 

 

Yaxşı, inamla qorxuya qalib gəlməyi qəbul etmirsiniz.  Bunu anladım.  Məsələn , vicdanın səsi ilə qorxuya qalib qəlmək necə?  Bu halda mənəviyyatla qorxuya qalib gəlməyi qəbul edirsiniz ? Vicdan hər halda təhlükənin illyuzor olduğunu demir.

 

 Altruizm məncə xarakterin cizgilərindən biridir. eqoizmin əksi.

 

Altruizm mürəkkəb hadisədir. Onu xarakter cizgisi kimi də qeyd edirlər.  Vicdan çağırışı kimi də , əxlaq norması kimi , mənəviyyat təzahürü kimi də qeyd edirlər .  Hələ bu azmış kimi, heyvanlarda da altruizm faktını mümkün sayırlar.  

Mənim subyektiv fikrim - altruizm  yalnız daxili aləmdən , mənəviyyatdan , vicdandan gələn aktdır. İnsan  hər an altruist olmaya da bilər. Xüsusi situasiyalarda insanda olan daxili psixi proseslərin sayəsində altruist akt həyata keçirə bilər.   

Amma, hər halda mübahisəli anlayış olduğu ilə hesablaşmaq lazımdır.

Edited August 11, 2013 by Sunyata

[DVB-S2]

Xarakter irsi olaraq keçmir.  Temperament , bəli elə uşaqla valideynlin  temperamentdəki oxşarlıq  hiss oluna bilər. Sonradan uşaqla valideyin arasındakı xarakter oxşarlığı isə məhz ailənin təsiri ilə baş verir . Bundan əlavə , uşaqları özlərini çox vaxt ata -anaya bənzəmək  istəyi müşayiət edir . Bəzən isə əksinə valideynlərə  tam əks xarakterdə olurlar . Bu özü də "necə olmamaq" üçün canlı nümunə olaraq ata- ananı öyrənməklə baş verir. Ümumi halda uşaqlar valideynləri təqlid edə bilər , ona görə də elə effekt yarana bilər ki, guya bu xüsusiyyətlər irsi olaraq keçib.

 

 

Yaxşı, inamla qorxuya qalib gəlməyi qəbul etmirsiniz.  Bunu anladım.  Məsələn , vicdanın səsi ilə qorxuya qalib qəlmək necə?  Bu halda mənəviyyatla qorxuya qalib gəlməyi qəbul edirsiniz ? Vicdan hər halda təhlükənin illyuzor olduğunu demir.

 

 

Altruizm mürəkkəb hadisədir. Onu xarakter cizgisi kimi də qeyd edirlər.  Vicdan çağırışı kimi də , əxlaq norması kimi , mənəviyyat təzahürü kimi də qeyd edirlər .  Hələ bu azmış kimi, heyvanlarda da altruizm faktını mümkün sayırlar.  

Mənim subyektiv fikrim - altruizm  yalnız daxili aləmdən , mənəviyyatdan , vicdandan gələn aktdır. İnsan  hər an altruist olmaya da bilər. Xüsusi situasiyalarda insanda olan daxili psixi proseslərin sayəsində altruist akt həyata keçirə bilər.   

Amma, hər halda mübahisəli anlayış olduğu ilə hesablaşmaq lazımdır.

Qorxuya vicdanın səsi ilə qalib gəlmək üçün yenədə iradə lazımdır. Birdə xarakterdən danışırıqsa bir dəfə cəsur və ya altruist olmaq xarakterin tam dəyişilməsi demək deyil.

[Sunyata]

Qorxuya vicdanın səsi ilə qalib gəlmək üçün yenədə iradə lazımdır. Birdə xarakterdən danışırıqsa bir dəfə cəsur və ya altruist olmaq xarakterin tam dəyişilməsi demək deyil.

