Azərbaycan Generalları

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/1/211261.jpg[/img]

[b]Vitse-admiral İbrahim bəy Allahverdi Aslanbəyov[/b]

Ibrahim bəy Allahverdi Aslanbəyov (1822-1900) - Rusiya İmperator ordusunda vitse-admiral. Çar Rusiyası ordusunda xidmər etmişdir milliyətcə Azərbaycanlı olan İbrahim bəy Allahverdi Aslanbəyov Peterburqda Hərbi Dəniz Korpusunu bitirmiş, Qara və Baltik dənizlərində hərbi gəmilərdə komandir olmuş 1878-ci ildə kontr-admiral rütbəsi aldıqdan sonra Rusiyanın 8-ci Hərbi-Dəniz Donanmasının rəisi təyin edilmişdir. Admiral İ.Aslanbəyov 1879-1882-ci illərdə rəhbərlik etdiyi gəmi heyəti ilə dövr-aləm səyahıtində olmuş, Sakit Okeanda iti sürətlə üzən gəmilərin hərbi heyətinə komandanlıq etmiş və 1887-ci ildə vitse-admiral rütbəsinə yüksəlmişdir.

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/1/188436.jpg[/img]

[b]General-mayor Əkbər xan Naxçıvanski[/b]

Əkbər xan Əmanulla xan oğlu 1873-cü ildə Naxçıvan şəhərində doğulmuşdu. Onun anası Xanbikə xanım (Fatmabikə) knyaz, general-mayor Xasay xan Usmiyevin və “Xan qızı” kimi tanınan şairə Xurşudbanu Natəvanın qızı idi. Ona görə də Əkbər xanın uşaqlığı Şuşa şəhərində, nənəsinin malikanəsində keçmişdir. Həyatı Əkbər xan Əmanulla xan oğlu 1873-cü ildə Naxçıvan şəhərində doğulmuşdu. Onun anası Xanbikə xanım (Fatmabikə) knyaz, general-mayor Xasay xan Usmiyevin və “Xan qızı” kimi tanınan şairə Xurşudbanu Natəvanın qızı idi. Ona görə də Əkbər xanın uşaqlığı Şuşa şəhərində, nənəsinin malikanəsində keçmişdir. Özünün yazdığına görə, on yaşınadək Şuşada yaşayıb. Rus dilini yaxşı öyrənmək üçün nənəsi onu Şuşanın barışdırıcı hakimi Lunyakinin evində yerləşdirmişdi. Əkbər xan fransız, rus, fars və türk dillərini mükəmməl bilirdi. Sonralar şairə nənəsi onu Tiflisə aparır ki, təhsilini davam etdirsin. Əkbər xan orada real məktəbdə oxumuşdur. 1886-cı ildə Vladiqafqazdan Naxçıvana dönən valideynləri Əkbər xanı da öz yanlarına gətirirlər. Atası polkovnik Əmanulla xan (1845-1891) vəfat etdikdən sonra Xanbikə xanım 1891-ci ildən sonra Gəncədə yaşayan naxçıvanlı tacir, yazıçı Mirzə Cəlilin yaxın dostu Kərbəlayi Cabbar Hacı Ələsgərov ilə ailə qurur. Ona görə də evdəki bacı-qardaşlarının qayğısını Əkbər xan özü çəkməyə məcbur olur və təhsilini davam etdirə bilmir. Yeri gəlmişkən, Əkbər xanın ata-anası şeir, sənət vurğunu olmuşlar. Naxçıvanda o dövrün ən tanınmış pedaqoqlarından sayılan Məmmədtağı Sidqi bu ailənin ən yaxın dostlarından biri olmuşdur. O, Əmanulla xanın oğlu Kamran xanın toyu münasibətilə xüsusi mənzum təbriknamə də yazmışdır: Cənabi- sahibi-sərkar, balaca Bəhram xan, Səadət bürcünə təhvil edər, məclis mühəyyadır... Yetib məqsudə Kamran xan, olub mətləb bəravürzdə, İlahi, sən mübarək qıl, bu sevda yaxşı sevdadır. Naxçıvanda yaşayan Əkbər xan 1905-ci ildə erməni-müsəlman toqquşmasından sonra barışdırıcı komissiyanın üzvü olmuşdur. Onun böyük qardaşı Bəhram xan Naxçıvanski Naxçıvan şəhərinin starostası (başçısı) işlədiyi vaxt Əkbər xan da bu idarədə məmur kimi fəaliyyət göstərir. 1910-1913- cü illərdə Əkbər xan Naxçıvan şəhərinin başçısı vəzifəsində çalışmışdır. 1916-cı ildə İrəvan qəza idarəsində 2-ci sahənin polis pristavı vəzifəsində işləyən Əkbər xan İrəvan quberniyasının ən varlı adamlarından biri idi. 1912-1915-ci illərdəki məlumata əsasən Naxçıvan və İrəvan sahibkarlarının ən varlısı sayılırmış. Onun anasının Qarabağda atasından qalma miras kəndləri vardı. Əkbər xan Avropanın bir çox ölkələrinə səyahət edərək Qərb həyat tərzi ilə yaxından tanış olmuşdur. 