İnternet Və Uşaqlar

[Grey Wolf]

Əziz dostlar!

Məlum olduğu kimi, internet, çağdaş həyatımızın ayrılmaz bir elementidir. Bir informasiya mənbəyi vəya kütləvi informasiya vasitəsi (KİV) kimi internet, tədricən digər KİVləri sıxışdırmaqdadır. Elektron kitabxanalar, web TV, radio, skype və digər web ünsiyyət vasitələri, sosial şəbəkələr və sair çoxsaylı imkanlar və bu imkanlardan yararlanan insanların sayının durmadan artması, buna əyani sübutdur.

Amma bütün bu müsbət tərəflərlə yanaşı, məsələnin mənfi və narahatedici tərəfi də vardır. Məncə bunlardan ən böyüyü internetdə faydalı, maraqlı, xoş niyyətli infirmasiyalarla yanaşı neqativ, təhlükəli, mənəvi-insani dəyərlərə zidd pis niyyətli informasiyanın da yayılmasıdır. Ekstremizm, insani dəyərlərə zidd fikirlər, pronoqrafik məzmunlu materiallar və sair bu kimi neqtiv informasiyalar internet məkanında həddən artıq çoxdur. Nəzərə alsaq ki, uşaqlar və yeniyetmələr arasında internetə maraq, hətta deyərdim aludəlik çox böyükdür, onların bu sadaladığım neqativ informasiya ilə birbaşa təmasda olması təhlükəsi tam ortadadır. Bilirsiniz ki, uşaqlar və yeniyetmələr şəxsiyyətin formalaşması prosesini yaşayırlar və bu mərhələdə kənar təsir altına çox asanlıqla düşürlər, ona görə də bu çox təhlükəli bir məsələdir.

Hələ ailəli olmadığıma baxmayaraq, bu məsələ məni narahat edir. Şübhəsiz ki təkcə məni deyil, bir çoxlarını da narahat edir. Sualım budur ki, sizcə, həyatda bizim üçün ən dəyərli olan övladlarımızı bu təhlükədən necə qoruya bilərik? Necə etməliyik ki onlar bu neqativ psixoloji təsirə məruz qalmasınlar? Axı onları tam internetdən təcrid etmək mümkün deyil və heç düzgün də deyil.

Bu sual məni daim narahat etdiyi üçün, sizlərlə bölüşmək və sizin dəyərli fikirlərinizi oxumaq istərdim. Diqqət və fikirlərinizi əsirgəməmənizi xahiş edirəm.

[gapgara]

Uşaqları kampüterdən internetdən təcrid etmək olmaz. Uşaq nə qədər az yaşdan başlasa kamputer öyrənməyi bir o qədər tez və yaxşı qavrayirlar. Siz dediyiniz neqativ hallardan uşaqları uzaqlaşdırmaq üçünsə çox gözəl proqramlar var ki, qabağını alır. Yükləyirsiz kamputerə və bu barədə narahatlıq keçirmirsiz.

[Sunyata]

Bu sual məni daim narahat etdiyi üçün, sizlərlə bölüşmək və sizin dəyərli fikirlərinizi oxumaq istərdim. Diqqət və fikirlərinizi əsirgəməmənizi xahiş edirəm.

 

Mövzuya görə təşəkkür !   Mənim övladım  17  yaşındadır .  Siz dediyiniz mərhələni artıq keçmişik ))  Öz təcrübəmdən deyə bilərəm ki, bu problemi həll etmək asan olmayıb...

 

Bir tərəfdən ifrat qadağalar tərəfdarı deyiləm. Digər tərəfdən də nəzarət tərəfdarıyam . Gapgarın dediyi təhlükəsizlik və nəzarət proqramlarından əlavə ,  provider- lərin də xüsusi servisləri mövcuddur. Yəni , zor və parnoqrafik saytlar filtr olunmaqla clientə ötürülür. 

 

Onu da deyim ki, nəzarət özü - özlüyündə yalnız təxminən 13 yaşa qədər mümkündür. ( o da nisbi nəzarət ) Sonra hər uşağın iphonu , ipodu, ipadi  və s. bu kimi mobil  apparatlardaan istifadə etməsi ilə əlaqədar nəzarət tədricən itir. 

