Dilimizin Əsl Adı Nədir?

[_Aries_]

Eləcə də Çin və çin dili. Belə bir cavabı gözləyirdim mən də . Bu dillərin bu formada adlandırılması bizdə belədir. Ola bilsin ki, öz dillərində mənim dediyim kimidir. Çin dili ingilis dilində "chinese" gedir, bu həm də "çinli" demıkdir, yəni millətin adıdır. Və həm də vyetnam dili, ingilscə "vietnamese" gedir, bu da millətin adıdır. Digərləri də bunun kimi.

Bizim ucun esas ana dilimizdir. Bizim dilde bu olkelerin adi Chin,Koreya,Vyetnam ve s, milliyetleri chinli,vyetnamli, dilleri chin dili,vyetnam dili kimi seslenir. Yeni bizim olkenin adi ve dili ile eynilik teshkil edir.

Siz ingilis dilini misal getirdiniz,onda men de rus dilini misal getirirem. Rus dilinde de olkenin adi KItay, milletin adi Kitayets, dilin adi Kitayskiy yazik-dir. Gorduyunuz kimi azerbaycan dili ile eynidir.

[_Aries_]

Ok.  Gəlin offtop etməyək !   Əsəbləşməyin ,  digər userlərə də deyirəm ,  əsəbiləşməyin ))  hamınız normal  müzakirə etmək səviyyəsində   savadlı  insanlarsınız .  Bəzən semantik problemi  əsl  qarşıdurmaya  çevirirk .  Məncə  bu mövzu özü semantik problem qaldırır .  Bu və ya digər formada dilimizin türk dilləri  qrupuna aid olmasını hamı təsdiq edir . Kimsə ifrata varıb ,  məhz xalis türklüyümüzü qabardır , kim isə ifrata varıb türklüyümüzn rolunu azaldır .  Həqiqət isə  yəqin ki, ortadadır... 

 

Biz Qafqazda və  Ön Asiyada  həmişə olmuşuq.  Etnogenezisimiz də  çox mürəkkəbdir .  Xalislik  axtarmağa dəyməz . Dilimizin də bu günkü  adı  çoxumuzu təmin edir . Bununla yanaşı  dilimizin həm də türk dillərindən biri olduğunu da heç kim inkar etmir .

Sunyata,men de sizin yazdiqlarinizla raziyam ve diqqet eden gorer ki,men de ele bunu yaziram. Bizim milletin etnogenezinde turklerin boyuk bir rolu var. Amma tek turklerin deyil,eyni zamanda yerli xalqlarin da. Teessuf ki,"tankda oturan" opponentlerim bunu basha dusmek istemir ve ifrata varirlar. Vaxtile Ataturkun ozu turk milletinin etnigenezinin arashdirilmasi barede gosterish vermisdi ve tedqiqatlar sonda yekdil neticeye gele bilmediler. Cunki turkler tarix boyu bix cox xalqlarla qarishiblar...

Bizim sirf turk olmagimiz yalniz o halda mumkun ola biler ki,ya dunya yaranandan turkler Qafqazda yashayiblar ve bura hec bir basqa millet gelmeyib. Ya da turkler Altaydan bura koch eden vaxt burda hec kim yashamayib ve ya turkler gelib hamini bir nefer kimi qirib temiz turk dovleti yaradiblar...

[Sunyata]

Sunyata,men de sizin yazdiqlarinizla raziyam ve diqqet eden gorer ki,men de ele bunu yaziram. Bizim milletin etnogenezinde turklerin boyuk bir rolu var. Amma tek turklerin deyil,eyni zamanda yerli xalqlarin da. Teessuf ki,"tankda oturan" opponentlerim bunu basha dusmek istemir ve ifrata varirlar. Vaxtile Ataturkun ozu turk milletinin etnigenezinin arashdirilmasi barede gosterish vermisdi ve tedqiqatlar sonda yekdil neticeye gele bilmediler. Cunki turkler tarix boyu bix cox xalqlarla qarishiblar...

Bizim sirf turk olmagimiz yalniz o halda mumkun ola biler ki,ya dunya yaranandan turkler Qafqazda yashayiblar ve bura hec bir basqa millet gelmeyib. Ya da turkler Altaydan bura koch eden vaxt burda hec kim yashamayib ve ya turkler gelib hamini bir nefer kimi qirib temiz turk dovleti yaradiblar...

 

Aries , məsələ də burasındadır ki,  "tankda oturan"  ))  opponentlərimiz , türklərin Altaydan köç etməsi faktını qəbul etmirlər. Öz iddialarına müəyyən mənada arqumentlər də tapıb gətirirlər .  Əgər nə vaxtsa sübut olunsa ki , qafqazda və  ön Asiyada türklər həmişə olub , onda vəziyyət "bir az" dəyişilə bilər .   Mən  bu barədə  L.Gumilyovun tərəfdaryam , vaxtilə  cavanlıqda onun bütün kitablarını oxumuşam . O türkoloq olub (  başqa - tarix , cografiya  , etnoqrafiya , din . fəlsəfə  bilicisi və eksperti olmaqdan əlavə )   .  Onun da fikrinə görə  Qədim Türklər  Şimalı Çindən çıxıb Altayda məskunlaşıblar.  Orada da Türküt türk xaqanlığını yaradıblar.  Bütün   yan yörədəki  torpaqları  tutublar və hətta qafqaza da gəlib çıxıblar. Amma bütün bunlar səhv etmirəmsə 6 -ci əsrdən başlayıb.  Türkütlərdən əvvəl isə  prototürk tayfaları olan Xunnular və onların sonrakı nəsli olan hunnlar hətta avropaya da gəlib çatıb . Bu da səhv etmirəmsə  e.ə  2 -ci əsrdən  -  b.e.  4 -cü əsri arasında baş verib  .  protoazərbaycanlılar isə  bu  tarixdən qat qat daha qədimdən indiki ərazilərimizdə məskunlaşmışdı ...