1916-cı ildən sonra Odessa-Naxçıvan arasında ticarət işləri ilə məşğul olmuşdur. Erməni daşnaklarının Naxçıvana hücumunu Odessada eşidən Əkbər xan 1919-cu ilin yazında Naxçıvana qayıtmış və həmyerliləri ilə birlikdə erməni quldur dəstələrinə qarşı mərdliklə vuruşmuşdur. O, uşaqlıqdan yaxşı güllə atmağı öyrənmişdi. Hətta sənədlərdə də onun mahir atıcı olduğu haqda məlumatlara rast gəlirik. Əkbər xan Andronikin və Njdenin qoşunlarına, quldur dəstələrinə qarşı vuruşan könüllü xalq dəstəsinin tərkibində ən yaxşı döyüşçü kimi ad qazanmışdır. XI Qızıl Ordu Naxçıvanı işğal etdikdən sonra heç bir yerə mühacirət etməyən Əkbər xanı həbs edib 19 gün təcridxanada saxlayırlar. Həbsdən azad etdikdən sonra İnqilab Komitəsi (Revkom) qərara alır ki, ondan bir mütəxəssis kimi istifadə etsin. Çünki təzə qurulan sovet hökumətinin buna böyük ehtiyacı vardı. Revkom öz işini müəyyən qədər qaydaya salan kimi onu yenidən təqib etməyə və sıxışdırmağa başlayır. 1925-ci ildə Əkbər xanın bütün torpaqları müsadirə olunur. Böyük bir ailəni dolandırmaq üçün 1925-ci ildə şəhər xəstəxanasında işə düzəlir. 1926-cı ildən isə xəstəxananın təsərrüfat müdiri vəzifəsində çalışır. Qızı Əxtər xanım deyirdi ki, o, həm də feldşer işləyirdi (Sonralar feldşerlik onu uzaq Arxangelsk meşələrində ölümdən qurtarır.). Azərbaycan Baş Siyasi İdarəsinin göstərişi ilə 1926-cı ildə Əkbər xan işdən azad edilir. Artıq bu illərdə sağ qalan Naxçıvanskilər həbs olunur və sürgün edilirdi, bəzən əlüstü güllələnirdi. Əkbər xan bir müddət özünə iş axtarmalı olur. Çünki özünün uşaqlarından savayı hələ üstəlik ermənilər tərəfindən öldürülmüş qardaşı Kamran xanın da 3 uşağına köməklik göstərirdi. Ona Naxçıvan Kooperativlər İttifaqının anbardarı vəzifəsini təklif edirlər, çarəsizlikdən o, bununla razılaşır. Əslində bu təkliflə Siyasi İdarə Əkbər xana tələ qurmuşdu. Budur, Əkbər xanın ittiham olunması ilə bağlı istintaq protokolları saxlanılan 68 səhifəlik iş qarşımızdadır. İstintaq sorğu-suallarının başladığı tarix də yazılıb: 20 fevral 1929-cu il. İllərin saraltdığı bu kədərli səhifələrdə Əkbər xanın özü, ata-anası, qohumları və ailələri haqda rəsmi məlumatlar diqqətçəkəndir. Çünki bu məlumatlar bizə imkan verir ki, xarici ölkələrə mühacirət edən Naxçıvanskilərin və onların yaxın dostlarının izinə düşə bilək. Və burada ilk dəfə Əkbər xan anasının ikinci dəfə ailə qurmasını da açıqlayır. Bu arxiv sənədlərinin köməyilə Naxçıvanın çox vətənpərvər, həddən ziyadə savadlı və mədəni, həm də hamımızın çox sevdiyimiz şairə xan qızı Natəvanın böyüdüb tərbiyə etdiyi — Əkbər xanın ömür yolu. Siyasi İdarə Əkbər xanı nüfuzdan salmaq üçün yalançı “verbovka” əməliyyatı qurur. Ona müəyyən miqdarda pul verib 1928-ci ilin yanvar ayında gizli olaraq İrana göndərirlər. Oradakı məlumatlardan aydın olur ki, çox təzyiqlər göstəriblər Əkbər xana. Ona tapşırıq vermişdilər ki, xaricə mühacirət edən Naxçıvanskilər haqqında (iş yerləri və ünvanları) məlumat toplasın. Əkbər xan qayıdandan sonra necə getməyini maraqlı bir dillə təsvir edir. Onu da deyək ki, Əkbər xan İranda Naxçıvanskilərin hamısı ilə görüşür, qardaşları ilə bir neçə gün birlikdə yaşayır. Ancaq Naxçıvanskilərə xəyanət etmir. Siyasi İdarənin tapşırığını yerinə yetirmir. Əkbər xan yaxşı bilirdi ki, onu, eləcə də ailəsini Naxçıvanda hansı aqibət gözləyir. 