Çaldıran savaşı

[Garatel]

Osmanlılar və Səfəvilər ..kaş bu müharibə olmayaydı....

lə'nət olsun....

türk tarixində qardaşların parçalanma nöqtəsi..

[_Consigliere_]

Tariximizde en qara noqte....

[Garatel]

Osmanlı dövləti Səfəviləri özü üçün hər zaman təhlükə görüb...

efsuslar olsun ki bu münasibət hətta indi Cümhuriyyət dövründə də davam edir...

[rovshan223]

[quote name='Garatel' timestamp='1296079824' post='8190282']
Osmanlı dövləti Səfəviləri özü üçün hər zaman təhlükə görüb...

[b]efsuslar olsun ki bu münasibət hətta indi Cümhuriyyət dövründə də davam edir...[/b]
[/quote]

BIR AZ ETRAFLI OLAR?

[Murad Abdullah]

1514-cü il Türk dünyasının acı tarixi, Şah İsmayılın rüsvayçılığı

[мусаватист]

[quote name='Garatel' timestamp='1296079824' post='8190282']
Osmanlı dövləti Səfəviləri özü üçün hər zaman təhlükə görüb...
[/quote]

Elə təhlükə idi də. Çaldıran döyüşünün nəticələri o qədər də acınacaqlı olmadı, çünki türklər qalib gəldilər. Səfəvilər qalib gəlsəydilər zərbə daha ağır oıardı. Kim bilir, bəlkə indi İstanbul da türklərin olmazdı.

Türk tarixinin ən faciəli döyüşü Ankara döyüşüdür. Ümumiyyətlə, Teymur qədər türk dünyasına zərbə vuran şəxs olmayıb. Osmanlıları məğlub etdi, Bizans nəfəs aldı. Qızıl Ordanı əzdi, rusların işinə yaradı. Dehli türk sultanlığını darmadağın etdi, hindlilər və əfqanların xeyrinə oldu.

[Bagban]

[quote name='Murad Abdullah' timestamp='1296114176' post='8192557']
1514-cü il Türk dünyasının acı tarixi, Şah İsmayılın rüsvayçılığı
[/quote]

Ona(Ismayil) ne var ee,o bu dunyadan kochub qedti...Amma bu rusvaychilig Ismayili ozlerine yaxin/eziz tutanlar uchundur.

[Mufti]

[quote name='Garatel' timestamp='1296079824' post='8190282']
Osmanlı dövləti Səfəviləri özü üçün hər zaman təhlükə görüb...

efsuslar olsun ki bu münasibət hətta indi Cümhuriyyət dövründə də davam edir...
[/quote]


Mən bir az fərqli fikirləşirəm...

Sizə bir fakt deyim İran və Türkiyə sərhəddi dünyada dəyişməmiş qalan ən qədim sərhədlərdəndir hardasa 300 ildir...

İran və Türkiyə əslində bu gün bir böyük mədəniyyətin iki qolu olduqlarının fərqindələr...

[Mufti]

Marks (Səhb etmirəmsə) deyir ki, tarixdə nə olmuşdursa elə olmalı olduğu üçün olmuşdur

[Garatel]

mən belə başa düşürəm

Səfəvi qeyri-şərtsiz əsl [b]türk[/b] dövlətidir... Dövləti quranlar da Təkəli, Varsaq, Ustaclı kimi türk boylarıdır...

bu səbəbdən də Osmanlı - Səfəvi müharibəsini iki türk dövlətinin [b]iqtidar[/b] mübarizəsi adlandırmalıyıq, dini mübarizə yox

lakin məhz o tarixdən sonra Osmanlı sünniliyi qəbul etdi, Səfəvilər isə tabeliyində olan xalqların hamısını zorla şiələşdirdi...

ele Türkiyədəki "qızılbaş" türk "şiə - sünni" parçalanması da Çaldırandan sonra başlayıb...

[rovshan223]

[quote name='Garatel' timestamp='1296150632' post='8198960']

lakin məhz o tarixdən sonra Osmanlı sünniliyi qəbul etdi, Səfəvilər isə tabeliyində olan xalqların hamısını zorla şiələşdirdi...

ele Türkiyədəki "qızılbaş" türk "şiə - sünni" parçalanması da Çaldırandan sonra başlayıb...
[/quote]

Razi deyilem.