Edited February 9, 2014 by Sunyata

[_Aries_]

Aries , məsələ də burasındadır ki,  "tankda oturan"  ))  opponentlərimiz , türklərin Altaydan köç etməsi faktını qəbul etmirlər. Öz iddialarına müəyyən mənada arqumentlər də tapıb gətirirlər .  Əgər nə vaxtsa sübut olunsa ki , qafqazda və  ön Asiyada türklər həmişə olub , onda vəziyyət "bir az" dəyişilə bilər .   Mən  bu barədə  L.Gumilyovun tərəfdaryam , vaxtilə  cavanlıqda onun bütün kitablarını oxumuşam . O türkoloq olub (  başqa - tarix , cografiya  , etnoqrafiya , din . fəlsəfə  bilicisi və eksperti olmaqdan əlavə )   .  Onun da fikrinə görə  Qədim Türklər  Şimalı Çindən çıxıb Altayda məskunlaşıblar.  Orada da Türküt türk xaqanlığını yaradıblar.  Bütün   yan yörədəki  torpaqları  tutublar və hətta qafqaza da gəlib çıxıblar. Amma bütün bunlar səhv etmirəmsə 6 -ci əsrdən başlayıb.  Türkütlərdən əvvəl isə  prototürk tayfaları olan Xunnular və onların sonrakı nəsli olan hunnlar hətta avropaya da gəlib çatıb . Bu da səhv etmirəmsə  e.ə  2 -ci əsrdən  -  b.e.  4 -cü əsri arasında baş verib  .  protoazərbaycanlılar isə  bu  tarixdən qat qat daha qədimdən indiki ərazilərimizdə məskunlaşmışdı ...

Sunyata,men de L.Qumilyovun qedim turkler barede kitablarini oxumusham. Turklerin ecdadlarinin Dshimali Chinden,Altaydan indiki erazilere kch etmesi barede tek o yazmayib,bir cox basqa alimlerin de bu barede fikirleri var. Sadece bezi turkofiller bu faktlari qebul etmek istemir ve bunlari xristian ve ya rus alimlerinin iddiasi oldugunu bildirirler. Turkler hech 6-ci esrde de bura gelmeyibler. 6-ci esrden turkler barede ilk yazili melumatlara rats gelinir. Onla evvelce Orta Asiyaya koch edibler. Orda hetta Turkustan xaqanati da qurublar. Sadece sonradan monqollar terefden sixishdirildiqlarina ve koceri tayfalar olduqlarin gore indiki erazilere gelib cixiblar. Butun bunlar ise 10-13-cu esrlerde bash verib.

Umumiyyetle tarix ziddiyetli elmdir ve her bir dovrde hami tarxi ozune serf eden shekilde deyishmeye calishir. Buna gore de muasir dovrde neyi ise qeti suretde iddia etmek bir qeder guluncdur. Biz ancaq ferziyyelerimizi deye bilerik ve muasir veziyyetle kifayetlenmeliyik.

Muasir dovrde ise milletimizin ve dilimizin adi Azerbaycandir.

[Museyib Elekber]

Bizim ucun esas ana dilimizdir. Bizim dilde bu olkelerin adi Chin,Koreya,Vyetnam ve s, milliyetleri chinli,vyetnamli, dilleri chin dili,vyetnam dili kimi seslenir. Yeni bizim olkenin adi ve dili ile eynilik teshkil edir.

Siz ingilis dilini misal getirdiniz,onda men de rus dilini misal getirirem. Rus dilinde de olkenin adi KItay, milletin adi Kitayets, dilin adi Kitayskiy yazik-dir. Gorduyunuz kimi azerbaycan dili ile eynidir.

Meni sadece qiciqlandiran nedir? Orta mektebde oxuyanda dil-edebiyyat dersinden test suallar olurdu, ya da her hansi yazi olurdu dillerle bagli. Muxtelif diller siralanir, arada bizim dil de olurdu. Diger diller kicik herfle normal formada yazilirdi, bizim dil ise boyuk herfle yazilirdi ve cox tez goze carpirdi. Bu da neden ireli gelirdi? Azerbaycan dovletin adidir ve qaydaya gore boyuk herfle yazilmalidir. Dilin adi da eyni formada oldugu ucun hemin qayda tetbiq olunurdu. Ona gore de deyirem ki, dilin adi milletin adi olmalidir. Rus dilinde kitayets, kitayskiy olmasi da sizin dediyinizi tam destekleye bilmez. Cunki her dilde ayri formada seslene biler, esas hemin milletin oz dilinde nece olmasi muhumdur. 100 % emin deyilem, amma cox guman ki, Chin ve ya Vyetnamin oz dilinde men dediyim kimidir.

[Sunyata]

Sunyata,men de L.Qumilyovun qedim turkler barede kitablarini oxumusham. Turklerin ecdadlarinin Dshimali Chinden,Altaydan indiki erazilere kch etmesi barede tek o yazmayib,bir cox basqa alimlerin de bu barede fikirleri var. Sadece bezi turkofiller bu faktlari qebul etmek istemir ve bunlari xristian ve ya rus alimlerinin iddiasi oldugunu bildirirler. Turkler hech 6-ci esrde de bura gelmeyibler. 6-ci esrden turkler barede ilk yazili melumatlara rats gelinir. Onla evvelce Orta Asiyaya koch edibler. Orda hetta Turkustan xaqanati da qurublar. Sadece sonradan monqollar terefden sixishdirildiqlarina ve koceri tayfalar olduqlarin gore indiki erazilere gelib cixiblar. Butun bunlar ise 10-13-cu esrlerde bash verib.

Umumiyyetle tarix ziddiyetli elmdir ve her bir dovrde hami tarxi ozune serf eden shekilde deyishmeye calishir. Buna gore de muasir dovrde neyi ise qeti suretde iddia etmek bir qeder guluncdur. Biz ancaq ferziyyelerimizi deye bilerik ve muasir veziyyetle kifayetlenmeliyik.

Muasir dovrde ise milletimizin ve dilimizin adi Azerbaycandir.

 

Mən türk deyəndə əslində prototürkləri   -  məsələn, hunnları da nəzərdə tuturuam . Onlar isə məlumdur ki, qafqaz və  hətta avropaya da 4- cü əsrdən gəlmişlər.  Onlardan   qafqazda və volqa deltasındakı  sonrakı nəsli Xəzərlər olublar ki,  onları da türkdilli  xalq hesab edirlər . Yəni , deməyim odur ki, 10 -13 əsr  çox  şübhəli nəzəriyyədir, düzü bu ideyanı qəbul etmirəm .  Amma ,  bizim eranın əvvəllərindən buralarda türk  elemnetlərinin varlığı  şübhəsizdir.   Amma, yenə də deyirəm , biz burada daha qədimdən mövcuduq . Ona görə də türk  tərkibimizi inkar etməyərək  öz tariximizi təkcə türk tayfaları ilə bağlamağın da əleyhinəyəm. 