Mən  13-14 yaşa kimi facebook və digər sosial şəbəkələrdən istifadə etməyə razılıq vermirdim. Yalnız e_mail.  Sonra uşağın məktəbində öz sosial şəbəkələri , çox faydaalı olan  - şagirdləri , valideynləri və müəllimləri birləşdirən xüsusi internet proqramları meydana gəldi . Sonra Skype icazə verdim , FB və s.  İndi hamısından istifadə edir. 

 

Məsələn , Skype - la hərdən birlikdə dərs hazırlayırlar .   Mənim WhatsApp , Viber kimi debil proqramlardan istifadə etməsinə acığım tutur ( boş yerə vaxt apardığı üçün , daha yaxşı həmin vaxtı imtahanlara hazırlaşsaydı yaxşı olardı )) ) . Amma, nə etmək olar ? Bizim də valideyn kimi imkanlarımız qeyri -məhdud deyil. 

 

Hər halda narahat olmayın,  rahatca evlənin )) Sizin səylərinizlə hər şey yaxşı  olacaq !

Edited September 25, 2013 by Sunyata

[Phaeton]

Belə proqramlar mobil telefonlar üçün də var? 

[Sunyata]

Belə proqramlar mobil telefonlar üçün də var? 

 

Mən istifadə etməmişəm , amma  olmağına var .   Android bazalı smartphone - lar üçün  internetdə görmüşəm bu tipdə proqramları .

[ladylayla]

Bu barədə uşaqları mütləq nəzarətdə saxlamaq lazımdı. Burda böyüklərin üzərinə çox məsuliyyət düşür. Onlara aşılamaq lazımdı ki, hər şey internetdən ibarət deyil, uşaq anlamalıdı ki, necə bədii kitab oxumaq, oynamaq, dostlarınla vaxt keçirmək kimi məşğuliyyətlər varsa internet də onlardan biridi. Çox internetə aludə olan uşaqlarda asılılıq, tənhalıq, cəmiyyətdən uzaqlaşma yaranır. Bu səviyyə çıxmağa imkan yaradılmamalıdır.

Edited September 25, 2013 by ladylayla

[Igolka]

Artiq internet esridi,tehsilimiz de internet uzerinden iwleyir.Uwaqlari internetden yayindirmaq da asan deyil,lakin biraz nezareti artirmaq lazimdi,xususile 10-16 yawli uwaqlarin uzerinde.Xususi program yuklemekle de bunun qarwisini biraz almiw olariq.Uwaqla daha yaxin olaraq onun ziyaret etdiyi sehifeler haqqinda muzakire apara bilerik.Bir sozle ovladimizla dost olaq,bizimle paylawa bileceyini bilsin.

[Vuqar Rehimov]

Bir yandan fikirleshirsen ki, ushaq tez qavradiqi ucun onu komyuterden tamamile tecrid etmek duzgun deyil...Informasiya texnologiyalari suretle inkishaf edir...Funksional savadsiziliqda yaxshi shey deyil...Bir yandanda ki, ziyanli terefler....

Menim qizimin 5 yashi var...Bir-iki defe İpadda onun ucun pepe cizgi filmini qoymusham baxib...Amma indi artiq ipadi menden yaxshi ishledir...İpadi El catmayan yere qoyuruq ki, goturmesin...Hemde gozlerine ziyandir...

[Grey Wolf]

Mən bildiyim qədər bu proqramlar tam təhlükəsizliyi təmin edə bilmir.

[Grey Wolf]

Sunyata, Allah hamının balasını saxlasın, içində də sizin oğlunuzu :)

Maşallah, oğlunuz yekə kişidir artıq və məncə əsasən ağı qaradan ayıra bilir.

 

Siz deyirsiniz facebook və sairdən istifadə etməyə icaze vermirdim. Amma necə? Axı bütün günü uşağın yanında olmaq qeyri mümkündür.

Digər tərəfdən neqativ məzmunlu informasiyanı e-mailə spam tipli məktublar vasitəsilə də göndərmək olur.

