Novruzun İslama Zidd Əhkamları

[R-va]

Peygember biz muselmanlar uchun numunedir. Ozumuzu peygemberle bir tutmuruq, lakin peygemberin yolu ile getmeye chalishiriq. Peygemberin dediklerini , quran ayelerini paylashmisham, siz de mene deli deyirsiz. Yuxarida yazdim ki men hech kimi muhakime etmirem! Hech kime kafir, deli de demedim. Siz ise mene deli deyirsiz. Ustelik terrorist deyirsiz. Haqqimi halal etmirem size. Ola biler novruz kechirtmeyinizi Allah cahilliyinize gore bagishlayar. Amma menim haqqima girib bohtan ve tehqirlere gore qiyamet gunu haqqimi teleb edecem inshaAllah!

Edited March 12, 2015 by R-va

[Furqan]

 

Şüubiyə və Novruz bayramı

 

 

 

Şüubiyyə və Novruz bayramı

 

Şüubiyyə novruz və bu kimi günlər üzərinə də ideolojik və duyqusal olaraq yatırım yatırmışdır. Bəzi parçaları “əski qaynaq”lardan tərcümə edərək novruz günü və törəni ilə ilgili mətnləşdirmişlər. Əslində isə, bu qaynaqların hamısı saxta və xəyalın ürünüdür. Sasanilərdə “Xuydudos” və “müqəddəs evlilik” adında guya bir törən varmış. Bu evlilik Sasanilər dönəmində dini rüknlərdən (ilkələrdən) biri sayılırmış. Bu evliliyi qutsamaq üçün ilkini Əhuraməzdanın və Zərdüştün yapdığını uydurmuşlar.[1] Şiə-şüubiyyənin altıncı imamı sayılan Cəfər Sadiqə dayanaraq bu rəvayətləri şiənin “mötəbər” hədis kitabı sayılan “Kafi”yə yerləşdirmişlər. Fars tarixi ilə bağlı olaraq Müəlla ibni Xonəysin rəvayətlərinin hamısı saxtadır, qaynaqsızdır, ancaq şiə-şüubiə əhli buna inanar... “Rəvayətlərdə Salmanın əcəmliyi üzərinə çox durulmuşdur. Guya Novruzun önəmini, mənəvi dərinliyini və sirlərini imamlara anladan Salman Farsi olmuşdur. İmamlar Novruz bayramında Sasani şahları kimi səhabiləri ilə görüşür və onların hədiyələrini qəbul edirdilər. Ancaq imamların ərəb olan səhabiləri bunun nə olduğunu anlaya bilmirdilər.” Novruz əski fars kimliyinin bir parçası olmuş. Sasanilər dönəmində sinfi və rəiyətpərvər özəlliyə sahib imiş. Ərəblərin Sasaniləri devirməsi ilə öncə Öməri-Əməvi panərəbizm tərəfindən məhkum edildi. Öylə ki, müsəlman olan və olmayan farslar Novruz törənini keçirmələri üçün cəziyə və cəza ödəməli olurdular.[2] Hüccac ibni Yusif müsəlman farslardan Novruz günündə bac alır və adını da Novruz hədiyəsi qoyurdu.Bu durum Ömər ibni Abduləziz zamanına qədər davam etdi.[3]

Şüubiyyənin qələbəsindən və ərəb xilafətinə nüfuzundan sonra Novruz bayramı Sasani dönəmində olduğu kimi davam etdi. Fars aristokratları Yahya ibni Xalid Bərməkidən Novruzu Sasani təqvimi ilə uyqunlaşdırmasını istədilər. Xalid Bərməki bunu qəbul etdi, ancaq siyasi ərəb rəqibləri onu məcusi olmaqla müttəhim etdilər. O da qorxaraq bu işdən vaz keçdi.[4] Novruz ərəb təqvimi ilə qutlanırdı. Xəlifə Mütəvəkkil Abbasi Novruzun fars təqvimi ilə keçirilməsini istədi. Guya xəlifənin böylə qərar verməsi şüubiyyənin xilafətdəki etkisi sonucu olmuşdur. Çünkü Bəlazəri bu olaya öz gözləri ilə tanıq olmuşdur. Bəlazəri deyir ki, Mütəvəkkil, İbrahim ibni Abbasa əmr etdi ki, bütün ölkələrə məktub yazsın və Novruz bayramının bundan sonra bir ay geri çəkiləcəyini duyursun ki, Ərdəşir Babəkanın Novruz törənləri ilə uyumlu olsun.Abbasi xəlifələri, özəlliklə Məmun Novruz bayramında fars aristokratlarından hədiyələr alırdı. Böyləcə fars aristokratlar şahlıq novruzunu xilafət sarayında qutlar oldular.[5] Bundan sonra Novruz ərəb xilafətində yayılmağa başlasa da, bəzən panərəbistlərin, bəzən də şəriət fəqihlərinin sərt qəzəbinə səbəb olurdu. Anlaşılan, ikinci qəməri əsrdən başlayaraq dördüncü əsrə qədər farslar açıqca Novruz bayramı törəni keçirirmiş, təbriklərini yazılı olaraq bir-birlərinin qapı-divarlarına asırmışlar.[6]

Şiə-şüubiyyənin rəvayət etdiyi iddialara baxmayaraq, imamlar farsları Novruz bayramı dolayısıyla qəbul edəcək durumda olmamışlar. Ancaq şüubiyyənin rəvayət etdiyi iddialara görə, imamlar Novruz bayramını tövhidin süzgəcindən keçirərək qutsayıb mənəviyatla doldurmuşlar.[7] Abbasi ərəb panərəbizmi şayiə yayaraq ələvilərin Novruzu sevmədiklərini yaydı. Bir ərəb rəvayətində yazılır: Mənsur Abbasi iqtidarda etkili olan farsları məmnun etmək üçün novruz törəni keçirərək imam Musa Kazımı da dəvət etdi. O həzrət söylədi: “Nəbəvi rəvayətləri axtardım, ancaq Novruzla ilgili peyqəmbərin söyləmlərinə rast gəlmədim. Bu, İslamın ortadan qaldırdığı məcusi bir gələnəkdir.”[8]

Səfəvi dövləti bir kökdənçi şüubi dövlət idi. Səfəvilər dönəmində əski şüubi qaynaqlar yeniləndi və yeniləri də əkləndi. Məclisinin “Bəhar-ul ənvar” adlı xurafatla dolu və fars milliyətçiliyini qutsayan əsərinin bir bölümü də “Novruz hədisləri” adlanır. Onun nəql etdiyi bu saxta şüubi hədislərindən bir neçəsinə baxalım: “Bu rəvayət Müəlla ibni Xonəysin “Müvəssəq kitab”ında nəql edilmişdir. Müəlla təsadüfən Novruz günündə imam Cəfər Sadiqin hüzuruna varır. İmam ondan bu gün haqda bilgisinin olub olmadığını sorur. Müəlla bu haqda bilgili olarsa, sevinəcəyini deyir. İmam Cəfər Sadiq deyir ki, Novruz Tanrının insanla əzəli əhdi-peyman bağladığı gündür. Novruz günəşin ilk doğduğu gündür. Bu gündə peyqəmbərin həyatında çox olaylar olmuş. Bu gündə Mehdi dəccala qalib gələcək. Bu gün imamlara xas olan bir gündür ki, farslar onu qorumuşlar. Ancaq siz ərəblər bu günün önəmini yox etməyə çalışmışsınız.[9] Şiə-şüubiyyənin bir başqa fiqhi qaynağı Şeyx Abbas Quminin “Məfatih-ul cinan” əsəridir. O, yazır: “Cəfər Sadiq, Müəlla ibni Xonəysə dedi ki, Novruz gəldiyində qusl et və təzə paltar geyin. O gün oruc tut. Ayrıca, dörd rükət novruz namazı qıl.”[10] Müəlla ibni Xonəys kimdir, Cəfər Sadiq bunları haradan bilirmiş? Cəfər Sadiqin bu xurafat nəyinə lazımdır? İslamın missionu budurmu? Səfəvi dönəmində yazılan “din”i kitablar bu kimi xurafatla dolub daşmaqdadır. Bunların hamısını burada vermənin bir anlamı yoxdur. Bu verilərdən böylə bir nəticə çıxır ki, sanki imamların dünyaya gəliş səbəbləri Sasani gələnəyini yenidən diriltmək olmuşdur.