 

P.S.  10-13 əsrlərdə sadəcə yeni  türk axını baş verib , amma bu ilk türk axını deyildi .

Edited February 9, 2014 by Sunyata

[_Aries_]

Mən türk deyəndə əslində prototürkləri   -  məsələn, hunnları da nəzərdə tuturuam . Onlar isə məlumdur ki, qafqaz və  hətta avropaya da 4- cü əsrdən gəlmişlər.  Onlardan   qafqazda və volqa deltasındakı  sonrakı nəsli Xəzərlər olublar ki,  onları da türkdilli  xalq hesab edirlər . Yəni , deməyim odur ki, 10 -13 əsr  çox  şübhəli nəzəriyyədir, düzü bu ideyanı qəbul etmirəm .  Amma ,  bizim eranın əvvəllərindən buralarda türk  elemnetlərinin varlığı  şübhəsizdir.   Amma, yenə də deyirəm , biz burada daha qədimdən mövcuduq . Ona görə də türk  tərkibimizi inkar etməyərək  öz tariximizi təkcə türk tayfaları ilə bağlamağın da əleyhinəyəm. 

 

P.S.  10-13 əsrlərdə sadəcə yeni  türk axını baş verib , amma bu ilk türk axını deyildi .

Xezerler barede fikirler muxtelifdir. Coxlari onlari turkdili xalqlar hesab etse de ,onlarin da etnogenezinde farsdilli xalqlarin,hetta yehudilerin bele olmasi haqda fikirler var.

Amma mesele bunda deyil. Xezerler esasen Azerbaycanin indiki erazisinden shimal terefde yashayiblar. Merkezleri Dagistan olub sehv etmiremse. Ordan da daha shimal tereflere Krima,Qara deniz sahillerine koch edibler Avropaya teref. Hem de onlar bir nece defe o vaxtki Albaniyaya(indiki Azerbaycan erazsine hucum edibler) Cavanshir de onlara qarshi doyushub 7-ci esrde.

Yeni ki,xezerlerin bizim etnogeneze mence ele bir dexli yoxdur.

[khan_khagan]

Bizim etn

 

Menim yashadigim olkenin adi Azerbaycan,milliyetim azerbaycanli,dovlet dilim Azerbaycan dilidir. Gorduyunuz kimi hamisi menim fikirlerimle ust-uste dushur. Demeli menim narazaciligim yoxdur,niye getmeliyem ki? Milliyetinin ve dilin adindan narazi olan sizsiniz. Ona gore size teklif etdim ki,bir halda ki,bunlardan narazsiniz ya milliyetinizi deyishib turk edin,ya de Turkiye vetendashligini qebul edin.

Eger olkemiz ucun doyushmusunuzse buna gore size hormet edirem. Amma Qarabagda doyushen insanin en azi 40 yashi olmalidir. Sizin yazilariniz ise mene yeniyetme insan yazilarini xatirladir. Xetrinize deymesin yazdiqlarinizda orta yashli,dunyagormush insana mexsus temkin,mentiq gormurem...

Bir de ki, milletin tarixinden ve etnogenezinden mubahise etdiyimiz vaxt men size tarixi melumatlari ve antropoloji tedqiqatlari msal gosterirem,siz ise shairlerin sherlerini. Biz edebiyat derneyinde deyilik. Shairlerin yazilari ne vaxtdan tarixi ve elmi fakt kimi esas getirile biler?

Təmkinliklə yaşın nə əlaqəsi? Bəlkə mənim əsəblərim elə orda korlanıb, onu düşünmədiniz? Sizin diliniz olsun o dil, amma məndə sizə burda sənəd qöstərdim. Onu ki şairlər yazmayıb - o zamanlar belə şeyi qəbul etmək üçün güclü dəlillər lazım idi.

[Sunyata]

Xezerler barede fikirler muxtelifdir. Coxlari onlari turkdili xalqlar hesab etse de ,onlarin da etnogenezinde farsdilli xalqlarin,hetta yehudilerin bele olmasi haqda fikirler var.

Amma mesele bunda deyil. Xezerler esasen Azerbaycanin indiki erazisinden shimal terefde yashayiblar. Merkezleri Dagistan olub sehv etmiremse. Ordan da daha shimal tereflere Krima,Qara deniz sahillerine koch edibler Avropaya teref. Hem de onlar bir nece defe o vaxtki Albaniyaya(indiki Azerbaycan erazsine hucum edibler) Cavanshir de onlara qarshi doyushub 7-ci esrde.

Yeni ki,xezerlerin bizim etnogeneze mence ele bir dexli yoxdur.

 

Xəzərlər  Hunların nəslindəndir.  Amma, düz deyirsiniz , qarışıqları da var idi . Əsasən , türklər dövlət təşkil edən əsas tayfalar idi  . Dövlət də xaqanat idi .  Yəni dövlət başçısı Xan / Xaqan idi . Yəhudilər daha sonralar oralara gəlmişdilər . Türklərlə /Xəzərlərlə   yəhudilərin qarışığı  olan ailələrdəki   oğlan uşaqlarının daha populyar olması nəticəsində    ,  bir müddət sonra həmin qarışıq oğlanlardan biri  (  atası türk anası  yəhudi olan )  xan seçilir və  yəhudi dinini rəsmi  qəbul edirlər.

 

Xəzərlər  , indi dəqiq deyə bilməyəcəm harada və hansı kitabda , amma oxuduğum məlumatlara əsasən 100 ildən çox  Albaniyanı  vaxtaşırı çapıb talayıblar. İstədiklərini  ediblər .  Bu da sizə etnogenezis ))   Xəzərlər  çox güclü dövlət yaratmışdılar ki, ərəblərə  məhz onlar  qalib gəlib şimali qafqaza buraxmadılar.   Sonra 10 -11 əsrdə  Rusiya tərəfindən işğal olundu və  beləliklə də onların izi tarixdən itdi ... 