 

Söhbət ondan gedir ki, simvolik dillə desək, uşağı elə kökləmək olarmı ki, özü uzaq dursun belə şeylərdən?

 

Bu arada evlənmək tövsiyyənizə görə də təşəkkür edirəm :)

[Sunyata]

Sunyata, Allah hamının balasını saxlasın, içində də sizin oğlunuzu

Maşallah, oğlunuz yekə kişidir artıq və məncə əsasən ağı qaradan ayıra bilir.

 

Siz deyirsiniz facebook və sairdən istifadə etməyə icaze vermirdim. Amma necə? Axı bütün günü uşağın yanında olmaq qeyri mümkündür.

Digər tərəfdən neqativ məzmunlu informasiyanı e-mailə spam tipli məktublar vasitəsilə də göndərmək olur.

 

Söhbət ondan gedir ki, simvolik dillə desək, uşağı elə kökləmək olarmı ki, özü uzaq dursun belə şeylərdən?

 

Bu arada evlənmək tövsiyyənizə görə də təşəkkür edirəm

 

Çox sağ olun ! Mən qızım var.   O da ağı qaradan seçənə qədər filan qədər vaxt keçdi )) 

 

3- 4 il bundan əvvəl uşaq yalnız mənim Laptop - umdan istifadə edirdi.  Mən də müxtəlif vasitələrlə  (  İE -dəki history - ni araşdırmaqla,  İE -nin  "zibilxanasını" yoxlamaqla ))  və s. )  nəzarət edirdim.  Sonra yavaş - yavaş , uşaq böyüdükcə aramızda  etibarlı münasibətə kökləndik . 

 

Bir dəfə 13 yaşı olanda FB -də yazdığını gördüm , dedim ki, bax mən sənin yazdıqlarını oxumuram , amma , söz ver ki, accountunu siləcəksən və mənə göstərcəksən .  Belə - belə bir iki hadisədən sonra ona etibarımız evdə daha da artdı . Həm də indi onun özünün  ayrıca laptopu var , ipad də var , limitsiz internetli smartphonu var ... Həm də artıq böyük qızdır , özü də başa düşür ki , ətrafda çoxlu  pedofillər və manyaklar var . Ehtiyatlı olmağını həmişə xahiş edirik . O da bizim sözümüzə qulaq asır.  Mən hazırda onun laptopuna yalnız texniki problemləri olanda öz xahişi ilə baxıb , problemləri aradan qaldırıram .

 

Burada bir şeyi dəqiq deyə bilərəm ki, qorxutmaqla heç nəyə nail olmaq mümkün deyil . Yalnız  , arada sevgi və hörmət , etibarla  valideyn öz istədiyinə çata bilər.  Mövzudan bir az kənar da çıxsam , amma ,  hər halda uşağın virtual və real tərbiyəsi bir -birinin davamı olmalıdır və  bir - birini məntiqi  tamamlamalıdır.

Edited September 25, 2013 by Sunyata

[Dark Lady]

Ümumiyyətlə, uşaqların texnologiyaya bağlılığını təqdir etmirəm. Zamanı gələndə onsuz da öyrənəcək, uşaqlığını yaşasın. Qaçsın, tullansın, tərləsin, yıxılsın. Oyunlar oynasın, bir də isnanlarla ünsiyyət qursun. Vəssalam. 

[Kenul2012]

Bir yandan fikirleshirsen ki, ushaq tez qavradiqi ucun onu komyuterden tamamile tecrid etmek duzgun deyil...Informasiya texnologiyalari suretle inkishaf edir...Funksional savadsiziliqda yaxshi shey deyil...Bir yandanda ki, ziyanli terefler....

Menim qizimin 5 yashi var...Bir-iki defe İpadda onun ucun pepe cizgi filmini qoymusham baxib...Amma indi artiq ipadi menden yaxshi ishledir...İpadi El catmayan yere qoyuruq ki, goturmesin...Hemde gozlerine ziyandir...