Novruzla ilgili şiə-şüubiyyə rəvayətlərinin ötəsində Nusəyriyyə firqəsində də Novruzun imamlar tərəfindən qutsanması ilə ilgili bilgi mövcuddur.[11] Ayrıca, imamiyə şiəsinin bir çox fiqh qaynaqlarında da imamların Novruzu rəsmən qutsadıqları haqda məlumat vardır. Bu rəvayətlərə dayanaraq şiə fəqihləri Novruzu İslam bayramları cərgəsində yerləşdirmişlər. Bu üzdən də sünnilər imamiyəni Novruza verdiyi aşırı önəmdən dolayı qınamışlar. Sünnilərə görə, Novruz məcusi bir bayramdır.[12]

Sasani dövlətinin düşüşündən öncə bir çox dini və kültürəl özəlliklər kimi Novruz ərəb müstəmləkə ölkələrində bilinməkdə idi. Sasani dövlətinin düşüşündən sonra da Novruzla ilgili gələnəklər unudulmadı. İslamdan sonra Novruzla bağlı ilk xəbər İkinci Xəlifə Ömər dönəminə aiddir. Xuzistanın valisi Hörmüzqan İslamı qəbul etmişdi. Dadlı yeyəcəkdən və digər hədiyələrdən oluşan bir novruzluq xonça bağlayaraq Əbutaliboğlu Əliyə göndərdi. Əli bunun nə münasibətlə olduğunu sorduğunda ona dedilər ki, bu, Novruz hədiyəsidir. Əli onlara “külli yovmin Niruzana”, yəni “hər gününüz Novruz olsun”- dedi.[13] Şiə-şüubi qaynaqlarında Novruzun qutsanması ilə ilgili gələnəklərin biri də Əlinin bu gündə peyqəmbərə “varis!” olaraq təyin edilməsidir. Şiə və şüubiyyənin önəmsədiyi Qədiri-Xum 10-cu hicrət ili mart ayının 20-nə təsadüf edir. Ayrıca, rəvayət edilir ki, 659-cu ildə Osmandan sonra Əlinin xilafətə gəlməsi də 20 marta təsadüf edir. Bunlar da Novruz gününə eşit rəvayətlərdir.[14] Bu rəvayətlərin qaynağı, əsasən Səfəvi dönəminə, Məclisinin əsərlərinə dayanmaqdadır. Səfəvi dönəminə aid şüubi qaynaqlar, sanki Allahın özü kimi yaradılış haqqında bilgi vermişlər. Məclisinin yazdığına görə, “Adəm də Novruz günündə yaradılmışdır.”[15] Ancaq bu haqda din kitablarının heç birində bilgi yoxdur. “Dünya Novruz günündə yaradılmış, Hz. İbrahim bu gündə bütləri qırmış, Musa bu gündə İsrail oğullarını əsarətdən qurtarmış, Hz. Məhəmməd Novruz günündə peyqəmbərliyə yüksəlmiş.”[16] Mehdinin də Novruz günündə zühur edəcəyi şiə-şüubi qaynaqlarında yazılmışdır. “Cəfər Sadiq söyləmişdir ki, Novruz, Mehdinin zühur edəcəyi gündür. Əhli-beyt və Tanrı Mehdinin dəccal üzərinə zəfərini sağlayacaq. Bu gündə Mehdi dəccalı Kufədə bağlayıb döyəcək. Heç bir gün bizim duamız olmadan Novruz ola bilməz. Çünkü Novruz farsların qoruduğu əhli-beyt günüdür.”[17] Bu rəvayətlər Novruzu, yalnızca farsların gözündə önəmli etmədi. Həm də Novruzun dini özəllik qazanmasına səbəb oldu ki, şiə-şüubiyyənin də amacı bu idi.

Diqqət etmək gərəkir ki, nə peyqəmbərin bisəti, nə vəfatı, nə Əlinin xəlifə oluşu, nə də Qədiri-Xum məsələsinin heç biri Novruza təsadüf etməmişdir. Farslar bütün bunları hiylə ilə təşkil etmişlər. Sasani gələnəklərinə İslami rəng qazandırmağa çalışmışlar. Bu yolla da Abbasi xilafəti dönəmində Novruz farsların ən önəmli bayramlarına dönüşdü. Məcusilərə aid olan gələnəklərin yox edilməyə məhkum olduğu bir dönəmdə farslar saxta hədislər uyduraraq əski Sasani gələnəklərini canlandırmağa çalışdılar. Səfəvilər zamanında bu saxta hədislər üzərinə daha da geniş ideoloji və təbliğat yatırımı yatırıldı. Bu gün də davam etməkdədir.[18] Bütün bu əfsanələr şüubiyyənin digər əsəri olan “Şahnamə”də də açıqlanmışdır. İlk şah olan Kiyumərs Novruzda başına tac qoymuşdur və digər bu kimi tarixi dayanağı olmayan dastanlar.

İslamdan sonra qurulan fars dövlətlərində Novruz bayramına çox önəm verilmişdir. Şüubiyyə fars dövlətçiliyinin gələnəyini sürdürən Səfəvilər və Qacarlarda da bu şüubi gələnək davam etdirilmişdir. Şüubi dövlətləri olan Səfəvi və Qacar dönəmlərində fars-Sasani nostalgiyasına dayanaraq keçirilən novruzlar heç bir türk dövlətində daha öncə mövcud olmamışdır. “Novruz bayramı Səfəvilər dönəmində İsfahanda dövlət qatılımı ilə keçirilirdi. Birinci Şah Abbasın əyləncələrindən biri də Novruz günlərində yumurta toqquşdurması oynamaq idi. Novruz günlərində Səfəvi şahlarının əmrləri üzərinə İsfahan çilçıraq olaraq bəzənirdi. Şah öz çevrəsi və qadınları ilə gecə gəzintisinə çıxırdı.”[19] Qacarlar dönəmində də şüubi yöntəm hər sahədə, o cümlədən Novruz qonusunda da uyqulanırdı. “Bayram törənləri Qacar sarayında qutlanırdı. Ölkənin əyanları bu gün sarayda hazır bulunurdu. Tehranın da imam cüməsi digər mollalarla bir yerdə şahın kənarında öz yerlərini alırdılar.”[20]

Novruz bir çox xalqlarda, o cümlədən türklərdə, kürdlərdə və digər xalqlarda da olmuşdur. Doğanın dəyişimi və torpağın canlanması ilə istər-istəməz insanlarda mutluluq duyqusu oluşmuşdur. Ancaq şiə-şüubiyyə qaynaqlarında Novruz fars milliyətçiliyi ideologiyasının bir parçası olmuşdur. Şüubiyyə örgütlənmiş ideoloji otoritə olaraq hər sahəyə əl atmışdır.

 

[1] Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 422.

[2] Məfzəl ibni Ömər Cə´fi, Əl-həft uş şərif, hazırlayan Mustafa Qalib, Beyrut 1964, s. 26, 27, 84, 85, 86, 87, 89, 90, 127, 140; Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 422.

[3] Əbuhilal əl- Əskər, Kitab-ul əvail, II cild, Dəmeşq-1975, s. 101; Abdullah Mehdixətib, Əməvilərin Xorasan höküməti, tərcümə: Məhmudrza Eftexarzadə, Maarifi-İslami, Tehran-1375 (h.ş); Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 422.

[4] Kitab-ul əvail, I cild, s. 391-395; Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 422.

[5] Kitab-ul əvail, II cild, s. 101-102; Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 423.

[6] Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 423.

[7] Eyni qaynaq, s. 424.

[8] Eyni qaynaq.

[9] Məclisi, Bəhar-ul ənvar, 59-cu cild Tehran yayını, s. 91-92, 65-ci cild, Beyrut yayını, s. 143.

[10] Abbas Qumi, Məfatih-ul cinan, V yayın, s. 412.

[11] Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 424.

[12] Eyni qaynaq.

[13] Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 425.

[14] Məclisi, Bəhar-ul ənvar, 59-cu cild, Bab “Yovm-ul niruz”, s. 109-120.

[15] Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 426.

[16] Məclisi, Bəhar-ul ənvar, Əmin-ul zərb yayını, XIV kitab, s. 206-209.

[17] İrşad-ul əvam, daş basımı, 1271-Təbriz, III cild, s. 118; Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 428.

[18] Eyni qaynaq, s. 436-437.

[19] Seyid Əli Mirniya, Xalq kültürü (Fərhəngi-mərdum) İran folkloru, Parsa nəşriyatı, 1369-Tehran, s. 23.

[20] Eyni qaynaq, s. 36-37.