Mene maraglli olan bir shey var: Azerbaycan tarixinde Chaldiran doyushu xususi yer tutur. Bes turkler bu doyushu nece giymetlendirir? BU Osmanli uchun adi bir doyush idi ,yoxsa onlar uchun de bu doyush boyuk ehemiyyet kesb edirdi?

[Garatel]

deyirler Çaldıran döyüşü zamanı Şah İsmayıl qılıncı ile top lülesini iki yere bölür...

Döyüşden xeyli müddet keçenden sonra Sultan Selim Şah İsmayıla mektub yazaraq hemin qılıncı hediyye isteyir.Şah qılıncı Sultana gönderir.

Sultan Selim ise ne qeder eleyirse qılıncle topu qıra bilmir.Yeniden mektub yazaraq ‘’sen meni aldadırsan’’ deyir.Şah İsmayıl cavab mektubunda ‘’Qılınc hemin qılıncdır;qol hemin qol deyil’’ yazır....

[thalys]

Ay millət, Ç[b]a[/b]ldıran yox, Ç[b]ı[/b]ldıran döyüşü, Ç[b]ı[/b]ldır düzənliyində.

[quote]eyirler Çaldıran döyüşü zamanı Şah İsmayıl qılıncı ile top lülesini iki yere bölür...[/quote]

Bu əfsanədir, real olan bir şey deyil, heç olmasa ona görə ki, qızılbaşların suvari qoşunu bu topçuların pozisiyalarına kimi çata bilmədilər, çatsaydılar, qələbə Səfəvilərin olacaq idi.

[Garatel]

[quote name='thalys' timestamp='1296159315' post='8200463']
Ay millət, Ç[b]a[/b]ldıran yox, Ç[b]ı[/b]ldıran döyüşü, Ç[b]ı[/b]ldır düzənliyində.



Bu əfsanədir, real olan bir şey deyil, heç olmasa ona görə ki, qızılbaşların suvari qoşunu bu topçuların pozisiyalarına kimi çata bilmədilər, çatsaydılar, qələbə Səfəvilərin olacaq idi.
[/quote]


olsun efsane, amma gozel efsanedir...

birde deyirler Sultan Selim Şah İsmail ile mektublasiblar, Sultan Selim mektublarını Farsça yazmış, Şah İsmail ise Türkçe yanıt vermişdir

sonra bele deyirler ki Çaldıran döyüşünden evvel yığıncaqda qızılbaş beyleri Şah İsmayıla "gece vaxtı Osmanlılar üzerine hücume keçek" deyirler.

Şah İsmayıl ise "Men Şaham,karvan basan quldur deyilem,ele namerdliyi etmerem" deyir...

[Bagban]

[quote name='Garatel' timestamp='1296164147' post='8201036']

olsun efsane, amma gozel efsanedir...

birde deyirler...
[/quote]

Hee...hegigetler gizledilince/oyrenilmedikce yerini gozel efsaneler,sonra efsaneler,sonra nagillar tutur...sonu uydurmalarla bitir ve cehalete qetirir.(ozudeki tek tarixde deyil,diger sahelerdede heledir...o cumleden dindede)

Sara Ashurbeylinin kitabini meslehet ederdim oxumagi...movzu ile maraglananlar uchun.

[Garatel]

[quote name='Bagban' timestamp='1296164965' post='8201113']
Hee...hegigetler gizledilince/oyrenilmedikce yerini gozel efsaneler,sonra efsaneler,sonra nagillar tutur...sonu uydurmalarla bitir ve cehalete qetirir.(ozudeki tek tarixde deyil,diger sahelerdede heledir...o cumleden dindede)

Sara Ashurbeylinin kitabini meslehet ederdim oxumagi...movzu ile maraglananlar uchun.
[/quote]


hegigetler neymish?

[Garatel]

[quote name='Garatel' timestamp='1296164147' post='8201036']

birde deyirler Sultan Selim Şah İsmail ile mektublasiblar, Sultan Selim mektublarını Farsça yazmış, Şah İsmail ise Türkçe yanıt vermişdir
[/quote]

Yavuz Sulat Selim Şah İsmayıla 5 məktub göndərmişdi...