Sizi çox gözəl başa düşürəm.Mən elə bilirdim bu təkcə bizim ailədədir.İnternetə bağliliq və texnikani tez öyrənmək.)))Öz telefonumu dəyişəndən sonra,mən telefonun menyusunu öyrənənə qədər ,məndən qabaq öyrənib,sonra mənə öyrədirdilər.Mama bunu bas,o birini aç.Telefona qrafik kilid qoymuşam.Hər iki gündən bir tapirlar.Məndə qrafik fiquru dəyişirəm.Buda ancaq iki-üç gün gedir.Mənim oğlum 4 yaşindan noutu yandirib-söndürməyi bilirdi.Xoşladiği oyun saytlarin baş hərfini öyrənmişdi,yazanda çixirdi.İnternetdən istifadə etməyi tam qadağan etməsəmdə,nəzarət edirəm.

İndi artiq iki ildir istifadə edirlər.Kompyuterin qarşisinda vaxtinin çox keçirməyə icazə vermirəm..Vaxt qoyuram.Hərəsi gün ərzində bir saat oyun oynaya bilərlər.Bir saatda xoşladiqlari Trasformerin cizgi filminə və Mister Binə baxa bilərlər.Sonra qadağa qoyulur.Gün ərzində kompyuteri açmaq olmaz.

[Grey Wolf]

Ümumiyyətlə, uşaqların texnologiyaya bağlılığını təqdir etmirəm. Zamanı gələndə onsuz da öyrənəcək, uşaqlığını yaşasın. Qaçsın, tullansın, tərləsin, yıxılsın. Oyunlar oynasın, bir də isnanlarla ünsiyyət qursun. Vəssalam. 

+1 tam razıyam.

Təəssüf ki, fiziki oyunlar oynayan uşaqlara getdikcə az rast gəlirəm. haraya baxırsan hər yerdə 3-5 uşaq yığışıb telefonda nəyəsə baxırlar.

[Vuqar Rehimov]

Beli Konul xanim raziyam sizinle....Mutleq rejim lazimdir...Gun erzinde 1 saatdan artiq olmaz...Chunki eseblerede ziyandir...

Ehhhhh bu ushaqlari boyutmek cox boyuk mesuliyyetdir....)))) Allah saxlamishlar cox decel olurlar...))))

Gor indi bizden otru valideyinlerimiz neler chekib...)))

[Sunyata]

Ümumiyyətlə, uşaqların texnologiyaya bağlılığını təqdir etmirəm. Zamanı gələndə onsuz da öyrənəcək, uşaqlığını yaşasın. Qaçsın, tullansın, tərləsin, yıxılsın. Oyunlar oynasın, bir də isnanlarla ünsiyyət qursun. Vəssalam. 

 

Məktəbəqədər dövrdə ,  haqlısınız  ,  bu daha məsləhətlidir.  Sağlamlıq üçün , real aləmi virtual aləmdən əvvəl öyrəməsi üçün, özü kimi uşaqlarla ünsiyyətdə  olması ( emosiyalar ,  xeyir və şəri  və s. -ni  qavramaq )   üçün  və s.   Amma , məktəb dövründə  texnologiyalar artıq yalnız əyləncə deyil , müasir dövrdə həm  təhsilin böyük bir hissəsinə çevrilə bilər. Təsəvvür edin , sizi bilmirəm , biz vaxtılə  öz məhəlləmizdəki kitabxanalrda, universitetin kitabxanasında lazım olanı tapa bilməyəndə Axundov adına kitabxanaya gedirdik .  İndi bütün bunlar evimizin içindədir demək olar. Oxumaq istəyən uşağın imkanı 1000 dəfə artıb .  Bunu da öyrənməyə uşaq əyləncədən başlayır ( virtual əyləncədən , oyunlardan və s. )

[gapgara]

Ümumiyyətlə, uşaqların texnologiyaya bağlılığını təqdir etmirəm. Zamanı gələndə onsuz da öyrənəcək, uşaqlığını yaşasın. Qaçsın, tullansın, tərləsin, yıxılsın. Oyunlar oynasın, bir də isnanlarla ünsiyyət qursun. Vəssalam. 