1928-ci il fevralın 9-da Naxçıvan MSSR-də Xalq Daxili İşlər Komissarlığı tərəfindən həbs edilərək Əkbər xan həbsxanaya salınır. Həmin ilin iyun ayında Bakıya aparılır və Azərbaycan Baş Siyasi İdarəsinin göstərişi ilə xüsusi təcridxanada saxlanılır. 1929- cu ilin 5 sentyabrında onu, mühacirətdə olan beynəlxalq burjuaziya - antisovet qruplaşmasına kömək etməkdə ittiham edirlər. Xalq Daxili İşlər Komissarlığının istintaqına əsasən onu 3 illiyə Sibirə sürgün etməyi qərara alan Azərbaycan Baş Siyasi İdarəsi təsdiq üçün Əkbər xanın işini Zaqafqaziya Baş Siyasi İdarəsinə göndərir. Tiflisdə işə təkrar baxan Zaqafqaziya Baş Siyasi İdarəsi 10 noyabr 1929-cu il tarixli qərarı ilə Sibir sürgününü Solovetsk konslagerinə göndərilmə ilə əvəz edir. Mərkəzi Siyasi İdarə isə həbs müddətini 5 ilə qədər artırır. 1930-cu il aprelin 8-də Əkbər xan uzaq Şimala, Siyasi İdarənin Şimal həbs düşərgəsinin yerləşdiyi Kotlas şəhərinə göndərilir. 1934-cü il fevralın 9-da həbs müddəti başa çatan Əkbər xanı bütün hüquqları əlindən alınmaqla bir qədər də şimala göndərirlər. Bundan sonra Əkbər xanın qəribə taleyi başlanır. Təxminən 10 il uzaq şimalda Paxomov adlı ölmüş əsgərin pasportunu götürərək yaşayıb. Onun feldşer olması həm Kotlasda, həm də şimalda Əkbər xanı ölümdən xilas edir. Çünki Kotlasdakı konslagerlər keçmiş SSRİ-də gedər-gəlməz yer idi. Orada insanları amansız üsullarla məhv edirdilər. Bir çox macəralardan sonra Əkbər xan 1940-cı ilin ortalarında qız nəvəsi, sürgündə yaşayan Ənvər xanım Nağdəliyevanın yanına gəlir. Onun bu illərini istedadlı tədqiqatçı Fərhad Nağdəliyev ətraflı araşdırıb. Əkbər xanın qızı Xanımcan xanımın övladları Özbəkistanın Sırdərya vilayətinin Paxta-Aral rayonunun Slavyanka kəndində yaşayırdılar. Nəhayət, Əkbər xan 1956-cı ildə Naxçıvana qayıda bilir. Naxçıvanda onun mənsub olduğu Naxçıvanskilərdən bir kişi qalmamışdı. O vaxtlar Xan məhəlləsinə yaxın yerdə yaşayanlar deyirdilər ki, Əkbər xanı hönkür-hönkür ağlayan gördük. Naxçıvanda onun 12 nəfərlik ailəsi tar-mar olmuşdu. Əkbər xanın həyat yoldaşı Aqiyə xanım 1938-ci ildə vəfat etmişdi. Aqiyə xanım tam süvari generalı İsmayıl xanın oğlu Bəhman xan Naxçıvanskinin qızıdır. Aqiyə xanımın anası Çimnaz xanım isə general-mayor II Kalbəli xan Naxçıvanskinin qızıdır. Əkbər xanla Aqiyə xanımın nikahı 1892-ci ildə bağlanmışdı. Onların nikahından aşağıdakı övladları doğulmuşdur: Xanımcan xanım, Nuşerim xanım, Məhmə xanım, Zibəndə xanım, Seymur xan, İzzət xan, Sürəyya xanım, Həbib xan, Əxtər xanım, Reyhanat xanım, Tərlan xanım, Aman xan, İsgəndər xan (İsgəndər Maştafa). İsgəndər xanın anası Kənd Şahbuzdan olan Məşədi Nisə xanımdır. Qeyd edək ki, İsgəndər xanla onun övladlarının sayı 13-dür. Əkbər xan Naxçıvana yaxın olan Qaraçuq kəndində yaşayan qızı Reyhanatın və kürəkəni Bəhlul Əliyevin ailəsində 1961-ci ilədək yaşadı. Onun övladlarından olan 95 yaşlı Həbib xan Oğuzda bu yaxınlarda dünyasını dəyişdi, qızı Tərlan isə hazırda Kiyevdə yaşayır. Əkbər xanın Naxçıvanda, Bakıda, Moskvada, Daşkənddə, Amerikada, İranda və digər yerlərdə çoxlu nəvə-nəticələri yaşamaqdadır. Qəribə taleyi olan Əkbər xan Naxçıvanski 1961-ci ildə Qaraçuq kəndində vəfat etmişdir. Araz su dəryaçası tikilərkən onun məzarı Bulqan kəndinə köçürülmüşdür. Naxçıvanskilərdən Naxçıvanda uyuyan təkcə Əkbər xandır. Azadlıq və müstəqillik elə şirin və əzizdir ki, bəzən onun uğrunda bütöv bir nəsil özünü qurban verir. Naxçıvanskilər də məhz belə bir nəsildəndir.