 

Bir də onu demək istəyirdim ki ,  Türk tayfaları  qafqaza həm Xəzər dənizinin şimalından , həm də cənubundan gəlirdilər  .  Yəni təkcə xəzərlər deyil digər türk tayfaları da tədricən qafqazda və ön asiyada məskunlaşırdı . 

Edited February 9, 2014 by Sunyata

[_Aries_]

Bizim etn

 

Təmkinliklə yaşın nə əlaqəsi? Bəlkə mənim əsəblərim elə orda korlanıb, onu düşünmədiniz? Sizin diliniz olsun o dil, amma məndə sizə burda sənəd qöstərdim. Onu ki şairlər yazmayıb - o zamanlar belə şeyi qəbul etmək üçün güclü dəlillər lazım idi.

Real heyatda belke de menim eseblerim sizinkinden de cox korlanib? Ancaq bura forumdur,yazdiqlarimizi bashqa insanlar da(hemchinin xanimlar) oxuyurlar,ona gore de hormet xatirine burda cox kobudluq,tehqir olmamalidir.

Qaldi ki, o senede,men ona internetde en azi 10 defe rast gelmishem.Men ozum de yazmisham ki,1918-ci ilde ADR qurulanda da,Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti qurulanda da dilimizin adi senedlerde turk dili olub. Bu tariximizin bir hissesidir ve men bunu inkar etmirem. Ancaq tariximizin daha qedim vaxtarinda ve muasir dovrde dilimizin adi turk dili deyil. Indiki azerbaycan dili ise 1 esr onceki dilden ferqlenir,elece de turk dili. Buna gore de meni dilimizin indiki adi qane edir ve fikrimce dilimizin muasir dovrde azerbaycan dili adlanmasi daha meqsedeuygundur.

[_Aries_]

Xəzərlər  Hunların nəslindəndir.  Amma, düz deyirsiniz , qarışıqları da var idi . Əsasən , türklər dövlət təşkil edən əsas tayfalar idi  . Dövlət də xaqanat idi .  Yəni dövlət başçısı Xan / Xaqan idi . Yəhudilər daha sonralar oralara gəlmişdilər . Türklərlə /Xəzərlərlə   yəhudilərin qarışığı  olan ailələrdəki   oğlan uşaqlarının daha populyar olması nəticəsində    ,  bir müddət sonra həmin qarışıq oğlanlardan biri  (  atası türk anası  yəhudi olan )  xan seçilir və  yəhudi dinini rəsmi  qəbul edirlər.

 

Xəzərlər  , indi dəqiq deyə bilməyəcəm harada və hansı kitabda , amma oxuduğum məlumatlara əsasən 100 ildən çox  Albaniyanı  vaxtaşırı çapıb talayıblar. İstədiklərini  ediblər .  Bu da sizə etnogenezis ))   Xəzərlər  çox güclü dövlət yaratmışdılar ki, ərəblərə  məhz onlar  qalib gəlib şimali qafqaza buraxmadılar.   Sonra 10 -11 əsrdə  Rusiya tərəfindən işğal olundu və  beləliklə də onların izi tarixdən itdi ... 

 

Bir də onu demək istəyirdim ki ,  Türk tayfaları  qafqaza həm Xəzər dənizinin şimalından , həm də cənubundan gəlirdilər  .  Yəni təkcə xəzərlər deyil digər türk tayfaları da tədricən qafqazda və ön asiyada məskunlaşırdı . 

Eger xezerlerin Albaniyani capib-talamasini bizim etnogeneze tesir kimi qebul edirsinizse demeli siz de mentiqle menim fikrime gelirsiniz ki,bizim milletin etnogenezinden bir cox xalqlar istirak edib. Cunki bizi erebler de,farslar da,monqollar da,ruslar da "capib talayib" vaxtile. Hetta Romalilar bele Pompeyin basciligi altda bizim torpqalara gelib cixiblar)

Diger Azerbaycani uzun muddet esaretinde saxlayan milletlerden ferqli olaraq xezerler Azerbaycan erazisinde hakimiyyete ele de malik olmayiblar. Evvelce albanlar onlara muqavimet gosteribler,hetta Cavanshirin vaxtinda xezerleri meglub da edibler. Sonra ise erebler Azerbaycana gelibler,daha sonra ise Azerbaycan erazisinde xurremiler olub. Daha sonra ise xezerlerin ozlerini ele veziyyete saliblar ki,hec Azerbaycan yadlarina bele dusmeyib. 

Xezerlerin indiki davamcilarinin kim olmasi mubahiseli meseledir. Bir cox versiyalar var: Kumiklar,krim tatarlari,ashkenaz yehudileri,chuvashlar,chechenler,hetta macarlar ve bolqarlar.Hetta krim tatarlari ile yehudilerin DNT analizi dmeke olar ki,eyni gelib. Bu da onlarin her ikisinin xezerlerin tormeleri olmasi versiyasini daha aglabatan edir.

Amma azerbaycanlilarin onlarin toremelri olmasi hec de inandirici gorunmur. Cunki en azindan evvel de qeyd etdiyim kimi onlar bizden daha shimalda yashayiblar vebizimle muharibe aparmalarina baxmayaraq AZerbaycani ele kecire bilmeyibler. Yeni burda uzun muddet yashamayiblar ki,bizim etnogeneze tesir etsinler.

Ashagidai xeritede xezerlerin erazisine fikir verin:

[khan_khagan]

Real heyatda belke de menim eseblerim sizinkinden de cox korlanib? Ancaq bura forumdur,yazdiqlarimizi bashqa insanlar da(hemchinin xanimlar) oxuyurlar,ona gore de hormet xatirine burda cox kobudluq,tehqir olmamalidir.

Qaldi ki, o senede,men ona internetde en azi 10 defe rast gelmishem.Men ozum de yazmisham ki,1918-ci ilde ADR qurulanda da,Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti qurulanda da dilimizin adi senedlerde turk dili olub. Bu tariximizin bir hissesidir ve men bunu inkar etmirem. Ancaq tariximizin daha qedim vaxtarinda ve muasir dovrde dilimizin adi turk dili deyil. Indiki azerbaycan dili ise 1 esr onceki dilden ferqlenir,elece de turk dili. Buna gore de meni dilimizin indiki adi qane edir ve fikrimce dilimizin muasir dovrde azerbaycan dili adlanmasi daha meqsedeuygundur.