[Kenan049]

 

Şüubiyyə və Novruz bayramı

 

Şüubiyyə novruz və bu kimi günlər üzərinə də ideolojik və duyqusal olaraq yatırım yatırmışdır. Bəzi parçaları “əski qaynaq”lardan tərcümə edərək novruz günü və törəni ilə ilgili mətnləşdirmişlər. Əslində isə, bu qaynaqların hamısı saxta və xəyalın ürünüdür. Sasanilərdə “Xuydudos” və “müqəddəs evlilik” adında guya bir törən varmış. Bu evlilik Sasanilər dönəmində dini rüknlərdən (ilkələrdən) biri sayılırmış. Bu evliliyi qutsamaq üçün ilkini Əhuraməzdanın və Zərdüştün yapdığını uydurmuşlar.[1] Şiə-şüubiyyənin altıncı imamı sayılan Cəfər Sadiqə dayanaraq bu rəvayətləri şiənin “mötəbər” hədis kitabı sayılan “Kafi”yə yerləşdirmişlər. Fars tarixi ilə bağlı olaraq Müəlla ibni Xonəysin rəvayətlərinin hamısı saxtadır, qaynaqsızdır, ancaq şiə-şüubiə əhli buna inanar... “Rəvayətlərdə Salmanın əcəmliyi üzərinə çox durulmuşdur. Guya Novruzun önəmini, mənəvi dərinliyini və sirlərini imamlara anladan Salman Farsi olmuşdur. İmamlar Novruz bayramında Sasani şahları kimi səhabiləri ilə görüşür və onların hədiyələrini qəbul edirdilər. Ancaq imamların ərəb olan səhabiləri bunun nə olduğunu anlaya bilmirdilər.” Novruz əski fars kimliyinin bir parçası olmuş. Sasanilər dönəmində sinfi və rəiyətpərvər özəlliyə sahib imiş. Ərəblərin Sasaniləri devirməsi ilə öncə Öməri-Əməvi panərəbizm tərəfindən məhkum edildi. Öylə ki, müsəlman olan və olmayan farslar Novruz törənini keçirmələri üçün cəziyə və cəza ödəməli olurdular.[2] Hüccac ibni Yusif müsəlman farslardan Novruz günündə bac alır və adını da Novruz hədiyəsi qoyurdu.Bu durum Ömər ibni Abduləziz zamanına qədər davam etdi.[3]

Şüubiyyənin qələbəsindən və ərəb xilafətinə nüfuzundan sonra Novruz bayramı Sasani dönəmində olduğu kimi davam etdi. Fars aristokratları Yahya ibni Xalid Bərməkidən Novruzu Sasani təqvimi ilə uyqunlaşdırmasını istədilər. Xalid Bərməki bunu qəbul etdi, ancaq siyasi ərəb rəqibləri onu məcusi olmaqla müttəhim etdilər. O da qorxaraq bu işdən vaz keçdi.[4] Novruz ərəb təqvimi ilə qutlanırdı. Xəlifə Mütəvəkkil Abbasi Novruzun fars təqvimi ilə keçirilməsini istədi. Guya xəlifənin böylə qərar verməsi şüubiyyənin xilafətdəki etkisi sonucu olmuşdur. Çünkü Bəlazəri bu olaya öz gözləri ilə tanıq olmuşdur. Bəlazəri deyir ki, Mütəvəkkil, İbrahim ibni Abbasa əmr etdi ki, bütün ölkələrə məktub yazsın və Novruz bayramının bundan sonra bir ay geri çəkiləcəyini duyursun ki, Ərdəşir Babəkanın Novruz törənləri ilə uyumlu olsun.Abbasi xəlifələri, özəlliklə Məmun Novruz bayramında fars aristokratlarından hədiyələr alırdı. Böyləcə fars aristokratlar şahlıq novruzunu xilafət sarayında qutlar oldular.[5] Bundan sonra Novruz ərəb xilafətində yayılmağa başlasa da, bəzən panərəbistlərin, bəzən də şəriət fəqihlərinin sərt qəzəbinə səbəb olurdu. Anlaşılan, ikinci qəməri əsrdən başlayaraq dördüncü əsrə qədər farslar açıqca Novruz bayramı törəni keçirirmiş, təbriklərini yazılı olaraq bir-birlərinin qapı-divarlarına asırmışlar.[6]

Şiə-şüubiyyənin rəvayət etdiyi iddialara baxmayaraq, imamlar farsları Novruz bayramı dolayısıyla qəbul edəcək durumda olmamışlar. Ancaq şüubiyyənin rəvayət etdiyi iddialara görə, imamlar Novruz bayramını tövhidin süzgəcindən keçirərək qutsayıb mənəviyatla doldurmuşlar.[7] Abbasi ərəb panərəbizmi şayiə yayaraq ələvilərin Novruzu sevmədiklərini yaydı. Bir ərəb rəvayətində yazılır: Mənsur Abbasi iqtidarda etkili olan farsları məmnun etmək üçün novruz törəni keçirərək imam Musa Kazımı da dəvət etdi. O həzrət söylədi: “Nəbəvi rəvayətləri axtardım, ancaq Novruzla ilgili peyqəmbərin söyləmlərinə rast gəlmədim. Bu, İslamın ortadan qaldırdığı məcusi bir gələnəkdir.”[8]

Səfəvi dövləti bir kökdənçi şüubi dövlət idi. Səfəvilər dönəmində əski şüubi qaynaqlar yeniləndi və yeniləri də əkləndi. Məclisinin “Bəhar-ul ənvar” adlı xurafatla dolu və fars milliyətçiliyini qutsayan əsərinin bir bölümü də “Novruz hədisləri” adlanır. Onun nəql etdiyi bu saxta şüubi hədislərindən bir neçəsinə baxalım: “Bu rəvayət Müəlla ibni Xonəysin “Müvəssəq kitab”ında nəql edilmişdir. Müəlla təsadüfən Novruz günündə imam Cəfər Sadiqin hüzuruna varır. İmam ondan bu gün haqda bilgisinin olub olmadığını sorur. Müəlla bu haqda bilgili olarsa, sevinəcəyini deyir. İmam Cəfər Sadiq deyir ki, Novruz Tanrının insanla əzəli əhdi-peyman bağladığı gündür. Novruz günəşin ilk doğduğu gündür. Bu gündə peyqəmbərin həyatında çox olaylar olmuş. Bu gündə Mehdi dəccala qalib gələcək. Bu gün imamlara xas olan bir gündür ki, farslar onu qorumuşlar. Ancaq siz ərəblər bu günün önəmini yox etməyə çalışmışsınız.[9] Şiə-şüubiyyənin bir başqa fiqhi qaynağı Şeyx Abbas Quminin “Məfatih-ul cinan” əsəridir. O, yazır: “Cəfər Sadiq, Müəlla ibni Xonəysə dedi ki, Novruz gəldiyində qusl et və təzə paltar geyin. O gün oruc tut. Ayrıca, dörd rükət novruz namazı qıl.”[10] Müəlla ibni Xonəys kimdir, Cəfər Sadiq bunları haradan bilirmiş? Cəfər Sadiqin bu xurafat nəyinə lazımdır? İslamın missionu budurmu? Səfəvi dönəmində yazılan “din”i kitablar bu kimi xurafatla dolub daşmaqdadır. Bunların hamısını burada vermənin bir anlamı yoxdur. Bu verilərdən böylə bir nəticə çıxır ki, sanki imamların dünyaya gəliş səbəbləri Sasani gələnəyini yenidən diriltmək olmuşdur.