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/1/188440.jpg[/img]

[b]General-mayorKəlbəli xan Naxçıvanski[/b]

Kəlbəli Xan Naxçıvanski (1824-1883) — Rus ordusunda general-mayor. Sonuncu Naxçıvan xanı Ehsan Xan Kəngərlinin oğlu, Çar Rusiyasının generalı Hüseyn Xan Naxçıvanskinin atası, İsmayıl Xan Naxçıvanskinin qardaşıdır. Kəlbəli Xan Naxçıvanski 14 yaşında ikən Peterburqdakı zadəgan uşaqlarına məxsus Paj korpusu məktəbinə verilmiş, lakin qəfildən xəstələndiyinə görə Naxçıvana qayıtmalı olmuşdur. Müalicədən sonra 1849-cu ildə könüllü olaraq Dağıstan yürüşündə iştirak etmiş, döyüşlərdə igidlik göstərdiyinə görə zabit rütbəsinə layiq görülmüşdür. Krım müharibəsində (1853–1856) igidliklə vuruşmuş, 1855-ci ildə leyb-qvardiya Qusar polkuna komandir təyin olunmuşdur. 1877–1878-ci illər rus–türk müharibəsində azərbaycanlılardan ibarət Irəvan süvari briqadasının komandiri təyin olunan Naxçıvanski hərbi əməliyyatlarda böyük şücaət göstərmişdir. Xalq arasında böyük nüfuz sahibi olan Naxçıvanski Naxçıvanın ictimai-siyasi və mədəni həyatında mühüm rol oynamışdır. Üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Stanislav" ordeni, dördüncü dərəcəli "Müqəddəs Georgi" ordeni ilə təltif olunmuş, brilyantla bəzədilmiş qılıncla.

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/1/188437.jpg[/img]