Dillər dəyişir. 100 il öncə Azərbaycan türkcəsində Volqaboyundan Asiyaya qədər danışıb biri-birilərini başa düşürdülər. Sonralar əgər doğrüdanda o məqaləni oxuyubsunuzsa bilməlisiz ki bizi  ayırmaq üçün o qədər şeylər fikirləşdilər, dilləri, millətləri, əraziləri dəyişdilər . Bu o demək deyil ki bizim dil türk dili deyil,  başqa dildir. Bu adı bizə zorlama sovetlər zamanı yapışdırıblar.

Türk dilində mədrəsə olmalıdır hər kəsə. Mənim dilim ölən deyil, başqa dilə dönən deyil.

http://www.youtube.com/watch?v=sQSjf3VTFRs

[Sunyata]

Eger xezerlerin Albaniyani capib-talamasini bizim etnogeneze tesir kimi qebul edirsinizse demeli siz de mentiqle menim fikrime gelirsiniz ki,bizim milletin etnogenezinden bir cox xalqlar istirak edib. Cunki bizi erebler de,farslar da,monqollar da,ruslar da "capib talayib" vaxtile. Hetta Romalilar bele Pompeyin basciligi altda bizim torpqalara gelib cixiblar)

Diger Azerbaycani uzun muddet esaretinde saxlayan milletlerden ferqli olaraq xezerler Azerbaycan erazisinde hakimiyyete ele de malik olmayiblar. Evvelce albanlar onlara muqavimet gosteribler,hetta Cavanshirin vaxtinda xezerleri meglub da edibler. Sonra ise erebler Azerbaycana gelibler,daha sonra ise Azerbaycan erazisinde xurremiler olub. Daha sonra ise xezerlerin ozlerini ele veziyyete saliblar ki,hec Azerbaycan yadlarina bele dusmeyib. 

Xezerlerin indiki davamcilarinin kim olmasi mubahiseli meseledir. Bir cox versiyalar var: Kumiklar,krim tatarlari,ashkenaz yehudileri,chuvashlar,chechenler,hetta macarlar ve bolqarlar.Hetta krim tatarlari ile yehudilerin DNT analizi dmeke olar ki,eyni gelib. Bu da onlarin her ikisinin xezerlerin tormeleri olmasi versiyasini daha aglabatan edir.

Amma azerbaycanlilarin onlarin toremelri olmasi hec de inandirici gorunmur. Cunki en azindan evvel de qeyd etdiyim kimi onlar bizden daha shimalda yashayiblar vebizimle muharibe aparmalarina baxmayaraq AZerbaycani ele kecire bilmeyibler. Yeni burda uzun muddet yashamayiblar ki,bizim etnogeneze tesir etsinler.

Ashagidai xeritede xezerlerin erazisine fikir verin:

 

Etnogenezisimizn mürəkkəb olması haqqında siz də yazmısınız  mən də yazmışam .  Bu barədə  mübahisə  yoxdur.  Amma , Pompey  və ya Makedoniyalı İsgəndər gəlib keçibsə  , ərəblər ,ruslar  əsasən kütləvi surətdə  buraya köç etməyblər.  Onlar hakimiyyətdə  özlərinə  loyal  yerli "kadrlardan"  çox gözəl istifadə edirdilər.  Türk tayfalarının tamam başqa yeri var .  Əvvəla onlar əsrlərlə  gəlib gediblər .  Bəziləri  oturub qalıb ,  bəzilərini zorla köçürüblər və s.   Məsələn ,  İran şahı Xosrov 6- cı əsrin əvvələrində zorla sabirlərin və xəzərlərin bir hissəsini Albaniya ərazisinə köçürüb .   Hər iksisi türk tayfalarındandır. 4 -cü əsrdə  Avropaya gəlib çatan türk tayfaları  ola bilməzdi ki , yol üstü ya qafqazdan , ya ön Asiyadan keçməsinlər.  5- ci əsrin əvvələrindən Ön Asiyada da türk tayfalarının  köçü baş verib   .  

 

Xəzərlərin elə xəritəsindən də görünür ki , cənub sərhədləri Dərbənddə  olub .  Niyə hesab edirsiniz ki , bu çox uzaqdır Azərbaycandan ?  ))   Elə həmin xəritədən Xəzər Xaqanlığının ərazilərində  türk tayfaları geniş yayılıb .   Nəzərə alsaq ki , cənubdan da türk tayfaılarının axını  var idi . Onda təsəvvür edin Azərbaycanın şimalı  və cənubu  türklər koç edirlər və bu Azərbaycana / Albaniyaya  heç bir etnogenetik dəyişiklik etmir ?  

 

Xəzərlərin yəhudilərlə  əlaqəsi   yuxarıda  dediyim kimidir .  Xəzərlərin son 100 illiklərində  yəhudilərlə qarışaraq İudaizmi qəbul  edirlər .  Amma , Albaniya / Azərbaycana isə 5- ci əsrdən 8 -ci əsrə  qədər dəfələrlə  basqınlar etmişdilər.  

 

Hər  halda xəzərləri  misal kimi gətirdim  ,  amma yəqin məlumatınız var ki,   o dövrlərdə   və  bu ərazilərdə  (  Qara dəniz , xəzər dənizi  . volqa ətrafı  çoxlu türk tayfaları  peyda olmuşdular.   Sonradan bunların nəsli kimi , məsələn Qıpçaqlar , bulqarlar  və s . də qalmışdı.  Yəni   söz gedən dövrdə  bu ətrafda türk "qıtlığı"  yox idi ...

Edited February 10, 2014 by Sunyata

[_Aries_]

Etnogenezisimizn mürəkkəb olması haqqında siz də yazmısınız  mən də yazmışam .  Bu barədə  mübahisə  yoxdur.  Amma , Pompey  və ya Makedoniyalı İsgəndər gəlib keçibsə  , ərəblər ,ruslar  əsasən kütləvi surətdə  buraya köç etməyblər.  Onlar hakimiyyətdə  özlərinə  loyal  yerli "kadrlardan"  çox gözəl istifadə edirdilər.  Türk tayfalarının tamam başqa yeri var .  Əvvəla onlar əsrlərlə  gəlib gediblər .  Bəziləri  oturub qalıb ,  bəzilərini zorla köçürüblər və s.   Məsələn ,  İran şahı Xosrov 6- cı əsrin əvvələrində zorla sabirlərin və xəzərlərin bir hissəsini Albaniya ərazisinə köçürüb .   Hər iksisi türk tayfalarındandır. 4 -cü əsrdə  Avropaya gəlib çatan türk tayfaları  ola bilməzdi ki , yol üstü ya qafqazdan , ya ön Asiyadan keçməsinlər.  5- ci əsrin əvvələrindən Ön Asiyada da türk tayfalarının  köçü baş verib   .  