Bu məktublarda Şah İsmayıl o dövrün ən həqarətli ifadələri ilə təhqir olunurdu

5-ci məktubda isə Sulat Selim daha öz həddini aşdı. Həm artıq qoşun çəkib Azərbaycan torpaqlarına daxil olmuşdu, həm də Şahı qorxaqlıqda qınayır, əyninə dəbilqə deyil, başına örpək bağlayıb qadınların arasına girməli olduğunu bildirirdi...

Şah İsmayıl Sultan Səlimin yalnız bu sonuncu məktubuna cavab verdi. Bu məktub çox təsirli və hikmətlidir. Nədənsə bu məktubların Azərbaycan metbuatinda dərc olunması kimsənin başına girmir və ya bunun ədavət toxumu səpə billəcəyindən ehtiyatlanırlar...

[Bagban]

[quote name='rovshan223' timestamp='1296151253' post='8199052']


Mene maraglli olan bir shey var: Azerbaycan tarixinde Chaldiran doyushu xususi yer tutur. Bes turkler bu doyushu nece giymetlendirir? BU Osmanli uchun adi bir doyush idi ,yoxsa onlar uchun de bu doyush boyuk ehemiyyet kesb edirdi?
[/quote]

Zennimce Osmanli imperatorlugu uchun bu doyushun ehemiyyeti daha da onemli olub.Chunki,gocaman bir dovlet oz insanini gorumagdan otru(azginlashmish,amma gardash turk gizilbashlarin ellerinden) mecbur olub Avstriya(Vyana) chixartmasindan vaz qechib ordunu Anadolu torpaglarina qeri gaytarmali olub...

Bununlada Turk-Islam irelilemesinin Avropada sukutu bashladi...

[мусаватист]

[quote name='Garatel' timestamp='1296150632' post='8198960']
mən belə başa düşürəm

Səfəvi qeyri-şərtsiz əsl [b]türk[/b] dövlətidir... Dövləti quranlar da Təkəli, Varsaq, Ustaclı kimi türk boylarıdır...

bu səbəbdən də Osmanlı - Səfəvi müharibəsini iki türk dövlətinin [b]iqtidar[/b] mübarizəsi adlandırmalıyıq, dini mübarizə yox

lakin məhz o tarixdən sonra Osmanlı sünniliyi qəbul etdi, Səfəvilər isə tabeliyində olan xalqların hamısını zorla şiələşdirdi...

ele Türkiyədəki "qızılbaş" türk "şiə - sünni" parçalanması da Çaldırandan sonra başlayıb...
[/quote]

Qaratel xanım, o müharibədə məzhəb bir bəhanə idi. Osmanlılarla müharibəni Ağqoyunlular da aparırdı, hərçənd sünni idilər. Qarşıdurmanın əsaы səbəbi ticarət yəlları üzərində, Doğu Anadoluda hegemonluq uğrunda idi.

[Garatel]

[quote name='thalys' timestamp='1296159315' post='8200463']
Ay millət, Ç[b]a[/b]ldıran yox, Ç[b]ı[/b]ldıran döyüşü, Ç[b]ı[/b]ldır düzənliyində.



Bu əfsanədir, real olan bir şey deyil, heç olmasa ona görə ki, qızılbaşların suvari qoşunu bu topçuların pozisiyalarına kimi çata bilmədilər, çatsaydılar, qələbə Səfəvilərin olacaq idi.
[/quote]

thalys, zarafatsiz axi men oxumusam ki gosunlar uz uze gelerken Şah İsmayıl elçi göndərib şahların görüşü üçün çadır hazırlatmaq istədiyi vaxt birdən osmanlı topları atir

insan telafati goren Sah İsmayıl qılıncını siyirib, atını bu toplara sarı sürür,qəzəblə topa qılınc vurur, zərbəsi topun üzərinə çapıq salir..