[b]General-leytenant Hüseyn xan Naxçıvanski[/b]
Naxçıvanski Hüseyn xan Kalbalı xan oğlu (28.06.1863, Naxçıvan -1919, Petroqrad) -hərbİ xadim. General-leytenant (1915). Kalbalı xan Naxçıvanskinin oğlu, Ehsan xan Kəngərlinin nəvəsidir. On beş yaşında ikən Peterburqdakı Paj korpusu məktəbinə verilmiş, 1881-ci ildə oranı əla qiymətlərlə bitirərək, çarın xüsusi süvari qoşununda xidmət etmişdir. Sonralar Qafqazda və Rusiyanın müxtəlif şəhərlərində hərbi xidmətdə olan Naxçıvaniyə 1903-cü ildə polkovnik rütbəsi verilmişdir. Rusiya-Yaponiya müharibəsində (1904-1905) qafqazlılardan təşkil olunmuş 2-ci Dağıstan süvari alayına komandirlik etmişdir. Tanınmış rus jurnalisti A. Kvitkanın "Zabaykalye kazak zabitinin gündəliyi" əsərində Naxçıvaninin alayının döyüş rəşadətindən də bəhs olunur. 1906-cı ildə leybqvardiya polkunun komandiri olmuş, 1907-ci ildə generel-mayor rütbəsinə layiq görülmüşdür. 1912-ci ildə Naxçıvani 1-ci Əlahiddə süvari briqadasının komandiri idi. Birinci dünya müharibəsində 1-ci və 2-cİ süvari diviziyalarının komandiri olan Naxçıvani alman cəbhəsinin yarılmasında fərqlənmişdir. Rus yazıçısı A. Soljenitsin "14 avqust" romanında yazmışdır: "Peterburq zadəganlarının say-seçmə üzvlərindən ibarət qvardiya süvarilərinə general Hüseyn xan Naxçıvanski komandanlıq edirdi". Birinci dünya müharibəsi cəbhələrində qazandığı qələbələrə və sərkərdəlik məharətinə gorə 1916-cı ildə Naxçıvaniyə tam süvari qoşunu generalı rütbəsi verilmişdİr. Sonralar Cənubi Qafqaz cəbhəsinin komandanı təyin edilmiş, Fevral İnqilabından (1917) sonra hərbi işdən uzaqlaşmışdır. Müqəddəs Georgi ordeninin dörd dərəcəsi ilə, Müqəddəs Vladimir, ikinci dərəcəli Müqəddəs Aleksandr, Müqəddəs Anna, İgidliyə görə, İranın almazla bəzədilmiş 2-ci və 4-cü dərəcəli Şire-Xurşid, zabitlərə məxsus Rumın ulduzu, Avstriyanın Dəmir xaç, Bolqarıstanın Döyüş xidmətlərinə görə ordenləri, dördüncü dərəcəli, bantlı, üstü yazılı qızıl sİlahla təltİf olunmuşdur. Qəbri Sankt-Peterburqdakı Aleksandr Nevski monastrının qəbiristanlığındadır.

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/1/188439.jpg[/img]

[b]General-leytenant İsmayıl xan Naxçıvanski[/b]

Naxçıvanski İsmayıl xan Ehsan xan oğlu (05.01.1819, Naxçıvan-1918, Naxçıvan) - hərbi xadim, general-leytenant. Sonuncu Naxçıvan xanı Ehsan xan Kəngərlinin oğlu, Kalbalı xan Naxçıvanskinin qardaşıdır. Tiflis hərbi gimnaziyasını bitirmiş (1839), bir il sonra poruçik rütbəsi almışdır. Uzun müddət Qafqaz Əlahiddə Ordusunda xidmət edən Naxçıvanskiyə 1844-cü ildə ştabs-kapitan, 1860-cı ildə isə alay komandiri kimi polkovnik rütbəsi verilmişdir. 1877-1878-ci illər Rusiya-Türkiyə müharibəsində göstərdiyi sərkərdəlik fəaliyyətinə görə isə o, süvari qoşunu general-mayoru rütbəsinə layiq görülmüşdür. Ordudan general-leytenant rütbəsi ilə tərxis olunan Naxçıvanski vətənində abadlıq işləri ilə məşğul olmuş, Naxçıvana su çəkdirmiş, kəhrizlər qazdırmış və tarixi abidə kimi bugünədək qorunan künbəzli hamam tikdirmişdir. Xurşud Banu Natəvanın qızı Xanbikə xanımı oğlu Əman xana alıb, Qarabağ xanlığı ilə qohum olmuşdur. Birinci və üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Stanislav", üçüncü və dördüncü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir", dördüncü dərəcəli "Müqəddəs Georgi" ordenləri ilə təltif olunmuşdur. Rus yazıçısı Valentin Pikul "Bəyazid" tarixi romanında Naxçıvanskinin obrazına müraciət etmiş, onun igidliyindən, əla sərkərdəlik bacarığından söz açmışdır. Naxçıvanskinin adı Sovet Hərbi Ensiklopediyasının birinci cildində də çəkilir, "Bəyazid" şəhəri rus qoşunları tərəfındən mühasirəyə alınarkən gedən ağır döyüşlərə polkovnik Naxçıvanskinin rəhbərlik etdiyi göstərilir. Bəzi tədqiqatlarda Naxçıvanski İsmayıl xan onun qardaşı oğlu olan Hüseyn xan Naxçıvanski ilə qarışıq salınmışdır.