 

Xəzərlərin elə xəritəsindən də görünür ki , cənub sərhədləri Dərbənddə  olub .  Niyə hesab edirsiniz ki , bu çox uzaqdır Azərbaycandan ?  ))   Elə həmin xəritədən Xəzər Xaqanlığının ərazilərində  türk tayfaları geniş yayılıb .   Nəzərə alsaq ki , cənubdan da türk tayfaılarının axını  var idi . Onda təsəvvür edin Azərbaycanın şimalı  və cənubu  türklər koç edirlər və bu Azərbaycana / Albaniyaya  heç bir etnogenetik dəyişiklik etmir ?  

 

Xəzərlərin yəhudilərlə  əlaqəsi   yuxarıda  dediyim kimidir .  Xəzərlərin son 100 illiklərində  yəhudilərlə qarışaraq İudaizmi qəbul  edirlər .  Amma , Albaniya / Azərbaycana isə 5- ci əsrdən 8 -ci əsrə  qədər dəfələrlə  basqınlar etmişdilər.  

 

Hər  halda xəzərləri  misal kimi gətirdim  ,  amma yəqin məlumatınız var ki,   o dövrlərdə   və  bu ərazilərdə  (  Qara dəniz , xəzər dənizi  . volqa ətrafı  çoxlu türk tayfaları  peyda olmuşdular.   Sonradan bunların nəsli kimi , məsələn Qıpçaqlar , bulqarlar  və s . də qalmışdı.  Yəni   söz gedən dövrdə  bu ətrafda türk "qıtlığı"  yox idi ...

Sunyata,siz hara gedib cixdiniz?) Sabirlerin tarixine baxsaq onlar harda yashamayiblar ki? Altay,Orta Asiya,Sibir,Volqa boyu, Shimali Qafqaz,Dnepr etrafi,Qara deniz sahilinecen gedib cixiblar.Onlarin birbasha toremeleri esasen chuvashlar ve tatarlar hesab olunur. Amma mubahiseler coxdur. Umumiyyetle butun turk tayfalarinin birbasha davamcilarinin kim olmasi mubahiseli meseledir ve istenilen xalqlarin etnogenezine baxsaq bir nece versiyalar var. Cunki turk tayfalari kocheri olublar,Altaydan Avropayacan olan erazilerde yashayiblar. Xeriteye baxsaq bu cox boyuk bir erazidir ve bu torpaqlarda indi bir cox dovletler movcuddur. Qedimde turklerin yashadigi erazilerde indi Rusiya,Ukrayna,Efqanistan,Chin,Sherqi Avropa dovletleri ve s. kimi dovletler movcuddur. Indi onlar meger turk dovleti sayilir?

Qayidaq Azerbaycanlilarin etnogenezine. Eger istenilen qedim turkdilli xalqi mehz indi nezerde tutgumuz shekilde turk kimi qebul etsek. Onda niye mehz azerbaycanlilari turk kimi adlandiraq ki? Onda tatarlari,chuvashlari,yakutlari,kalmiklari,ozbekleri,qazaxlari,qirgizlari,turkmenleri,qaqauzlari,avarlari,qarachaylari( bu siyahini cox uzatmaq olar)hamisin indi turk adlandiraq. Onlarin etnogenezinde mehz turk tayfalarinin payi bizimkinden az deyil. Ekseriyeti mehz turk tayfalarinin birbasha toremesidir.Amma bizim etnogenezde turklerden basqa Qafqaz albanlari ve yerli farsdilli xalqlarin da rolu az deyil.

[Sunyata]

Sunyata,siz hara gedib cixdiniz?) Sabirlerin tarixine baxsaq onlar harda yashamayiblar ki? Altay,Orta Asiya,Sibir,Volqa boyu, Shimali Qafqaz,Dnepr etrafi,Qara deniz sahilinecen gedib cixiblar.Onlarin birbasha toremeleri esasen chuvashlar ve tatarlar hesab olunur. Amma mubahiseler coxdur. Umumiyyetle butun turk tayfalarinin birbasha davamcilarinin kim olmasi mubahiseli meseledir ve istenilen xalqlarin etnogenezine baxsaq bir nece versiyalar var. Cunki turk tayfalari kocheri olublar,Altaydan Avropayacan olan erazilerde yashayiblar. Xeriteye baxsaq bu cox boyuk bir erazidir ve bu torpaqlarda indi bir cox dovletler movcuddur. Qedimde turklerin yashadigi erazilerde indi Rusiya,Ukrayna,Efqanistan,Chin,Sherqi Avropa dovletleri ve s. kimi dovletler movcuddur. Indi onlar meger turk dovleti sayilir?

Qayidaq Azerbaycanlilarin etnogenezine. Eger istenilen qedim turkdilli xalqi mehz indi nezerde tutgumuz shekilde turk kimi qebul etsek. Onda niye mehz azerbaycanlilari turk kimi adlandiraq ki? Onda tatarlari,chuvashlari,yakutlari,kalmiklari,ozbekleri,qazaxlari,qirgizlari,turkmenleri,qaqauzlari,avarlari,qarachaylari( bu siyahini cox uzatmaq olar)hamisin indi turk adlandiraq. Onlarin etnogenezinde mehz turk tayfalarinin payi bizimkinden az deyil. Ekseriyeti mehz turk tayfalarinin birbasha toremesidir.Amma bizim etnogenezde turklerden basqa Qafqaz albanlari ve yerli farsdilli xalqlarin da rolu az deyil.