Novruzla ilgili şiə-şüubiyyə rəvayətlərinin ötəsində Nusəyriyyə firqəsində də Novruzun imamlar tərəfindən qutsanması ilə ilgili bilgi mövcuddur.[11] Ayrıca, imamiyə şiəsinin bir çox fiqh qaynaqlarında da imamların Novruzu rəsmən qutsadıqları haqda məlumat vardır. Bu rəvayətlərə dayanaraq şiə fəqihləri Novruzu İslam bayramları cərgəsində yerləşdirmişlər. Bu üzdən də sünnilər imamiyəni Novruza verdiyi aşırı önəmdən dolayı qınamışlar. Sünnilərə görə, Novruz məcusi bir bayramdır.[12]

Sasani dövlətinin düşüşündən öncə bir çox dini və kültürəl özəlliklər kimi Novruz ərəb müstəmləkə ölkələrində bilinməkdə idi. Sasani dövlətinin düşüşündən sonra da Novruzla ilgili gələnəklər unudulmadı. İslamdan sonra Novruzla bağlı ilk xəbər İkinci Xəlifə Ömər dönəminə aiddir. Xuzistanın valisi Hörmüzqan İslamı qəbul etmişdi. Dadlı yeyəcəkdən və digər hədiyələrdən oluşan bir novruzluq xonça bağlayaraq Əbutaliboğlu Əliyə göndərdi. Əli bunun nə münasibətlə olduğunu sorduğunda ona dedilər ki, bu, Novruz hədiyəsidir. Əli onlara “külli yovmin Niruzana”, yəni “hər gününüz Novruz olsun”- dedi.[13] Şiə-şüubi qaynaqlarında Novruzun qutsanması ilə ilgili gələnəklərin biri də Əlinin bu gündə peyqəmbərə “varis!” olaraq təyin edilməsidir. Şiə və şüubiyyənin önəmsədiyi Qədiri-Xum 10-cu hicrət ili mart ayının 20-nə təsadüf edir. Ayrıca, rəvayət edilir ki, 659-cu ildə Osmandan sonra Əlinin xilafətə gəlməsi də 20 marta təsadüf edir. Bunlar da Novruz gününə eşit rəvayətlərdir.[14] Bu rəvayətlərin qaynağı, əsasən Səfəvi dönəminə, Məclisinin əsərlərinə dayanmaqdadır. Səfəvi dönəminə aid şüubi qaynaqlar, sanki Allahın özü kimi yaradılış haqqında bilgi vermişlər. Məclisinin yazdığına görə, “Adəm də Novruz günündə yaradılmışdır.”[15] Ancaq bu haqda din kitablarının heç birində bilgi yoxdur. “Dünya Novruz günündə yaradılmış, Hz. İbrahim bu gündə bütləri qırmış, Musa bu gündə İsrail oğullarını əsarətdən qurtarmış, Hz. Məhəmməd Novruz günündə peyqəmbərliyə yüksəlmiş.”[16] Mehdinin də Novruz günündə zühur edəcəyi şiə-şüubi qaynaqlarında yazılmışdır. “Cəfər Sadiq söyləmişdir ki, Novruz, Mehdinin zühur edəcəyi gündür. Əhli-beyt və Tanrı Mehdinin dəccal üzərinə zəfərini sağlayacaq. Bu gündə Mehdi dəccalı Kufədə bağlayıb döyəcək. Heç bir gün bizim duamız olmadan Novruz ola bilməz. Çünkü Novruz farsların qoruduğu əhli-beyt günüdür.”[17] Bu rəvayətlər Novruzu, yalnızca farsların gözündə önəmli etmədi. Həm də Novruzun dini özəllik qazanmasına səbəb oldu ki, şiə-şüubiyyənin də amacı bu idi.

Diqqət etmək gərəkir ki, nə peyqəmbərin bisəti, nə vəfatı, nə Əlinin xəlifə oluşu, nə də Qədiri-Xum məsələsinin heç biri Novruza təsadüf etməmişdir. Farslar bütün bunları hiylə ilə təşkil etmişlər. Sasani gələnəklərinə İslami rəng qazandırmağa çalışmışlar. Bu yolla da Abbasi xilafəti dönəmində Novruz farsların ən önəmli bayramlarına dönüşdü. Məcusilərə aid olan gələnəklərin yox edilməyə məhkum olduğu bir dönəmdə farslar saxta hədislər uyduraraq əski Sasani gələnəklərini canlandırmağa çalışdılar. Səfəvilər zamanında bu saxta hədislər üzərinə daha da geniş ideoloji və təbliğat yatırımı yatırıldı. Bu gün də davam etməkdədir.[18] Bütün bu əfsanələr şüubiyyənin digər əsəri olan “Şahnamə”də də açıqlanmışdır. İlk şah olan Kiyumərs Novruzda başına tac qoymuşdur və digər bu kimi tarixi dayanağı olmayan dastanlar.

İslamdan sonra qurulan fars dövlətlərində Novruz bayramına çox önəm verilmişdir. Şüubiyyə fars dövlətçiliyinin gələnəyini sürdürən Səfəvilər və Qacarlarda da bu şüubi gələnək davam etdirilmişdir. Şüubi dövlətləri olan Səfəvi və Qacar dönəmlərində fars-Sasani nostalgiyasına dayanaraq keçirilən novruzlar heç bir türk dövlətində daha öncə mövcud olmamışdır. “Novruz bayramı Səfəvilər dönəmində İsfahanda dövlət qatılımı ilə keçirilirdi. Birinci Şah Abbasın əyləncələrindən biri də Novruz günlərində yumurta toqquşdurması oynamaq idi. Novruz günlərində Səfəvi şahlarının əmrləri üzərinə İsfahan çilçıraq olaraq bəzənirdi. Şah öz çevrəsi və qadınları ilə gecə gəzintisinə çıxırdı.”[19] Qacarlar dönəmində də şüubi yöntəm hər sahədə, o cümlədən Novruz qonusunda da uyqulanırdı. “Bayram törənləri Qacar sarayında qutlanırdı. Ölkənin əyanları bu gün sarayda hazır bulunurdu. Tehranın da imam cüməsi digər mollalarla bir yerdə şahın kənarında öz yerlərini alırdılar.”[20]

Novruz bir çox xalqlarda, o cümlədən türklərdə, kürdlərdə və digər xalqlarda da olmuşdur. Doğanın dəyişimi və torpağın canlanması ilə istər-istəməz insanlarda mutluluq duyqusu oluşmuşdur. Ancaq şiə-şüubiyyə qaynaqlarında Novruz fars milliyətçiliyi ideologiyasının bir parçası olmuşdur. Şüubiyyə örgütlənmiş ideoloji otoritə olaraq hər sahəyə əl atmışdır.

 

[1] Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 422.

[2] Məfzəl ibni Ömər Cə´fi, Əl-həft uş şərif, hazırlayan Mustafa Qalib, Beyrut 1964, s. 26, 27, 84, 85, 86, 87, 89, 90, 127, 140; Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 422.

[3] Əbuhilal əl- Əskər, Kitab-ul əvail, II cild, Dəmeşq-1975, s. 101; Abdullah Mehdixətib, Əməvilərin Xorasan höküməti, tərcümə: Məhmudrza Eftexarzadə, Maarifi-İslami, Tehran-1375 (h.ş); Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 422.

[4] Kitab-ul əvail, I cild, s. 391-395; Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 422.

[5] Kitab-ul əvail, II cild, s. 101-102; Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 423.

[6] Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 423.

[7] Eyni qaynaq, s. 424.

[8] Eyni qaynaq.

[9] Məclisi, Bəhar-ul ənvar, 59-cu cild Tehran yayını, s. 91-92, 65-ci cild, Beyrut yayını, s. 143.

[10] Abbas Qumi, Məfatih-ul cinan, V yayın, s. 412.

[11] Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 424.

[12] Eyni qaynaq.

[13] Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 425.

[14] Məclisi, Bəhar-ul ənvar, 59-cu cild, Bab “Yovm-ul niruz”, s. 109-120.

[15] Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 426.

[16] Məclisi, Bəhar-ul ənvar, Əmin-ul zərb yayını, XIV kitab, s. 206-209.

[17] İrşad-ul əvam, daş basımı, 1271-Təbriz, III cild, s. 118; Haşem Rəzi, Əski İran tarixi və bayramları haqqında araşdırma (Pəjuheşi dər qahşomari və cəşnhaye İrane bastan), Behcət yayınları, Tehran-1380 (h.ş), s. 428.

[18] Eyni qaynaq, s. 436-437.

[19] Seyid Əli Mirniya, Xalq kültürü (Fərhəngi-mərdum) İran folkloru, Parsa nəşriyatı, 1369-Tehran, s. 23.

[20] Eyni qaynaq, s. 36-37.

 

ALLAH sizdən razı qalsın +

Edited March 12, 2015 by Kenan049

[NOIR]

Din - inamdır və konkret insana ünvanlanıb. İnam nəyə görə batil və mənasız bildiyi məqamlardan çəkinsin ki ? İnam hər şeydən üstündür axı.

Təbliğ olunan Din isə artıq ideologiyadır, kütləyə çatdırılmalıdır. ocağın üstündən tullanıb müəyyən mətnlər oxumaq inama maneə deyilsə, dinin ideoloji əsaslarına necə zərbə vura bilər ?