 

Zəmanə dəyişib, uşaqları bu istiqamətdə sixmaq olmaz. Hər şey normada - nəzarətdə ev şəraitində daha yaxşıdır. Yoxsa maraq uşaqları daha pis yola aparacaq. Ən azından internet klublara, dostların internetə girdikləri yerlərə və sairə həm də heç bilməyəcəksiniz kimlərlədi. Uşaqlar bunu istəsələr edəcəklər, bu yöndə nəzarət çox çətindir.

[Igolka]

Esasen nezaret valideynlerin ikisi de işleyende daha çetin olur.

[Grey Wolf]

Zəmanə dəyişib, uşaqları bu istiqamətdə sixmaq olmaz. Hər şey normada - nəzarətdə ev şəraitində daha yaxşıdır. Yoxsa maraq uşaqları daha pis yola aparacaq. Ən azından internet klublara, dostların internetə girdikləri yerlərə və sairə həm də heç bilməyəcəksiniz kimlərlədi. Uşaqlar bunu istəsələr edəcəklər, bu yöndə nəzarət çox çətindir.

Sözlərinizdə həqiqət var. Amma hər şeyi zəmanənin də üzərinə atmaq olmaz. Məncə uşaqlarda aktiv oyunlara, aktiv idman növlərinə maraq yaratmaq lazımdır ki, internetə və kompyuter oyunlarına həvəsləri az olsun. Saatlarla internetdə oturmaq və ya oyun oynamaq yeniyetmələri fiziki inkişafdan çox saxlayır. Nəzərə alsaq ki, orta hesabla valideynlərin hər ikisi adətən günün çox hissəsini işdə olur, uşaqları saatlarla monitor qarşısında oturmaqdan çəkindirmək imkanı xeyli azalır. Ona görə məncə uşaqda maraq yaratmaq mühüm məsələdir.

[Igolka]

Uşaqlari bacardiqca meşgul etmek lazimdi ferqli meşgelelerle,maragi olan idman novune derslerden sonra gondermek olar.Eve geldiyi zaman ise sadece derslerine hazirlawib yatacaq.

[Grey Wolf]

Igolka tamamilə doğrudur. Böyüklərdən vaxtilə eşitdiyim bir ifadəni indi tam anlayıram - uşağın boş vaxtı mümkün qədər az qalmalıdır.

[Blackkk]

Ən samballı xəbər saytları belə zorlama, döymə və s. bu tip xəbərlər paylaşır. Bu xəbərləri oxuyan uşağın psixikası necə olar?

Məncə uşağın ziyarət etdiyi saytları heç olmasa həftədə bir dəfə gözdən keçirmək lazımdır.

[Dark Lady]

+1 tam razıyam.

Təəssüf ki, fiziki oyunlar oynayan uşaqlara getdikcə az rast gəlirəm. haraya baxırsan hər yerdə 3-5 uşaq yığışıb telefonda nəyəsə baxırlar.

 

Çünki indi əksər valideynlər uşağı həyətə tək buraxmağa qorxur. Min dənə ağlasığmaz bəhanələr eşitmişəm: "Zəmanə pisdi, hər yer doludu pedofillə" "zəhləm gedir həyətdə oynayan uşaqlardan. Bizimki də düşüb söyüş söyməyi öyrənəcək" və s. 4 divar arasında qalan uşaq təbii ki TV və komputerə həvəs göstərəcək. 

Bəzən də dərs çox oxuyan uşağa istirahət üçün komputerdə oturmağa, yaxud da cizgi film izləməyə icazə verirlər. Onun yerinə at uşağı maşına, apar bir saat parkda təmiz hava alsın. Həm gecə rahat yatar, həm də beyni sözün əsl mənasında dincələr. 