[GuneyAz]

[b]General-mayor--Hacırəhim Məmmədov[/b]

Hacırəhim Səməd oğlu Məmmədov 1948-ci il yanvarın 1-də Gürcüstan SSR-in Ağbulaq (Tetriskaro) rayonunun Şıxlı kəndində anadan olmuşdur. Hacırəhim Səməd-oğlu Məmmədov (1948) - Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasının rəisi Həyatı Hacırəhim Səməd oğlu Məmmədov 1948-ci il yanvarın 1-də Gürcüstan SSR-in Ağbulaq (Tetriskaro) rayonunun Şıxlı kəndində anadan olmuşdur. 1966-cı ildə Marneuli şəhərindəki 98 saylı internat məktəbini bitirmişdir. Bir il Tbilisi şəhərində tikinti idarəsində işlədikdən sonra 1967-ci ildə Tbilisi Ali Hərbi Artilleriya Məktəbinə daxil olunmuşdur. 1970-ci ildə Tbilisi Ali Hərbi Artilleriya Məktəbini bitirdikdən sonra, xidmətini davam etdirmək üçün sabiq Almaniya Demokratik Respublikasında yerləşən SSRİ hərbi hissələrinin birinə xidmətə göndərilmişdir. Fəaliyyəti Hacırəhim Məmmədov 1970-1973-cü illərdə SSRİ qoşunlarının Almaniyadakı qrupunda tağım komandiri, 1973-1978-ci illərdə Prikarpat Hərbi Dairəsində batareya komandiri, 1975-1978-ci illərdə Prikarpat Hərbi Dairəsində böyük qüvvəli divizion qərargah rəisi olmuş, 1978-1981-ci illərdə Leninqrad Hərbi Artilleriya Akademiyasında təhsil almış, 1981-1982-ci illərdə Uzaq Şərq Hərbi Dairəsi, Xabarovsk vilayətində Artilleriya divizionu komandiri, 1982-1985-ci illərdə Uzaq Şərq Hərbi Dairəsi, Xabarovsk vilayətində Artilleriya alayının qərargah rəisi, 1986-1990-cı illərdə Uzaq Şərq Hərbi Dairəsi, Primorsk vilayətində Diviziyada artilleriya alayının komandiri, baş zabitlərin şərəf məhkəməsinin sədri, 1990-1992-ci illərdə Uzaq Şərq Hərbi Dairəsi, Xabarovsk vilayəti Uzaq Şərq Dairəsinin Tank əleyhinə artilleriya alayının komandiri vəzifələrini icra etmişdir. 1980-ci ildə mayor, 1984-cü ildə polkovnik-leytenant, 1989-cu ildə polkovnik rütbələrini almışdır. 1992-ci ildənAzərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyinin Artilleriya İdarəsinin Döyüş hazırlığı şö’bəsinin rəisi, Silahlı Qüvəllərin Artilleriya Komandanı vəzifəsində işləmiş, 1993-cü ildə Müdafiə Nazirliyinin hərbi kollegiyasının üzvü, Müdafiə Nazirliyinin baş zabitlərinin şərəf məhkəməsinin üzvü və Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Təltiflər üzrə komissiyasının sədri olmuşdur. Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinə daxil olduğu ilk gündən e’tibarən (16 iyun 1992-ci il) Zəngilandan Qazaxadək, cəbhə boyu bütün döyüşlərdə iştirakını nəzərə alaraq ona 21 mart 1994-cü ildə general-mayor rütbəsi verilmişdir. 20 oktyabr 1994-cü ildən 30 dekabr 1997-ci ilədək həbsdə olmuş, lakin uzun yoxlamalardan sonra Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 dekabr 1997-ci il Fərmanı əsasında həbsdən azad olunmuşdur. 24 mart 1998-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti ilə görüşdən sonra Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirinin əmri ilə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Baş İnspeksiyasının rəisi vəzifəsinə təyin olunmuşdur. 1999-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə "Azərbaycan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında dövlət sərhədini delimitasiyası və demarkasiyası üzrə Dövlət Komissiyasının" və "Azərbaycan Respublikası və Qazaxıstan Respublikası arasında ticarət-iqtisadi əməkdaşlıq üzrə birgə hökumətlərarası komissiyasının" üzvü tə’yin edilmişdir. 1999-cu ildən Müdafiə Nazirinin əmri ilə Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasının rəisi vəzifəsinə tə’yin olunmuşdur. Hacırəhim Məmmədov hal-hazırda Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasının rəisi vəzifəsində işləyir.