Novruz ənənələri folklordur, dinə zidd deyil. İlk postunuzdakı arqumentlər isə dini inanclardır, təəssüf ki... orada yazılanlardan bilirsizmi nə qədər şey biçib-tikmək olar ? məsələn , elə bircə 4-cü : İslamda obraza girmək, olduğu kimi görsənməmək .... - haramdır. belə ki, buraya bütün tamaşa tipli nümayişləri müvəffəqiyyətlə aid etmək olar - teatr, kino, parodiya.

deyirsiz ki, Təbiətə ibadət etmək lazım deyil, o cümlədən təbiət gözəlliklərinə. bu fikirə zidd ola poeziya nümunələri ilə nə edək bəs ? bu qoşma Vaqifdəndir : Ey Kəbəm, Kərbalam, Məkkəm, Mədinəm

                                                Bir zaman kuyində ziyarətimdir.

                                                Qiblə deyib, qaşlarına baş əymək-

                                                Gecə-gündüz mənim ibadətimdir. 

Poeziya, folklor din üçün təhlükəli ola biləcək intibah dövrünü yaşayıb ötüb artıq ... öncəki sualımı bir daha təkrar etməli oluram )) ilk postdakı arqumentlər yenilik deyil. Nə səbəbə 21-ci əsirdə yada düşüb ?

Edited March 14, 2015 by NOIR

[R-va]

Eslinde 21-ci esrde yada dushmeyib. Kechmish imamlar da redd edib bu bayrami. Yalniz Azerbaycan kimi olkede xirda para sovet mollalari goz yumublar. Azerbaycani dinden sui istifafe eden Xetai kimi satakarlar idare edibler. Ona gore bizde, iranda esl islam yox uydurma islam daha chox yayilib. Peygemberden, hz.eliden bu bayrami redd eden konkret hedisler var. Esl islam qurandir, peygemberin dedikleridir. Cemiyyetimizde yayilmish uydurma dini hech vaxt beyenmemishem ve qebul etmemishem.

Tebiet gozelliklerini terennum etmek bashqa. Ibadet ise tonqalla bagli ve saire adetlerin ilahi komeyine inanmaqdir. Tonqalin ustunden atlananda inanirlar ki chetinlikleri tonqala gedecek ve s. Yel baba pislikleri aparib yaxshiliqlar getirecek ve s.

Teatr, kino parodiya da haramlar siyahisindadir. Chunki obraza girmeyin haram oldugu haqda hedis var. Boyuk gunahlardan olmasa da gunah sayilir.

[NOIR]

R-va, Təbiətin öz qanunları var və həmin qanunlar İdeolji amillərdən xəbərsizdir.

Müəyyən asrtonomik tsikllar bioloji ritmlərlə rezonans yaradır. Bizim əcdadlarımız təbiət qanunları ilə razılıqlı ömür sürdüyü səbəbindən  od, su , külək ünsürlərinin təbii güçündən, energetikasından terapiya kimi istifadə edirdilər... psixologi-energetik terapiya kimi. hazırda bu kimi amilləri metafizika öyrənməyə cəhd edir.

tsiklik enerji rezonansı dini əsaslara necə maneə ola bilədi ? )

[R-va]

Noir sizin dedikleriniz shamanizmi xatirladir ))

Her sheyin halali da var harami da var. Terapiyanin da halal olanini sechmek lazimdir. Destemaz alanda mueyyen noqtelere su deyir. Bu da size gunde 5 defe terapiya. Xalq arasinda childaq deyilen bir shey var orda hemin noqtelere spichka ile od vururlar. Namaz hereketleri, zikrler, dualar hamisi terapiyadir. Quranda da yazilib "qelbler Allahi zikr eymekle rahatliq tapar"

Sheytan oddan yaranib. Sheytan isteyer ki insanlar odun ustunden atlanib rahatliq tapsinlar.

[Maharram]

Eslinde 21-ci esrde yada dushmeyib. Kechmish imamlar da redd edib bu bayrami. Yalniz Azerbaycan kimi olkede xirda para sovet mollalari goz yumublar. Azerbaycani dinden sui istifafe eden Xetai kimi satakarlar idare edibler. 

saxtakar sizin bidetci ve fitnekar "imam"lariniz Ibn Teymiyye,Abdul Vahhab ve bashgalaridir ki,indi de davamcilari yer uzunde islami oz murdar egideleriyle alcaldirlar. siz vahhabiler ancag gan,muharibe,fitne fesad,muharibe ve sefalet getirmisiz. indi de kecmisiz Azerbaycanin Shah Ismayil Xetai kimi dahi shexsiyyetini garalamaga. bir dene de and icmekcun azeri salafisini gosterin gorum bizim torpagcun ne edib? tapa bilersiz? xeyir! sizin gardashlar Vetenimizi Suriya ve Iragda bash kesmekle,gadinlarsa erini ve ailesini atib cihadcilara goshulmagla tanidib. mollani beyenmirsiz,bes sizin bashbileniniz kimdir? gamet ve alixan kimi ikiuzluler.yeruzunun firlanmasini inkar eden uzdenirag alimler. sizin haminizin sesini bu forumda da, butun sahelerde de baglamag lazimdir. bir az dozun ,az galib. sizin butun menfur ideologiyani gadagan etmek lazimdir. xetaini beyenmiyene bax. 

Edited March 14, 2015 by Maharram

[R-va]

Meherrem siz islama quran ve sunne pencereinden yox, ishid penceresinden baxan kutlenin numayendesisiz.

O kutlenin ki islama tovhid penceresinden yox, batil inanclar penceresinden baxir.

[R-va]

Her kes ozu qerar versin haqqi sechsin yoxsa qedim inanclari.

[Maharram]

Meherrem siz islama quran ve sunne pencereinden yox, ishid penceresinden baxan kutlenin numayendesisiz.

O kutlenin ki islama tovhid penceresinden yox, batil inanclar penceresinden baxir.

sizde bashga ne pencere var ki? haminiz ozunden mushtebeh,bashgalarini beyenmiyen, hemen de tekfir eden. hec bi verilen suala da cavab vermirsiz.

[NOIR]

Əlbəttə ki, dualar terapiyadır. etirazım yoxdur.

 

bioenergetik həllərin və müdaxilənin axı bura nə aidiyyatı var ? çıldaq - akupunktura əsasında refleks terapiyadır. od və su kultu əsasında rituallar əcdadlarımız üçün bioenergetik terapiya idi. Novruz ənənələrində simvolik olaraq tərənnüm olunur.

İnsanlar hər zaman od, su , külək enerjisindən mütəlif forma və vasitərlə istifadə ediblər, bunun üçün şeytandan icazə də almayıblar. mən bilmirdim ki, məişətdə yaxud bayramlarda oddan istifadə edərkən, insan şüuraltı olaraq şeytanla səsləşir.

əminliklə deyə bilərəm ki, burada yazdıqlarımı şaman oxusa baş çıxarmaz ))

[R-va]

sizde bashga ne pencere var ki? haminiz ozunden mushtebeh,bashgalarini beyenmiyen, hemen de tekfir eden. hec bi verilen suala da cavab vermirsiz.

Hamimiz he?

Siz sual vermirsiz ki, siz bohtan atirsiz. Size nese subut etmeye, mubahise etmeye hevesim yoxdu. Sizi dostlarinizla birlikde Allaha hevale edirem.

[R-va]

Əlbəttə ki, dualar terapiyadır. etirazım yoxdur.

bioenergetik həllərin və müdaxilənin axı bura nə aidiyyatı var ? çıldaq - akupunktura əsasında refleks terapiyadır. od və su kultu əsasında rituallar əcdadlarımız üçün bioenergetik terapiya idi. Novruz ənənələrində simvolik olaraq tərənnüm olunur.

İnsanlar hər zaman od, su , külək enerjisindən mütəlif forma və vasitərlə istifadə ediblər, bunun üçün şeytandan icazə də almayıblar. mən bilmirdim ki, məişətdə yaxud bayramlarda oddan istifadə edərkən, insan şüuraltı olaraq şeytanla səsləşir.

əminliklə deyə bilərəm ki, burada yazdıqlarımı şaman oxusa baş çıxarmaz ))

Meishetde oddan sudan istifade etmek, suyun shiriltisindan, kuleyin sesinden, alovun goruntusunden istisinden zovq almaq olar. Ne deyirem ki? Redd olunan oda sitayish, odda sadece meishet faydasi deyil, ilahi faydanin olmasi inanclaridir.