...həmin top məhz çapığına görə indi Türkiyədə "Topqapı" saray-muzeyində saxlanılır...

və ləyaqətsiz, şərəfsiz, biqeyrət əməlinə görə sifətə çapıq atmaq adəti Şah İsmayıldan qalıb

[мусаватист]

[quote name='thalys' timestamp='1296159315' post='8200463']
Ay millət, Ç[b]a[/b]ldıran yox, Ç[b]ı[/b]ldıran döyüşü, Ç[b]ı[/b]ldır düzənliyində.



Bu əfsanədir, real olan bir şey deyil, heç olmasa ona görə ki, qızılbaşların suvari qoşunu bu topçuların pozisiyalarına kimi çata bilmədilər, çatsaydılar, qələbə Səfəvilərin olacaq idi.
[/quote]

bəy, Çıldır döyüşü başqadır. 1578-1590-cı illər müharibəsi zamanı olub

[Garatel]

[quote name='мусаватист' timestamp='1296166289' post='8201239']
bəy, Çıldır döyüşü başqadır. 1578-1590-cı illər müharibəsi zamanı olub
[/quote]

Muellim, bir şey de soruşacam..

Çaldıran savaşı olan yer - Çaldıran düzü Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin öz ərazisində yerləşmirdi?

[Bagban]

[quote name='мусаватист' timestamp='1296166232' post='8201234']
Qaratel xanım, o müharibədə məzhəb bir bəhanə idi. Osmanlılarla müharibəni Ağqoyunlular da aparırdı, hərçənd sünni idilər. [b]Qarşıdurmanın əsaы səbəbi ticarət yəlları üzərində, Doğu Anadoluda hegemonluq uğrunda idi.[/b]
[/quote]

Bey,..Siz lap Gerbin liberal igtisadchisi kimi giymetlendirdiniz ki bu meseleni

[мусаватист]

[quote name='Garatel' timestamp='1296166653' post='8201281']
Muellim, bir şey de soruşacam..

Çaldıran savaşı olan yer - Çaldıran düzü Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin öz ərazisində yerləşmirdi?
[/quote]

Elədir. Maku yaxınlığındadır həmin yer

[quote name='Bagban' timestamp='1296166813' post='8201298']
Bey,..Siz lap Gerbin liberal igtisadchisi kimi giymetlendirdiniz ki bu meseleni
[/quote]

Əslində belə idi də. Ağqoyunlular da, Səfəvilər də Qərblə müstəqil əlaqələr saxlamaq üçün Aralıq dənizinə çıxış istəyirdilər.

[Garatel]

[quote name='мусаватист' timestamp='1296167424' post='8201346']
Elədir. Maku yaxınlığındadır həmin yer



Əslində belə idi də. Ağqoyunlular da, Səfəvilər də Qərblə müstəqil əlaqələr saxlamaq üçün Aralıq dənizinə çıxış istəyirdilər.
[/quote]


bes onda niye "Sah İsmayıl Sultan Səlimə hücum etdi" deyirler?

egər bu o vaxtkı və indiki Türkiyənin ərazisində olardısa, bəlkə də hücum hesab etmək mümkün idi, amma deyirsiz ki Çaldıran düzü Səfəvi ərazisidir..

[мусаватист]

[quote name='Garatel' timestamp='1296168123' post='8201391']
bes onda niye "Sah İsmayıl Sultan Səlimə hücum etdi" deyirler?

egər bu o vaxtkı və indiki Türkiyənin ərazisində olardısa, bəlkə də hücum hesab etmək mümkün idi, amma deyirsiz ki Çaldıran düzü Səfəvi ərazisidir..
[/quote]

kim deyir?

Düzü, mən çoxdandır Səfəvilər tarixi ilə məşğul olmuram, burada yazdıqlarım da o vaxtdan xatirimdə qalandır. Bəlkə nəsə sərhəd toqquşması olub. Həm də Səfəvilər Osmanlı təbəəsi olan şiələrə də tırka verirdilər, onları üsyana təhrik edirdilər. Amma Çaldıran döyüşü Səlimin hücumu nəticəsində oldu.

[Bagban]

[quote name='Garatel' timestamp='1296168123' post='8201391']
bes onda niye "Sah İsmayıl Sultan Səlimə hücum etdi" deyirler?

egər bu o vaxtkı və indiki Türkiyənin ərazisində olardısa, bəlkə də hücum hesab etmək mümkün idi, amma deyirsiz ki Çaldıran düzü Səfəvi ərazisidir..
[/quote]

Sultan Selimin ishi gucu gurtarmishdi da Austiya torpaglarindan sheherleri biri birinin ardinnan feth eden orduya emr versin ki geriye chekilib Makunun kendine yollasin.