 

Aries , biz faktiki olaraq eyni şeyi deyirik ))    Mən də yuxarıda yazmışdım ki , xalislik axtarmaq lazım deyil . Türk  tayfaları   (  prototürk )  buralara gəlib çıxanada   özləri artıq qarışıq  idilər.  Mübahisələr də çoxdur razıyam .  Azərbaycanlıları  niyə türk adlandırırlar ?  Bu barədə axı deyəsən  yuxarıda söhbətlər olub ... Azərbaycanlıları  -  digər türkdilli , türkmənşəli  millətlər kimi  ümumi türk  superetnosuna aid edirəm .  Necə ki, ruslar ,beloruslar ,  ukraynalılar ,   bolqarlar , digər bəzi şərqi Avropa xalqalrı bir yerdə  slavyan superetnosuna aiddir.  Ruslar həm rusdur , daha geniş mənada Slavyandır . Azərbaycanlılar da azərbaycanlıdır , daha geniş  mənada türkdür .   O ki, qaldı  fars və qafqaz tərkibimizə , bununla da razıyam .  Amma , tədricən başlamış türk ( prototürk )  axınları  siz dediyiniz dövrdə ( 9 -13  əsrlərdə ) faktiki olaraq türkləşmənin kuliminasiyası oldu . Artıq türkdilli Atabəylər dövləti və s. mövcud idi 

Edited February 11, 2014 by Sunyata

[_Aries_]

Aries , biz faktiki olaraq eyni şeyi deyirik ))    Mən də yuxarıda yazmışdım ki , xalislik axtarmaq lazım deyil . Türk  tayfaları   (  prototürk )  buralara gəlib çıxanada   özləri artıq qarışıq  idilər.  Mübahisələr də çoxdur razıyam .  Azərbaycanlıları  niyə türk adlandırırlar ?  Bu barədə axı deyəsən  yuxarıda söhbətlər olub ... Azərbaycanlıları  -  digər türkdilli , türkmənşəli  millətlər kimi  ümumi türk  superetnosuna aid edirəm .  Necə ki, ruslar ,beloruslar ,  ukraynalılar ,   bolqarlar , digər bəzi şərqi Avropa xalqalrı bir yerdə  slavyan superetnosuna aiddir.  Ruslar həm rusdur , daha geniş mənada Slavyandır . Azərbaycanlılar da azərbaycanlıdır , daha geniş  mənada türkdür .   O ki, qaldı  fars və qafqaz tərkibimizə , bununla da razıyam .  Amma , tədricən başlamış türk ( prototürk )  axınları  siz dediyiniz dövrdə ( 9 -13  əsrlərdə ) faktiki olaraq türkləşmənin kuliminasiyası oldu . Artıq türkdilli Atabəylər dövləti və s. mövcud idi 

Sunyata,men de onu deyirem ki,eger turk kokleri nezere alib dilimizi turk dili ve milletimizi turk adlandirilarsa,onda butun turk koklu milletler turk adlansinlar. Niye yalniz azerbaycanlilar turk sayilmalidir,qalanlari yox?

Qaldi ki,dilimizin Turk diller ailesine mexsus olmasina,men bununla raziyam ve bunu bir nece defe qeyd etmishem. Dilimiz Turk diller ailesinin Oguz qrupuna aiddir,amma muasir dovrde adinin deyishib turk dili olmasi duzgun deyil.

[khan_khagan]

Mövzudakı sorğunu nəzərə alsaq ,  görərik ki , fikirlər təxminən 50 / 50 -dir.   Deməli , hər iki adın tərəfdarlarının sayı  təxminən eynidir .Bu fakt özü -özlüyündə  mövzu iştirakçılarına qarşı tərəfin arqumentlərinə diqqətli olmağa , əks fikirə də hörmətlə yanaşmağa sövq edir.  Müzakirələri  oxuyanlar da ,   tərəddüd içində olanlar da sizin arqumentləriniz və  müzakirə aparmaq qabiliyyətinizə əsasən  öz qərarlarını verə bilər .  Mövzu daha dolğun və faydalı  ola bilər.   Əsəbiləşməyin ,  araşdırmanıza davam edin ,   biz də  nə isə öyrənək ))   Hamıya uğurlar !  

50/50 dir. Amma nəzərə alsaq ki burda mütləq əksəriyyət rusillilərdir və onların düşüncələrində rus-sovet  düşüncəsi hakimlik təşkil edir. Türk sözü və kimliyi bizdə yasaqlanmış kimidir. Təbliğat getməlidir, maarifləndirmə olmalıdır.

http://www.oguz-news.net/?p=3006

[adad333]

http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%BA%D0%B8 тУрки

http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8E%D1%80%D0%BA%D0%B8 тЮрки

Butun turk dilinde danishan etnoslar ozlerini turk yox, turk-dilli xalq adlandirirlar.

[khan_khagan]

http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%BA%D0%B8 тУрки

http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8E%D1%80%D0%BA%D0%B8 тЮрки

Butun turk dilinde danishan etnoslar ozlerini turk yox, turk-dilli xalq adlandirirlar.

Sizin keçiddə belə söz yoxdur. Olsada  vikipediyadır. Başqa mənbə tapın. 

[Turkoman]

Türk-Azərbaycan Diliniŋ Muxtəsər Sərf-Nəhvi
Rus və Müsəlman məktəblərində Türkcə oxuyan uşaqlar üçün düzəldübdür
Badkubə Kimnaziyasınıŋ Türk Diliniŋ Müəllimi
Nəriman Nərimanov
Baku
1899

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«… Bîçârə Türk mollalarımızıŋ əksəri öz dilində kağız yazabilmir! Bunuŋla belə həmün mollalar özlərini əhl-i savâd hesâb edirlər, çünki Farsca yazmaq bacarırlar və Ərəbcə biraz dadublar… Ayıb dəgil mi? Belə olan sûrətdə biz — Türklər özümüzə Türk deməyüb Fars deyək və Fars’a yapışub dilini və yazısını ögrənək, yâ-in-ki Azərbaycanlıqda qalub öz ana dilimizi bilək?… O ana ki səŋə o dildə tərbiyə verübdür, səŋə o dildə layla deyübdür və âxırda həmün o dildə Allah’ıŋı tanıdubdur!… Heyf! Görəsən bu bârədə fikr edən var mı? Âxır su’âl: Hansında qalmalıyıq? Hansı dil bizim ana dilimizdir? Cəvâb istəyürük.
Bizsə özümüzi Türk-i Azərbaycan tâ’ifəsindən hesâb edüb ana dilimizə cüzvî bir nəf’ gətürməkdən ötüri Osmanlı sərf və nəhvinə müvâfiq bu kitâbçanı düzəltdik…»
(s. 3-4)

[Turkoman]

adlarını çəkdiyin insanlar bizim dahilərimizdir, onlar Türkiyəyə girməyib, onlar azəri olublar.