[NOIR]

Kütlələr Qorxu və Məhdudiyyətlə idarə olunub hər zaman, R-va. Novruz ənənələi də olmasa, əminəm başqa bir istiqamətlər tapılıb, tənqid və yasaq olunacaqdı. Siz dediyiniz od kultu əsasında qalıq rituallar heç bir "hüquqi qüvvəyə" malik deyillər. İslamın təmizliyinə necə ziyan vura bilərlər ki ? islam alimlərini bu amil qorxutmamalıdır axı... belə görünür ki, "təmiz islam" təbliğatçılarının həmin rituallar qarşısnda qorxusu var , eləmi ? )

məncə, Dini inanclar Novzunun əhkamlarından da təklükəlidir.

Edited March 14, 2015 by NOIR

[NOIR]

belə baxıram ki, bu gedişlə "İlahi faydası olmayan inanclardan" sonra, teatr, kino , parodiyadan sonra, folklordan sonra , insan ruhuna zövq verən bir çox şeylərdən məhrum edən yasaqlar da gələcək.

bir lətifəni xatırladım ) partiya sıralarına qəbul haqda idi ...))

 

P.S. kimsə sizi ot duşi minuslayır bayaqdan bəri )

[R-va]

Kütlələr Qorxu və Məhdudiyyətlə idarə olunub hər zaman, R-va. Novruz ənənələi də olmasa, əminəm başqa bir istiqamətlər tapılıb, tənqid və yasaq olunacaqdı. Siz dediyiniz od kultu əsasında qalıq rituallar heç bir "hüquqi qüvvəyə" malik deyillər. İslamın təmizliyinə necə ziyan vura bilərlər ki ? islam alimlərini bu amil qorxutmamalıdır axı... belə görünür ki, "təmiz islam" təbliğatçılarının həmin rituallar qarşısnda qorxusu var , eləmi ? )

məncə, Dini inanclar Novzunun əhkamlarından da təklükəlidir.

Eledir ki var, novruz olmasa bashqa shey tapacaqlar ve tapirlar da )) batil inanclar tekce bayramda deyil, gundelik heyatda da var. Meselen insanlarin choxu inanir ki duz dagilsa dava dushecek. Hemishe bele olub ve olacaq da. Islama onlar hech bir ziyan vurmurlar. Bende Allaha ne ziyan vura biler ki? Peygemberlerin, salehlerin vezifesi insanlara onlara faydali olani chatdirmaq olub ve olacaq. Insanlar ancaq ve ancaq ozlerine ziyan vururlar bu batil inanclarla.

Haqlisiz islam inanci da tehlukeli ola biler o vaxt ki muselmanlar islami duzgun qavramirlar, qurana alimlerin tefsiri ile deyil, sheytanin tefsiri ile oxuyurlar. Yeqin siz de bunu nezerde tuturduz.

Edited March 14, 2015 by R-va

[R-va]

belə baxıram ki, bu gedişlə "İlahi faydası olmayan inanclardan" sonra, teatr, kino , parodiyadan sonra, folklordan sonra , insan ruhuna zövq verən bir çox şeylərdən məhrum edən yasaqlar da gələcək.

bir lətifəni xatırladım ) partiya sıralarına qəbul haqda idi ...))

P.S. kimsə sizi ot duşi minuslayır bayaqdan bəri )

Siz tesevvur ede bilersiz ki peygember teatrda aktyorluq edir? Peygemberin yolunu geden bu cur ishlernen meshgul olmaz. Folklor ise tekce oyunbazliq deyil ki, tapmacalarimiz nagillarimiz atalar sozleri bayatilar da var. Folklordan faydalisi da var, menasizi da var.

Bilmedim hansi letifeni deyirsiz mumkunse yazin ))

Minuslardan xeberim yoxdur, telefondayam )))

Edited March 14, 2015 by R-va

[adad333]

Ойа, дедим сизе Сабирабада гелмеин!

[Maharram]

Ойа, дедим сизе Сабирабада гелмеин!

ne var ki sabirabadda?

[R-va]

ne var ki sabirabadda?

Movzumda offtop edene hallalliq yoxdu ha.

[adad333]

ne var ki sabirabadda?

Гурана бахмаг лазымды. 

 

Исламы семит бедуинлери давам етдириб 7 эсрде. Сэн, Шахын давамцысы озунден ганунлар чыхардмысан. Эле бил ки,  кимсе деир борщу Украинлер сехф биширир)

[NOIR]

R-va, açıq deyim, sizin inadkarlığınız üstünlüyünüzdür. dini savadınız mənimkindən üstündür. fərqli düşüncə tərziniz var. minnət kimi bilməyin, mən yalnız bu səbəblərə sizinlə müzakirəni davam edirəm. "Qadın hüquqları" mövzusunda sullarımdan məharətlə yayınmışdız amma )

dinləyin , R-va, siz dindən ideologiya kimi istifadə edirsiniz. bu tipdə müdaxilə ağrısız və qurbansız olmur. bu təbliğatın hədəfi xalq olmamalıdır. siz hər zaman, nə olursa olsun,  təmkinlə, xoşluqla fikir bildirməlisiz. sizə qarşı da çıxsalar  , təhqir olunsaz belə... ümümi dedim, məsləhət kimi .

 

düzünü desəm, peyğəmbər ,ya onun yolunu gedən şəxs, teatrda aktyorluq etsə, ya rəssamlıq etsə, şəxsən mən onun haqda düşünərəm ki, yaradıcılıq istedadı var. halal əməyi ilə çörək pulu qazanır . yaxşı eləyir )

[NOIR]

köhnə sovet lətifəsidir, qalsın başqa vaxta... bu gün forumda çox oturdum, qorxuram qəlsəmələrim əmələ gələr )) virtualnıy İxtiandr olmaq istəmirəm. ("Alıye parusa" filminə baxmısızsa ) 

hələlik.

[adad333]

köhnə sovet lətifəsidir, qalsın başqa vaxta... bu gün forumda çox oturdum, qorxuram qəlsəmələrim əmələ gələr )) virtualnıy İxtiandr olmaq istəmirəm. ("Alıye parusa" filminə baxmısızsa ) 

hələlik.

Бахмышыг, яз!)

[R-va]

Qadin huquqlarinda o qeder uzun muzakire getmishdi ki sonda yorulmushdum )) sual yadima gelmir, qayidib baxaram.

Meslehetinizde tam haqlisiz. Islam ozu itenilen veziyyetde temkini ve sebri itirmemeyi buyurur. Ozum de derk edirem. Amma derk etmek azdir, emel etmek lazimdir. ))

Aktyor pul qazanmagin bashqa yolunu tapa bilmirse elbette yaxshi eliyir )) charesiz qalanda lap donuz eti de yemek olar. Esas hech kimin haqqina girmemekdir, ogurluq etmemekdir. Onnan da vacib Allaha sherik qoshmamaq, batil inanclardan uzaq olmaqdir.

[R-va]

köhnə sovet lətifəsidir, qalsın başqa vaxta... bu gün forumda çox oturdum, qorxuram qəlsəmələrim əmələ gələr )) virtualnıy İxtiandr olmaq istəmirəm. ("Alıye parusa" filminə baxmısızsa )

hələlik.

Ixtiandr amfibiya adam filminde. Filmine de baxmisham kitabini da oxumusham )

[adad333]

Eserin adi "человек амфибия"-ды, ихтиандр амфибия йох.  Беляев языб. Жан де ла Ирин эсери исе человек который может жить под водой-ду)

Алые паруса исе Гринин эсериди, бурда сохбет ондан гедир)) Тезден Гуран ач, фала бах) 

[NOIR]

elə "Amfibiya adam" filmindəki İxtiandrı nəzərdə tutmuşdum əslində. Asol rolundakı Vertinskayanı hər iki filmdə xatırladığımdan mexaniki "Alıye parusa" yazdım. bir an sonra yada düşdü ki, İxtiandrın tərəf müqabili "Amfibiyadakı" Qutiera idi...demə sintez eləmişəm )

Adad sağolsun, düzəliş elədi.

 

"Qadın hüquqları" mövzusu həcminə və aktuallığına görə həmin bölmə üçün rekord hesab oluna bilər. həqiqətən də,müzakirələr uzun çəkdi, amma nəticəsiz oldu, eləmi ? ) hər kəs öz fikrində qaldı...

sağolun ki, məsləhətimi inkar etmədiz.

[R-va]

elə "Amfibiya adam" filmindəki İxtiandrı nəzərdə tutmuşdum əslində. Asol rolundakı Vertinskayanı hər iki filmdə xatırladığımdan mexaniki "Alıye parusa" yazdım. bir an sonra yada düşdü ki, İxtiandrın tərəf müqabili "Amfibiyadakı" Qutiera idi...demə sintez eləmişəm )

Adad sağolsun, düzəliş elədi.