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/1/117615.jpg[/img]

[b]General Cavad bəy Şıxlinski[/b]

Yazıçının yazdıqları...... Gecədən xeyli keçmişdi. Göyün üzündəki ulduzlar elə bil yazın belə tez və isti gəlməsinə sevinib sayrışırdı. Həmişə səksəkəli yatan şəhər bu gecə də narahat idi. Küçələrdə at ayaqlarının tappıltısı eşidilir, arabir təkəm-seyrək gözə dəyən keşikçilər görünürdü. XI rus-bolşevik ordusu bir aya yaxın idi ki, Gəncə şəhərini zəbt etmişdi. Çay sahilində yerləşən zirzəmilərin birindən solğun işıq gəlirdi. İçəri zabitlərlə dolu idi. Bakıda müsavat hökumətinin devrilməsindən sonra təslim olmaq istəməyən zabitlər Gəncədəki narazı hərbiçilərlə birləşmişdi. İndi onlar gizlin məşvərətə yığışmışdılar. Məşvərətə Azərbaycan hökuməti dövründə Gəncə hərbi qarnizonun rəisi vəzifəsini icra edən Cavad bəy Şıxlinski və Gəncə atıcı alayının komandiri polkovnik Cahangir bəy Kazımov rəhbərlik edirdilər. O vaxt Əmrah General Cavad bəy Şıxlinskinin yavəri idi. Hər şey indiki kimi yadındadır. General onu tez-tez zabitlərin arxasınca göndərirdi. Əmrah Cavad bəyin tapşırığı ilə keçmiş şəhər komendantı general-mayor Məmməd Mirzə Qacarı, qaçaq Sarı Ələkbəri, qaçaq Qənbəri, Topalhasanlı Cabbarı tapıb məşvərətə gətirdi. Başqa general və yüksək vəzifəli zabitlər də gəldilər. Hamının toplaşdığını görən general Cavad bəy zabitlərə oturmağı təklif etdi və özü də üstündə şəhərin xəritəsi olan yazı masasının arxasında oturdu. Aralığa xeyli sükut çökdü. Cavad bəy xəyalında nəyi isə ölçüb-biçdikdən sonra sözə başladı: - Ağalar, XI Qızıl Ordunun bolşevikləri bizə yalan satmışlar. Xəlil Paşa da bizi inandırmışdı ki, rus qoşunları bizim ərazidən keçib Türkiyəyə İstanbulu müdafiəyə gedir. Bosfor, Dardanel təhlükə qarşısındadı. Biz bu ordunun tezliklə Türkiyəyə getməsinə kömək etməliyik. İndi isə bir aydı ki, Gəncədədirlər. Belə getsə, biz öz istiqlaliyyətimizi itirəcəyik. Ona görə də polkovnik Cahangir bəy Kazımovla belə qərara gəlmişik ki, Gəncəni üsyana qaldıraq. Sizi də bu məqsədlə məsləhətə çağırmışıq. Fikriniz nədir? İçəridə oturan generallar və başqa hərbiçilər çiyinlərindən ağır yük götürülmüş kimi dərindən nəfəs aldılar. - Biz bunu çoxdan gözləyirdik. - Elə isə vaxt itirməyək, - deyə Cavad bəy sözünə davam etdi. - Cənab general Məmməd Mirzə Qacar, şəhərin istehkamlarının hazırlanması, müdafiə xəttlərinin möhkəmləndirilməsi, köhnə şəhər komendantı kimi məhəllələrin, küçə və dalanların hazırlanması və istehkama çevrilməsi sizə tapşırılır. - Siz isə, - deyə general üzünü Sarı Ələkbər və Qaçaq Qənbərə tutdu. - Öz dəstənizlə əhalini ayağa qaldırmalı və döyüşə aparmalısınız. Səngərlərin silahlar və mərmilərlə tə'min olunmasını isə Topalhasanlı Cabbara tapşırırıq. Bütün bunlardan əvvəl daha tə'cili görüləsi iş var. Bu haqda polkovnik Cahangir bəy Kazımovun sizə sözü var. Bayaqdan deyilənlərə səbirsizliklə qulaq asan və vaxtın itiriləcəyindən qorxan polkovnik dərhal ayağa durub izaha başladı. - Ağalar, bizim ordumuzun 1800 nəfəri bolşevik ordusu tərkibindədir. Rus bolşevikləri Azərbaycan ordusunu yenidən təşkil etməyə vaxt tapmayıblar. Ona görə də, milli ordunun məşhur generalı Məmməd Mirzə Qacarı diviziyanın təchizat şö'bəsi rəisi vəzifəsində