 

İradəni burada vicdanın səsinin qorxuya qalbi gəlməsinin mexanizmi kimi  başa düşmək lazımdır. Bir çox psixoloji aktlarda iradə iştirak edir.  Amma ,  bu halda vicdan səsi - mənəviyyatın gəldiyi nəticəni iradi akta çevirən amildir.  İradə iştirak etmədikdə qərar impulsiv olur.   İmpulsiv qərar  , məncə , xarakter və temperamentdən asılıdır. İradı qərarlar isə mənəvi - daxili səbəblərdən doğur. Yəni, iradənin iştirakı haqqında razıyam , amma söhbət ondan gedirdi ki,  mənəviyyat xarakterə təsir edə bilər , xarakter də mənəviyyata . Məncə , bu barədə "razılığa gəlmişdik" ))

 

O ki, qaldı bir dəfə cəsur olmaq - elə bir dəfə də kifayət edər. Özündə cəsurluq kəşf edn insan artıq qorxuya qalib gəldi demək olar.

 

Altruizm barədə yenə də deyirəm ki, bu mübahisəli məsələdir. Siz altruizmi xarakter kimi qəbul edirsiniz , mən isə mənəviyyat hesab edirəm.

 

Bundan əlavə , nəzərə almalıyıq ki, gerçək həyatda "sırf filan"  xarakterli insanlar tapmaq çətindir , çünki hər şey dəyişir , xarakter də dəyişir.   Xarakterin nisbi dayanıqlılığından söhbət gedə bilər. Absolyut sarsılmaz xarakter yoxdur.

 

İradənin təbiəti də naməlumdur. İradə şüurlu ( təfəkkürlə ) verilən qərardan başqa, həm də mənbəyi məlum olmayan qərarlar da verir. Məsələn , nəyinsə haqqında düşünmək ( yəni , təfəkkürün işə salınması ) kimin iradəsidir ?  Bir şey haqqında düşünməkdən öncə axı bu haqda düşünməyə kimsə , nəsə iradi qərar verir .  Yaxud , başqa tipdə misal.  Diqqətimizi bir nöqtədən başqa nöqtəyə , yaxud eyni istiqamətdə fokuslanma ( müxtəlif mənzərlrər görmə )  kimin iradəsidir ? Bu   təfəkkürün iştirakı olmadan baş verir.

 

İradə -  bəlkə də , təsadüfən mövzumuza gəlmədi . Çünki, iradə vacib mexanizm kimi  psixi ( hətta fizeologiyada da )  həyatdakı bütün  sahələrdə , o cümlədən dahilik və istedadlılığın da təzahür etməsində iştirak edir.  ( Məlum və naməlum iradə formasında )

[DVB-S2]

Xarakter irsi olaraq keçmir.  Temperament , bəli elə uşaqla valideynlin  temperamentdəki oxşarlıq  hiss oluna bilər. Sonradan uşaqla valideyin arasındakı xarakter oxşarlığı isə məhz ailənin təsiri ilə baş verir . Bundan əlavə , uşaqları özlərini çox vaxt ata -anaya bənzəmək  istəyi müşayiət edir . Bəzən isə əksinə valideynlərə  tam əks xarakterdə olurlar . Bu özü də "necə olmamaq" üçün canlı nümunə olaraq ata- ananı öyrənməklə baş verir. Ümumi halda uşaqlar valideynləri təqlid edə bilər , ona görə də elə effekt yarana bilər ki, guya bu xüsusiyyətlər irsi olaraq keçib.

 

 Eyni yumurta hüceyrəli ayrı-ayri ailələrdə böyüyən ekizlərin xarakterindəki oxşarlığı bəs nə ilə izah edərsiniz? Bu barədə həqiqətən də artıq müəyyən tədqiqatlar aparılmışdır və nəticələrə görə ayrı-ayrı ailələrdə yaşayan ekizlərin xarakterində oxşarlıq , bir ailədə böyüyən siblinqlərin xarakterindəki oxşarlıqdan xeyli yüksəkdir.

 

Bir amili də nəzərə almırsınızki insan ilk oncə bir bioloji varlıqdır. Yəni insanın bioloji xüsusiyyətləri var ki bunlar birbaşa xarakterə təsir etməlidir və yəqin ki edir. Elə danışdıgımız qorxu hissi müəyyən hormonların iştirakı ilə müşaiyyət olunur. Həmdə hormonların iştirakı biz hələ qorxmamışdan bir necə saniyə öncə başlayır. Bu və ya digər hormonların miqdarı, tərkibi orqanizmə təsiri orqanizmin bioloji xüsusiyyətlərindən asılıdır. Bu xüsusiyyətlər isə genlərlə təyin olunur.  İnsanin xarakteri bir bioloji varlıq kimi onun bioloji xüsusiyyətlərindəndə müəyyən qədər asılıdır. Amma əlbəttə tam yox.