"Qadın hüquqları" mövzusu həcminə və aktuallığına görə həmin bölmə üçün rekord hesab oluna bilər. həqiqətən də,müzakirələr uzun çəkdi, amma nəticəsiz oldu, eləmi ? ) hər kəs öz fikrində qaldı...

sağolun ki, məsləhətimi inkar etmədiz.

Eybi yox bu movzudan bir az dincelim qayidariq qadin huquqlarina ))

[adad333]

анекдот олмаяжах?

Мэн ешидмишдим бирини.

 

Поручик, так вы утверждаете, что Ассоль не была дев......ей?

- Простите, сударь, а отчего же тогда паруса все алые.

Гадынлардан сохбет гетди, эле билдим буду :roga:

Edited March 15, 2015 by adad333

[antisatan]

Allahin salami olsun salama layiq olanlara

Islam dini Novruzu qadagan etmeyib eksine fahada tekmillesdirib mes: Bu gunde qusl almaq,temiz paltarlar geyinmek, oruc tutmaq mustehebdir , bu gunun xususi namazi ve dualari var bu barede kifayet qeder melumat var.

Mehz bayram sozune geldikde ise bu sozun menasini en gozel aciqlayan hezreti amiralmominin Ali ibni Abu Talibdir ( aleyhissalam) "O gun ki gunah etmemisen hemen gun senin bayramindi "

Allah Novruz bayraminizi mubarek etsin

[Maharram]

Allahin salami olsun salama layiq olanlara

Islam dini Novruzu qadagan etmeyib eksine fahada tekmillesdirib mes: Bu gunde qusl almaq,temiz paltarlar geyinmek, oruc tutmaq mustehebdir , bu gunun xususi namazi ve dualari var bu barede kifayet qeder melumat var.

Mehz bayram sozune geldikde ise bu sozun menasini en gozel aciqlayan hezreti amiralmominin Ali ibni Abu Talibdir ( aleyhissalam) "O gun ki gunah etmemisen hemen gun senin bayramindi "

Allah Novruz bayraminizi mubarek etsin

va aleykum salam gardash.sizinle bahem.nece bele illere cixasiniz!

[antisatan]

va aleykum salam gardash.sizinle bahem.nece bele illere cixasiniz!

Teshekkur edirem !

[R-va]

Allahdan qorxun. Yalan danishmayin. Bu barede harda melumat var? Menbe gosterin..

Peygember deyib "Allah sizun uchun butun bayramlari 2 gozel baramla evez etdi: ramazan ve qurban"

Hedislerde de gelib hz.Eli ve diger sehabeler novruz bayrami qebul etmeyibler. Menbeleri tapib qoyaram. Amma sizlere xeyri yoxdu. Ozunuz bilersiz. Novruz bayrinda hansi mescidde bayram namazi qilinir ki? ))) oruc tutmaq novruzda lap gulmelidir. Dinimizi laga qoymusuz emelli bashli.

Edited March 20, 2015 by R-va

[antisatan]

İmam Əli(ə) buyurmuşdur: Hər günümüz novruzdur.(Mən la yəhzuruhul-fəqih, 3/ 300)İmam Əli(ə) üçün faluzəc (şirniyyat) hədiyyə gətirdilər. Buyurdu: Bu nədir? Dedilər: Bu gün novruzdur. Buyurdu: Əgər bacarsanız, hər gün novruz edin.(Yəni: Allaha xatir bir-birinizə hədiyyə verin və bir-birinizin görüşünə gedin.) .(Dəaimul-islam, İbn Həyyun, 2/326)

Novruz Bayramının ƏməlləriŞeyx Abbas Qummi «Məfatihul Cinan» kitabında yazır:İmam Sadiqin (ə) Müəlla ibni Xüneysə öyrətdiyi kimi, Novruz bayramı yetişdikdə qüsl alın, ən təmiz paltarlarınızı geyinin, ən xoş ətirlərdən istifadə edin və çalışın həmin günü oruc tutun. Elə ki, şam və xüftən namazlarını və onların nafilələrini qıldın, dörd rükət iki-iki novruz namazı qıl. Birinci iki rükətin birinci rükətində "Həmd" surəsindən sonra on dəfə "Qədr" sursəsini, ikinci rükətdə isə "Həmd" dən sonra on dəfə "Kafirun" surəsini, ikinci iki rükətin birinci rükətində "Həmd" dən sonra on dəfə "İxlas" surəsini, ikinci rükətində isə "Həmd" dən sonra on dəfə "Fələq" və "Nas" surələrini oxumaq lazımdır.Namazdan sonra isə şükür səcdəsinə gedib, bu duanı oxu: Əllahummə səlli əla Muhəmmədin və ali Muhəmmədinil əvsiyail mərziyyin, və əla cəmii ənbiyaikə və rusulikə biəfzəli və rusulikə biəfzəli sələvatik, və barik ələyhim biəfzəli bərəkatik, və səlli əla ərvahihim və əcsadihim, Əllahummə barik əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd, və barik ləna fi yəvmina hazəlləzi fəzzəltəhu və kərrəmtəh, və şərrəftəhu və əzzəmtə xətərəh, Əllahummı barik li fima ən`əmtə bihi ələyyə hətta la əşrukə əhədən ğəyrək, və vəssi`ələyyə fi rizqi ya zəl cəlali vəl ikram, Əllahumə ma ğabə ənni fəla yəğibənnə ənni əvnukə və hifzuk, və ma fəqədtu min şəy`in fəla tufqidni əvnəkə ələyh, hətta la ətəkəlləfə ça la əhtacu iləyhi ya zəl cəlali vəl ikramTərcüməsi: ”Ilahi, Sənin salavatın olsun Mühəmmədə və Mühəmmədin nəslinə – Allahın razı olduğu canişinlərə. Sənin ən üstün salavatın olsun bütün peyğəmbərlərinə və elçilərinə. Onları ən gözəl bərəkətlə mübarək et, onların ruhuna və bədəninə Sənin salavatın olsun. Ilahi, Sənin bərəkətin olsun Mühəmmədə və Mühəmmədin nəslinə. Sənin üstünlük verdiyin, kəramət və şərəf bəxş etdiyin, məqamını yüksəltdiyin bu günümüzü bizə mübarək et. Verdiyin nemətləri mənə mübarək et ki, Səndən başqasına şükr etməyim. Mənim üçün ruzini artır, ey cəlal və kərəm sahibi! Ilahi, hər nə məndən gizli qalsa da, Sənin yardımın və müdafiən məndən gizli qalmasın (uzaq olmasın)! Allahım, hər şeyi itirsəm də, təki Sən öz yardımını məndən əsirgəmə! Ehtiyacım olmayan işlər barədə özümü əziyyətə salmayım. Ey cəlal və kərəm sahibi!“.Məşhur kitablarda ilin təhvil olan bu vaxtı bu duanın çoxlu oxunmasıını və bəzilərinin dediyinə görə 366 dəfə oxunmasını rəvayət olunmuşdur:Ya muhəvviləl həvli vəl əhval, həvvil haləna ila əhsənil halBaşqa rəvayətlərdə belədir:Ya muqəllibəl qulubi vəl əbsar, ya mudəbbirəl ləyli vən nəhar, ya muhəvviləl həvli vəl əhval, həvvil haləna ila əhsənil halTərcüməsi: ”Ey qəlblərin dəyişməsini və gözlərin hərəkətini idarə edən Allah! Ey gecəni gündüzlə ard-arda əvəzləyən Allah! Ey vaxtları və əhvalları dəyişdirən Allah! Bizim halımızı yaxşılığa doğru dəyiş!“."Zadud-Məad" da belədir. Əgər belə etsən əlli illik günahların bağışlanar və çoxlu de:Ya zəl cəlali vəl ikram.

[antisatan]

Birde bu meqaleni mutalie edin

Azərbaycan, İran və orta asiyada qeyd olunan milli bayramlardan biri də Novruz bayramıdır. Novruzda insanlar təmizlik işləri görür, yaxınlarının və xəstələrinin görüşünə gedir, bir-birinə hədiyyə verir , küsülüləri barışırdırır, yeni paltarlar geyir və bir çox gözəl insani xüsusiyyətlər.Bu gözəl xüsisiyyətlər dinimiz də bəyənilmiş sifətlərdəndir və bu haqda məsumlarımızdan çoxlu hədislər nəql olunmuşdur.