Shax Ismayilin emri ile ve gizilbashlarin sheyxleri terefinden fetvalarnan ilhamlanan bashibozug dervishler yuzlerle gonshu Anadolu kendlerine soxularag boyuk bir erazide fesadlar chixardirdilar.Ozudeki Osmanli erazilerinde.Netice:

-fesad chixaran dervishler susduruldular ve govuldular qeldikleri yerlere.
-Ismayil doyush meydaninda oz taxt-tacini ve namusunu(heyat yoldashini) buraxarag rusvayligla gachdi.
-Anadolu torpaglarinda emin-amanlig yarandi.
-[b]Amma Avropada turk fethlerinin sonu geldi...zaman itirilmishdir![/b]

[мусаватист]

[quote name='Bagban' timestamp='1296169231' post='8201472']

-[b]Amma Avropada turk fethlerinin sonu geldi...zaman itirilmishdir![/b]
[/quote]

qismən razıyam.
16-cı əsrin 2-3-cü onillikləri Fransa ilə Habsburqlar arasında gedən İtaliya nüharibələrinin ən qızğın vaxtı idi. Papalıq da qoşulmuşdu mübarizəyə. Daha sonra Reformasiya və dini müharibələr. Səlim arxasını möhkəmləndirib sonra Avropaya hücum etmək istəyirdi. Səfəviləri məğlub etdi, Misir məmlükləri dövlətinə son verdi. Amma böyründə çıxan bir çiban ucbatından öldü. Süleyman isə Yavuz Səlim kimi ola bilmədi. Onun Səfəvilər üzərinə yürüşlərinin heç əhəmiyyəti yox idi.

[Garatel]

[quote name='Bagban' timestamp='1296169231' post='8201472']
Sultan Selimin ishi gucu gurtarmishdi da Austiya torpaglarindan sheherleri biri birinin ardinnan feth eden orduya emr versin ki geriye chekilib Makunun kendine yollasin.

Shax Ismayilin emri ile ve gizilbashlarin sheyxleri terefinden fetvalarnan ilhamlanan bashibozug dervishler yuzlerle gonshu Anadolu kendlerine soxularag boyuk bir erazide fesadlar chixardirdilar.Ozudeki Osmanli erazilerinde.Netice:

-fesad chixaran dervishler susduruldular ve govuldular qeldikleri yerlere.
-Ismayil doyush meydaninda oz taxt-tacini ve namusunu(heyat yoldashini) buraxarag rusvayligla gachdi.
-Anadolu torpaglarinda emin-amanlig yarandi.
-[b]Amma Avropada turk fethlerinin sonu geldi...zaman itirilmishdir![/b]
[/quote]


dervişerin kendlerde susdurulmasini bilirik, nahagdan Selime "Yavuz" ( müqəddəs bir nəsnə tanımayan, amansız, zalım) demirdiler ki...

Sultan Səlim İstanbulda 4 min nəfərin məhz şiyə olduğu üçün başını kəsdirmişd...

anladig bunu..

bes Sultan Selimin işi gucu gurtarmamişdirsa ne azari var idi Çaldıran duzunde?? ozude döyüş qoşunu ile ?

[Garatel]

[quote name='Bagban' timestamp='1296169231' post='8201472']
-Ismayil doyush meydaninda oz taxt-tacini ve namusunu(heyat yoldashini) buraxarag rusvayligla gachdi.
[/quote]

Taclı xanım neche gun esr galdi?

[мусаватист]

[quote name='Garatel' timestamp='1296170508' post='8201539']
Taclı xanım neche gun esr galdi?
[/quote]

Zənnimcə, onu bir Osmanlı paşası ilə evləndirdilər

[Garatel]

[quote name='мусаватист' timestamp='1296170681' post='8201545']
Zənnimcə, onu bir Osmanlı paşası ilə evləndirdilər
[/quote]

degig me'lumatdir? Tacli xanimin Çaldıran savaşından sonra taleyi hagda ne bilirik?