[Sunyata]

 Eyni yumurta hüceyrəli ayrı-ayri ailələrdə böyüyən ekizlərin xarakterindəki oxşarlığı bəs nə ilə izah edərsiniz? Bu barədə həqiqətən də artıq müəyyən tədqiqatlar aparılmışdır və nəticələrə görə ayrı-ayrı ailələrdə yaşayan ekizlərin xarakterində oxşarlıq , bir ailədə böyüyən siblinqlərin xarakterindəki oxşarlıqdan xeyli yüksəkdir.

 

 

Məncə , müqayisə - təcrübə özü  düzgün və ədalətli zəmində qoyulmayıb.  Bir tərəfdən əkizləri ayrı -ayrı ailələrdə böyüdürlər , siblinqləri isə eyni ailədə. Burada  iki variant var - ya gərək  əkizlərdən biri + siblinqlərdən biri eyni ailədə ,əkizlərdən ikincisini + siblinqlərdən də ikincisini digər ailədə  -   yaxud  , əkizlər və siblinqləri eyni ailədə böyütməkdir.  Yəni, təcrübənin nəticəlri "elmi" ola bilməz. 

Bir də , hansı xarakterlərin məhz eyniliyindən söhbət gedir ? Bəlkə, söhbət 1-2 xarakterdən gedir. Niyə görə bunu hipertrofikləşdirmək lazımdır ? 

 

Xarakter , temperamentlə əlaqəli olduğu üçün ,  buradan avtomatik xarakterin  genetik mənşəli olduğunu demək olmaz. Genetikada müəyyən "meyllik"  , o cümlədən xəstəliklərə və s. var. Lakin, "meyllilik"  heç də qəti olaraq bütün bunların irsi ( genetik) keçməsinə dəlalət deyil.

 

Bir amili də nəzərə almırsınızki insan ilk oncə bir bioloji varlıqdır. Yəni insanın bioloji xüsusiyyətləri var ki bunlar birbaşa xarakterə təsir etməlidir və yəqin ki edir. Elə danışdıgımız qorxu hissi müəyyən hormonların iştirakı ilə müşaiyyət olunur. Həmdə hormonların iştirakı biz hələ qorxmamışdan bir necə saniyə öncə başlayır. Bu və ya digər hormonların miqdarı, tərkibi orqanizmə təsiri orqanizmin bioloji xüsusiyyətlərindən asılıdır. Bu xüsusiyyətlər isə genlərlə təyin olunur. İnsanin xarakteri bir bioloji varlıq kimi onun bioloji xüsusiyyətlərindəndə müəyyən qədər asılıdır. Amma əlbəttə tam yox.

 

İnsan ilk öncə  dualist varlıqdır :  bioloji - psixoloji .  

 

Emosiyaların və hormonların əlaqəsi məlum faktdıır. Lakin , hansi birinin digərinin  zəminində baş verdiyini dəqiq deyə bilməzsiniz. 

 

Qorxu hissi , hormon ( adrenalin ) ifrazından əvvəl , "təhlükə" və "təhlükədən" doğan "özünüqoruma" instinktini meydana gətirir . Bu instinktə də adekvat reaksiya qorxudur.  Sonra isə qorxunu dəf etmık üçün orqanizm özünü  maksimum  səfərbər etmək üçün adrenalin ifraz edir.  Beləliklə , qorxuya qalib gəlirik.  Amma, bildiyiniz kimi bu hamıya kömək etmir.   Qorxaqlıq xarakteri orqanizmdə gedən "səfərbərliyi"   "susdurur" .

 

Xarakter haqqında əgər siz onun həyat boyu formalaşdığını qəbul edirsinizsə , onda xarakterin kökündə nəyin olması ikinci dərəcəli məsələyə çevrilir. O cümlədən, genetika və biologiya . Xarakter , hətta genetika və biologiyanın təsirini inkar edə bilər. Ona görə də xarakterin genetikadan və bilogiyadan asılılığını demək olmaz.  İlkin təsirdən söhbət gedə bilər .