İmam Zeynəlabidin (ə) buyurur: Namazdan sonra ən üstün əməl mömini sevindirməkdir. (Biharul-ənvar, 4/194)

İmam Baqir (ə) buyurur: İnsanın qardaşının üzünə təbəssümü və onun çətinliyin həll etməsi gözəl əməldir. Allah yanında mömini sevindirməkdən gözəl əməl yoxdur. (Biharul-ənvar, 71/288)

İmam Sadiq (ə) buyurur: Musa peyğəmbər (ə) Allah-təalaya dedi: İlahi! məni xəstənin görüşünə getməyin savabından agah et. Allah-təala buyurdu: Onu anadan olduğu kimi günahsız edirəm. Bir mələkə tapşırıram ki, qiyamət gününə qədər onu ziyarət etsin. (İrşadul-qulub, 1/108)Peyğəmbər (s) buyurur: İnsanın namazdan, küsülüləri barışdırmaqdan və gözəl əxlaqdan üstün əməli yoxdur. (Cəvamiul-kəlim, səh, 698)Peyğəmbər (s) buyurur: Küsülüləri barışdırmaq bütün namazlardan və oruclardan üstündür. (Biharul-ənvar, 73/43)

Novruz bayramının adət-ənənələrində bu qədər gözəl islami əxlaqlar olduğu üçün onun haqqında çoxlu hədislər buyurulmuşdur. Hədislərimizdə Novruz bayramı dini rəhbərlər tərəfindən təsdiqlənmiş və onun qeyd olunmasına təşviq edilmişdir. Hətta novruz bayramı üçün bir sıra ibadətlər də qeyd olunur. Biz bu hədisləri oxucuların diqqətinə çatdırırıq.

Novruz bayramını təsdiqləyən və ona təşviq edən hədislər:

İmam Əli (ə) buyurur: Hər günümüz novruzdur. (Mən la yəhzuruhul-fəqih, 3/ 300)İmam Əli (ə) üçün faluzəc (şirniyyat) hədiyyə gətirdilər. Buyurdu: Bu nədir? Dedilər: Bu gün novruzdur. Buyurdu: Əgər bacarsanız, hər gün novruz edin. (Yəni: Allaha xatir bir-birinizə hədiyyə verin və bir-birinizin görüşünə gedin) .(Dəaimul-islam, 2/326)

Novruz bayramının əməlləri:İmam Sadiq (ə) buyurur: Novruz bayramında qüsl et, təmiz paltar geyin, ətir vur və oruc tut. Zöhr namazının nafiləsindən sonra dörd rükət namaz qıl. Birinci rükətdə Fatihə surəsindən sonra on dəfə Qədr surəsin oxu. İkinci rükətdə Fatihə surəsindən sonra on dəfə Kafirun surəsi, üçüncü rükətdə Fatihə surəsindən sonra on dəfə İxlas surəsi dördüncü rükətdə isə Fatihə surəsindən sonra Fələq və Nas surəsini oxu. Namazdan sonra şükr səcdəsi və dua et. (Misbahul-mütəhəccid, s, 591)

Novruz bayramında baş verən mühüm hadisələr:İmam Sadiq (ə) buyurur: Novruz bayramı Allah-təalanın ona ibadət etməsi, peyğəmbərlərinə və höccətlərinə iman gətirməsi üçün əhd aldığı gündür. Bu gün Nuh peyğəmbərin (ə) gəmisinin Cudi dağında oturduğu gündür. Novruz bayramında Cəbrail Həzrət Muhəmmədə (s) nazil olmuşdur.Bu gün Peyğəmbər (s) Əlini (ə) çiyninə aldı və Qüreyşin bütlərin sındırdı, Həzrət İbrahim (ə) bütləri sındırdı, Peyğəmbər (s) səhabələrə Əliyə (ə) beyət etmə əmri verdi. Bu gün bizim Qaimimiz ( 12-ci imam) qiyam edəcək. Biz hər novruzda fərəci arzulayırıq. Çünki bu gün bizim və şiələrimizin günüdür. (Biharul-ənvar, 56/91)

Bu hədisləri mütaliə etdikdən sonra belə nəticə almaq olar ki, Novruz bayramı insanlıq, mehribanlıq və məhəbbət bayramı olduğundan İslam dini gələndən sonra bu bayramın keçirilməsini qadağan etməmiş, əksinə insanları onu qeyd etməyə təşviq etmişdir. Çünki bu bayramın İslamın bəyəndiyi adətləri vardır.Necə ki, İmam Əliyə (ə) novruz hədiyyəsi verəndə Həzrət buyurur: Əgər bacarsanız, hər gün novruz edin. İmam (ə) bu kəlamı ilə demək istəyir ki, Allaha xatir bir-birinizə hədiyyə verin və bir-birinizin görüşünə gedin. Bununla yanaşı dinimizdə bayram günü üçün xüsusi əməllər qeyd olunmuşdur.

Edited March 20, 2015 by antisatan

[antisatan]

İmam Sadiq (ə) Muəlla ibn Xənisə Novruz bayramında aşağıdakı əməlləri yerinə yetirməyi öyrətmişdir.

Bayram günü: 1. Qüsl etmək; 2. Təmiz paltarlar geyinmək; 3. Xoş iyli ətirlərdən istifadə etmək; 4. Oruc tutmaq; 5. Dörd rəkət namaz qılmaq (bu namazın qılınma qaydası aşağıda qeyd olunub);
Novruz bayramının axşamında qılınan namaz
Bu namaz 2 rəkətdir. Hər rəkətində Həmddən sonra «Ənam» surəsi deyilməlidir.
Novruz bayramı günündə qılınan namaz
Bu namaz 4 rəkətdir (2 dənə 2 rəkət). Onun 1-сi rəkətində Həmddən sonra 10 dəfə «Qədr» surəsi, 2-сi rəkətində Həmddən sonra 10 dəfə «Kafirun» surəsi, 3-cü rəkətində Həmddən sonra 10 dəfə «İxlas» surəsi, 4-сü rəkətində Həmddən sonra 10 dəfə «Fələq» və «Nas» surələri deyilməlidir. Namaz bitdikdən sonra şükr səсdəsini yerinə yetirib, «Məfatihul-Сinan» kitabının 542-сi səhifəsindəki duanı oxumaq lazımdır.

Novruz bayramı günündə qılınan başqa bir namaz

Bu namaz 2 rəkətdir. Onun 1-сi rəkətində Həmddən sonra 30 dəfə «İxlas» surəsi, 2-сi rəkətində isə Həmddən sonra «Qədr» surəsi deyilməlidir.
Novruz bayramının duası

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
یا مقلب القلوب والابصار. یا مد برالیل والنهار. یا محول الحول والاحوال . حول حا لناالی احسن الحال

Novruz bayramının duasının oxunuşu

Bismilləhir-rahmənir-rahim
" Yə muqəllibəl-qulubi vəl-əbsar. Yə mudəbbirəl-ləyli vən-nəhər, yə muhəvviləl-həvli vəl-əhvəl. Həvvil hələnə ilə əhsənil-həl."

qaldi ki siz bu delillere etina edib etmeyeceyinize bu sizin wexsi iwinizdi !
her halda hec kese etiqad ve eqidemizi mecburen qebul eletdirmek kimi fikrimiz yoxdur
 
La ikrahe fiddin
 
Vesselamun Aleykum

Edited March 20, 2015 by antisatan

[antisatan]

Allahdan qorxun. Yalan danishmayin. Bu barede harda melumat var? Menbe gosterin..

Novruz bayrinda hansi mescidde bayram namazi qilinir ki? ))) oruc tutmaq novruzda lap gulmelidir. Dinimizi laga qoymusuz emelli bashli.

Namazlar ancaq mescidde qilinir ?

Fitr ve Qurban bayramlarindan basqa ilin her hansi bir gununde oruc tutmaq dini laga qoymaqdir ? Yaxud her hansi bir gunde elini Allaha acib " ya muqellibel qulubi ve ebsar ,ya mudebbirel leyli ven nehar" ve s. deyerek dua etmek lag etmekdi ?

[R-va]

Bayram namazlari mescidde qilinir..

Novruz bayrami munasibetile oruc tutmaq ve bashqa dini ibadetler etmek elbetde gulmelidir. Biz muselmanlar xristian bayramlaribini qeyd etmeli deyilik, o ki qaldi butperestlerin bayrami olan Novruzu ))))

Imam baqir ve imam sadiqin novruzu tovsiyye etmesine inanmadim. Ilahiyyatchilara gonderecem yoxlatdiracam. Gorum heqiqeten de moteber shie menbeleri novruzu destekleyir yoxsa yox.