Məktəbəqədər dövrdə ,  haqlısınız  ,  bu daha məsləhətlidir.  Sağlamlıq üçün , real aləmi virtual aləmdən əvvəl öyrəməsi üçün, özü kimi uşaqlarla ünsiyyətdə  olması ( emosiyalar ,  xeyir və şəri  və s. -ni  qavramaq )   üçün  və s.   Amma , məktəb dövründə  texnologiyalar artıq yalnız əyləncə deyil , müasir dövrdə həm  təhsilin böyük bir hissəsinə çevrilə bilər. Təsəvvür edin , sizi bilmirəm , biz vaxtılə  öz məhəlləmizdəki kitabxanalrda, universitetin kitabxanasında lazım olanı tapa bilməyəndə Axundov adına kitabxanaya gedirdik .  İndi bütün bunlar evimizin içindədir demək olar. Oxumaq istəyən uşağın imkanı 1000 dəfə artıb .  Bunu da öyrənməyə uşaq əyləncədən başlayır ( virtual əyləncədən , oyunlardan və s. )

 

Mən elə fikirlərimi sırf məktəbəqədər yaşda uşaqları nəzərdə tutub yazmışam. Elə ibtidai sinifdə oxuyanlara da şamil etmək olar. Çünki bu yaşda uşağın dərsləri ilə valideyn özü məşğul olmalıdır. Yaşa dolandan isə dərslərini nəzarətdə saxlayıb, müstəqil şəkildə tapşırıqları yerinə yetirməyinə şərait yaratmaq lazımdır. Bu zaman internetdən də istifadəsinə müsbət yanaşmaq olar. O yaşa qədər isə yalnız ara-sıra oyun oynamasına icazə vermək olar. 

Zəmanə dəyişib, uşaqları bu istiqamətdə sixmaq olmaz. Hər şey normada - nəzarətdə ev şəraitində daha yaxşıdır. Yoxsa maraq uşaqları daha pis yola aparacaq. Ən azından internet klublara, dostların internetə girdikləri yerlərə və sairə həm də heç bilməyəcəksiniz kimlərlədi. Uşaqlar bunu istəsələr edəcəklər, bu yöndə nəzarət çox çətindir.

Mən uşaqlara texnologiyanı qadağan edək demirəm. Ümumiyyətlə qadağalara qarşı insanam. Çünki insan həmişə qadağalara meyl edir. Ya ona insan dilində ziyanı başa salmaq lazımdır, ya da susmaq. Sadəcə uşağı mümkün qədər koputer və televizordan uzaq tutmaq lazım olduğunu düşünürəm. 

 

 

Uşaqlari bacardiqca meşgul etmek lazimdi ferqli meşgelelerle,maragi olan idman novune derslerden sonra gondermek olar.Eve geldiyi zaman ise sadece derslerine hazirlawib yatacaq.

 

Tamamilə doğrudur. Valideyn özü də uşaqla çox vaxt keçirməlidir. Birlikdə şəkil çəkmək, oyun oynamaq, arada hara isə gəzintiyə getmək olar və s. 

Ən samballı xəbər saytları belə zorlama, döymə və s. bu tip xəbərlər paylaşır. Bu xəbərləri oxuyan uşağın psixikası necə olar?

Məncə uşağın ziyarət etdiyi saytları heç olmasa həftədə bir dəfə gözdən keçirmək lazımdır.

Yadıma bir hadisə düşdü. Qardaşımın 8 yaşlı oğlu Xoşqədəmin verilişini görən kimi otağı tərk edir, deyir "ona portit moyu psixiku" ))))) 

[Igolka]

Igolka tamamilə doğrudur. Böyüklərdən vaxtilə eşitdiyim bir ifadəni indi tam anlayıram - uşağın boş vaxtı mümkün qədər az qalmalıdır.

Ele böyüyün de boş vaxtı az olmalıdı )

[Блокированный Самец]

Ümumiyyətlə bəzi valideynlər internetin törədə biləcəyi fəsadlardan ehtiyatlanaraq, uşaqların internet məkanında daha da çox zaman keçirməsi tərəfdarı deyillər. Bu kökündən səhv yanaşmadır. İnternet bir dünyadır və hər cürə informasiya əldə etmək mümkündür. 

 

Şübhəsiz ki, interneti istifadə etməkdə müəyyən məqsədlər mövcuddur. Hər bir insan interneti müəyyən məqsədlər üçün istifadə edib, sonda özünə uyğun olanını seçir.