[Sunyata]

 

Qorxu hissi , hormon ( adrenalin ) ifrazından əvvəl , "təhlükə" və "təhlükədən" doğan "özünüqoruma" instinktini meydana gətirir .

 

sonuncu postumdakı bu cümlədə  "gətirir"  əvəzinə "gəlir"  nəzərdə tutlmuşdu .

[STATIONERY]

dahilikdəki müxləlifliyin səbəbi mənbə müxtəlifliyidir.

genetik “dahilik” – istedadın irsən ötürülməsi, daha sonra keçid alır, sosial-genetik “dahiliyə”-yəni, istedad sosial mühitin, ailə, təlim-tədris, bir sözlə əlverişli şəraitin təsirilə təkmilləşir, yetişir.

Patoloji “dahilik” (transnormallıq) – fiziki, psixi, ruhi anormallığın təzahürü kimi, reallığı fərqli dərketmə qabiliyyətinin formalaşması ilə əlaqədardır. (məsələn,savantizm)  Stress situsiya yaşanma, hormonal dəyişkənlik, sublimasiya meyli və s. faktorların təsirilə daha da dəyişir. Və bəzi hallarda ağırlaşmalar psixi xəstəxana ilə nəticələnir.

Endemik “dahilik” – coğrafi mühitin təsiri, hava –su enerjinin təsirililə, məsələn, tərkibi yodla zəngin su, şüalanma intensivliyi və s.. və s

“Nisbi dahilik” – “lazımi anda lazımi yerdə (məkanda) olma” istedadı təsadüflə əlaqədardır demək olardı, bəlkə də, amma bacarıq və istedad həm də mövcud zamanın tələbinə cavab verirsə, bu artıq qanunauyğunluqdur. Potensial və hiperaktivlik isə istedad sahibini dahi edən əsas  şərt ola bilməz. yalnız öz “dahiliyini” sərfəli qiymətə satmaq zərurəti varsa, bu zaman aktivlik lazım gələ bilər. Amma, çox zaman dahilərin cəmiyyətlə münasibət qurması asan alınmır, çünki onlar fərqlidir, fərqlilik isə narahatlıq gətirir. a преподнести и продать свою гениальность, умеет не всякий гений. Çünki adətən, xüsusiləşmiş zehni aktivlik digər həyati-faydalı fəaliyyəti passivləşdirir.

 

 

 

 

[STATIONERY]

_{Sunyatadan dahilik üçün universallıq potensialı və DVB-S2dən şəraitin vacib olması fikrinin davamı kimi olaraq, mən də belə deyərdim . bir var, ümumi qabiliyyətlər ki, bunlar psixi proseslər əsasında formalaşır: hafizə itiliyi, qavrayış, idrak sürəti. Bir də var, xüsusi qabiliyyətlər ki, fəaliyyət prosesini şərtlərdirir, bura daxildir yaradıcı təxəyyül (творческое, живое воображение), obrazlı təfəkkür (образное мышление), hazırcavablıq, müşahidəçilik qabiliyəti və hadisələrə münasibətdə reaksiya sürəti. Yəni, İstedad (əslində, bir psixifizioloji fərqlilikdir) heç bir uğurlu fəaliyyətdə reallaşmırsa, Dahilik baş tutmur. Bu səbəbdən, də istedadların bir çoxu həqiqətən də, şəraitsizlik səbəbindən təşəkkül tapmır (не состоялись).}

_{dünya çempionu isə fiziologiyasının yeganə ixtisaslaşmış qabiliyyətini inkişaf etdirdiyi səbəbindən dahi sayıla bilməz, əlavə olaraq heç bir digər ümumi və xüsusi psixi qabiliyyətini inkişaf etdirmirsə. Yəni, bu müqayisə ilə onu demək istəyirəm ki, гениальность не является однократным или же 5-ти кратном выбросом энергии. Sunyata ilə razıyam ki, universallıq olmalıdır.}

[Vuqar Rehimov]

Dahilik barede Konishberqlininde fikri maraqlidir...Alimliyi oyrenmek ve oyretmek olar,Dahiliyi ise ne oyrenmek,ne de oyretmek olar...