[мусаватист]

[quote name='Garatel' timestamp='1296171045' post='8201560']
degig me'lumatdir? Tacli xanimin Çaldıran savaşından sonra taleyi hagda ne bilirik?
[/quote]

dəqiqliyinə söz verə bilmərəm. Bəziləri belə yazır, digərləri yazır ki, bir neçə gün sonra qaytarılıb, üçüncülər yazır ki, heç əsir düşməyib.

[мусаватист]

[quote name='Garatel' timestamp='1296170089' post='8201519']
dervişerin kendlerde susdurulmasini bilirik, nahagdan Selime "Yavuz" ( müqəddəs bir nəsnə tanımayan, amansız, zalım) demirdiler ki...

Sultan Səlim İstanbulda 4 min nəfərin məhz şiyə olduğu üçün başını kəsdirmişd...

anladig bunu..

bes Sultan Selimin işi gucu gurtarmamişdirsa ne azari var idi Çaldıran duzunde?? ozude döyüş qoşunu ile ?
[/quote]

4 min yox, 40 min deyirlər. Amma əsaslı olduğu şübhəlidir. Bir də ki, əslinə qalanda İsmayılın şiəliyi bidətə çox yaxın idi. Yalnız sonradan Nadir şahın islahatları nəticəsində daha yumşaq şiə məzhəbi olan cəfəriliyi tətbiq etdi.

[мусаватист]

belə bir araşdırma tapdım Taclıbəyim xatunun taleyi haqqında

http://www.hbektasveli.gazi.edu.tr/dergi_dosyalar/51-%20Sah%20ismail'in%20Esi%20Tacli%20Begum.pdf

[Bagban]

[quote name='мусаватист' timestamp='1296171504' post='8201580']
dəqiqliyinə söz verə bilmərəm. Bəziləri belə yazır, digərləri yazır ki, bir neçə gün sonra qaytarılıb, üçüncülər yazır ki, heç əsir düşməyib.
[/quote]

Esir dushmesinde bir ixtilaf yoxdur.Amma sonraki agibetinde fikr ayriligi vardir:

1.Bezi menbeylerde deyilir Sultan Selim bir alicenablig gostererek bir neche esir dushmush gadini el vurmadan ve incitmeden geri gaytaribmish,o cumleden Shaxin xanimini da.

2.Ve diger menbeylerde Selimin istehza ile Shaxin xanimini oz pashalarindan biri ile evlendirir(Ismayila acig-yandig vermek uchun)

Bu meselede tam bir yekdil rey yoxdur ve her ikisininde delilleri yeterli deyil.Selimin heyatini peshekarca olmasa bele,arashdirarag ikinci mulahizeye ustunluk vererdim.(yene deyirem shexsi ve elmi olmayan fikrimdir-yanlish ola bilir)

[мусаватист]

Linkini verdiyim məqalədə Taclıbəyimin Səfəvi sarayında sonrakı həyatı haqqında məlumatlar kifayət qədər gerçək görünür

[Garatel]

[quote name='мусаватист' timestamp='1296203280' post='8203518']
Linkini verdiyim məqalədə Taclıbəyimin Səfəvi sarayında sonrakı həyatı haqqında məlumatlar kifayət qədər gerçək görünür
[/quote]


dogrudur, maragli megaledir.. men onu bir vaxtlar oxumuşdum, onda şubheler yarandi ki biz osmanli menbelerine ne derecede inana bilerik?

belke onlar bilerekden Şah İsmayılın obrazinii pisleyirdiler, onun hürufi olduğunu, hürufilərin isə guya ki, şərabxor, zinakar, biqeyrət kafirlər olması barədə təbliğat aparirdilar?

[thalys]

[quote]bəy, Çıldır döyüşü başqadır. 1578-1590-cı illər müharibəsi zamanı olub[/quote]

Düz deyirsiz, Çıldır başqa bir məntəqədir, amma iş orasındadır ki, Çaldıran doyüşü keçirilən düzənlikin adı Çıldıran gedir əslində, Çaldıran yox.

[qaqula]

Əfsuslar tarixi dəyişmək mümkün deyil