 

Adları çəkilən Mirzə Ələkbər Sabirin, Hüseyin Cavidin özlərinə "azəri" dedikləri bir mənbə göstərin. Mən sizə onların "Türk" dedikləri mənbə göstərə bilərəm.

[Turkoman]

Menim yashadigim olkenin adi Azerbaycan,milliyetim azerbaycanli,dovlet dilim Azerbaycan dilidir. 

 

Ölkənin adı heç də millətin və dövlətin adına dəlalət etmir, çünki etnoqrafiya və coğrafiya ayrı-ayrı sahələrdir. Ölkənin adı Çin ola bilər, ancaq millətinin adı Handır, ölkənin adı Əfqanıstan ola bilər, ancaq millətin adı Puştundur, ölkənin adı Misir ola bilər, ancaq millətin adı Ərəbdir və eləcə də ölkəmizin adı Azərbaycan olsa da millətimizin adı Türkdür. 

 

 

 

 

 

Gorduyunuz kimi hamisi menim fikirlerimle ust-uste dushur. Demeli menim narazaciligim yoxdur,niye getmeliyem ki? Milliyetinin ve dilin adindan narazi olan sizsiniz. Ona gore size teklif etdim ki,bir halda ki,bunlardan narazsiniz ya milliyetinizi deyishib turk edin,ya de Turkiye vetendashligini qebul edin.

 

 

Məsələ burasındadır ki, "azərbaycanlı" adını işğalçı sovet rejimi sırıyıb, kolonial rejimin siyasətinin bir parçasıdır və əgər biz bu gün müstəqiliksə öz müstəqil fikrimizlə həll etməliyik bu məsələni, millətimizin maraqlarından çıxış edərək. Millətimizin isə böyük əksəriyyəti özünə Türk deyir, əgər biz milli birliyi və tarixi varisliyi və şüurumuzu bərpa və təmin etmək istəyiriksə, o zaman Türk adını bərpa etməliyik.

[Turkoman]

Türklər sənin Səfəvi dövlətini dağıtdığına görə? 

 

Səfəvi dövlətini Türklər yaradıblar, Anadoludan gəlmiş Qızılbaş tayfaları. Rəsmi olaraq dövlətə son qoyan da yenə bir Türk olan Nadir Şah Avşar olmuşdur. 

[Grey Wolf]

Türk-Azərbaycan Diliniŋ Muxtəsər Sərf-Nəhvi

Rus və Müsəlman məktəblərində Türkcə oxuyan uşaqlar üçün düzəldübdür

Badkubə Kimnaziyasınıŋ Türk Diliniŋ Müəllimi

Nəriman Nərimanov

Baku

1899

məncə sizin bu postunuz bu məsələnin nöqtəsin qoydu. +1

[khan_khagan]

Türk-Azərbaycan Diliniŋ Muxtəsər Sərf-Nəhvi

Rus və Müsəlman məktəblərində Türkcə oxuyan uşaqlar üçün düzəldübdür

Badkubə Kimnaziyasınıŋ Türk Diliniŋ Müəllimi

Nəriman Nərimanov

Baku

1899

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«… Bîçârə Türk mollalarımızıŋ əksəri öz dilində kağız yazabilmir! Bunuŋla belə həmün mollalar özlərini əhl-i savâd hesâb edirlər, çünki Farsca yazmaq bacarırlar və Ərəbcə biraz dadublar… Ayıb dəgil mi? Belə olan sûrətdə biz — Türklər özümüzə Türk deməyüb Fars deyək və Fars’a yapışub dilini və yazısını ögrənək, yâ-in-ki Azərbaycanlıqda qalub öz ana dilimizi bilək?… O ana ki səŋə o dildə tərbiyə verübdür, səŋə o dildə layla deyübdür və âxırda həmün o dildə Allah’ıŋı tanıdubdur!… Heyf! Görəsən bu bârədə fikr edən var mı? Âxır su’âl: Hansında qalmalıyıq? Hansı dil bizim ana dilimizdir? Cəvâb istəyürük.

Bizsə özümüzi Türk-i Azərbaycan tâ’ifəsindən hesâb edüb ana dilimizə cüzvî bir nəf’ gətürməkdən ötüri Osmanlı sərf və nəhvinə müvâfiq bu kitâbçanı düzəltdik…»

(s. 3-4)

 Gəlsin cavab versin indi özünü azərbacanlı, azəri millətindən olan sayanlar və dilinə azərbaycan dili, azəri dili  deyənlər

[_Aries_]

Ölkənin adı heç də millətin və dövlətin adına dəlalət etmir, çünki etnoqrafiya və coğrafiya ayrı-ayrı sahələrdir. Ölkənin adı Çin ola bilər, ancaq millətinin adı Handır, ölkənin adı Əfqanıstan ola bilər, ancaq millətin adı Puştundur, ölkənin adı Misir ola bilər, ancaq millətin adı Ərəbdir və eləcə də ölkəmizin adı Azərbaycan olsa da millətimizin adı Türkdür. 

 

 

 

 

Məsələ burasındadır ki, "azərbaycanlı" adını işğalçı sovet rejimi sırıyıb, kolonial rejimin siyasətinin bir parçasıdır və əgər biz bu gün müstəqiliksə öz müstəqil fikrimizlə həll etməliyik bu məsələni, millətimizin maraqlarından çıxış edərək. Millətimizin isə böyük əksəriyyəti özünə Türk deyir, əgər biz milli birliyi və tarixi varisliyi və şüurumuzu bərpa və təmin etmək istəyiriksə, o zaman Türk adını bərpa etməliyik.

Vaxtinizi ayirib movzunu bashdan oxusaniz gorersiniz ki,men bu barede kifayet qeder fikir bildirmishem ve esaslandirmisham. Uzrlu hesab edin,bu barede yeniden yazmaq hevesim yoxdur...