saxlayıblar. Hətta Mirzə Qacar şəhərin komendantıdır. Bu bizim xeyrimizədi. Demək, bolşevik ordusu tərkibində tərəfdarımız var. İndi mayın 23-də Bakıdan XI Ordunun Gəncəyə göndərdiyi komanda hey'əti şəhərə gələrək dərhal hərbi hissələri yenidən təşkil etməyə başlamışdır. Onlar komanda hissəsini tamamilə təzələyirlər. Bütün köhnə zabitləri işdən götürür və yenisi ilə əvəz edirlər. Bir sözlə, rus ordusunun tərkibində bu saat böyük hərc-mərclik və başsızlıq var. İndi əsl fürsətdir. Ona görə də, elə bu gecə, bu saat işə başlamaq lazımdır. Hamıya əmr edirəm, tə'cili olaraq öz hissələrinizi ayağa qaldırıb nəzərə çarpmadan bolşeviklərin kazarmasını ələ keçirmək və şəxsi hey'əti həbs etmək lazımdır. - 2 - Gəncə çayı selləmə gəldiyindən onun qıjıltısı şəhəri başına götürmüşdü. Bu qıjıltı o qədər güclü idi ki, küçələrdə, yollarda edilən hərəkətlər sezilmirdi. Başqa vaxtlar şəhərin 2-ci hissəsində körpünün yanındakı kilsə saatının səsi şəhərin ucqar küçələrində belə eşidilirdi. İndi isə beş addımlıqdan heç nə eşitmək mümkün deyildi. XI Ordunun əsgərləri ac və yorğun olduqlarından axşamdan kazarmaya doluşmuş və yatışırdılar. Keşikçilər kazarmanın ətrafında dolaşır, yorğun-yorğun əsnəyir və növbələrinin haçan qurtaracağını gözləyirdilər. Onlardan divara söykənib mürgüləyənlər də var idi. Üsyançılar dəstəsi körpünü keçib kazarmaya yaxınlaşdı. Qaçaqlar isə öz atlı dəstələri ilə arxa tərəfdən gələrək əsgərlərin yataq yerlərini əhatə etdilər. General Cavad bəy və polkovnik Cahangir bəyin başçılıq etdiyi dəstə bir göz qırpımında irəli cumdu, keşikçilər özlərinə gələnə qədər onları sıradan çıxartdı və əsgərlərin üstünü aldı. Əsgərlərdən silah götürmək və atəş açmaq istəyənlərə imkan vermədilər. Üsyançılar tərk-silah etdikləri rus əsgərlərini cərgəyə düzüb qabaqlarına saldılar və birbaş Gəncə qalasına gətirdilər... Cavad bəy Cahangir bəylə birlikdə qalanın keşikçi dəstəsini möhkəmlətdikdən sonra qərargaha qayıtdılar. Onların üzləri gülürdü. İlk əməliyyatları uğurlu keçmişdi. Zirzəmidə bir qədər oturdular və nəfəslərini dərdilər. Sonra Cavad bəyin yavəri Əmrahın gətirdiyi çayı içdilər. General Cavad bəy kəşfiyyatın ona gətirdiyi mə'lumatı yazı masasının üstünə qoydu və polkovniklə birlikdə oxumağa başladılar. "Şəhərin strateji əhəmiyyəti olan xeyli hissəsi rus qoşunlarının əlində idi. 20-ci atıcı diviziyanın 178-ci və 180-ci atıcı polkları çayın sağ sahilində, şəhərin ermənilər yaşayan hissəsində yerləşmişdir. Rabitə batalyonu və 3-cü briqadanın qərargahının komendant hissəsi isə şəhərin müsəlmanlar yaşayan şimal-qərb səmtində yerləşdirilmişdi. Düşmənin cəmi 2000 döyüşçüsü, 30 pulemyot, bir artilleriya divizionu, Zurnabad kəndində 450 nəfərdən ibarət 20-ci atlı briqadası, 8 pulemyotla bir atlı top batareyası və şəhərin 6 km-də yerləşən Helendorf qəsəbəsindəki diviziyanın öz iki, ikitoplu batareyası ilə artilleriya qərargahından ibarət idi. 3-cü briqadanın komandiri isə keçmiş çar zabiti Şirmaxer idi". Cavad bəy mə'lumatı oxuduqdan sonra üzünü Cahangir bəyə tutdu: - Biz ikitərəfli plan hazırlamalıyıq. Birincisi, şəhərin bütün giriş yollarını istehkama çevirməliyik. Şəmkir yolundakı topların sayını artırmalı, keşikdə dayananların miqdarını çoxaltmalıyıq. Bu il Qoşqar çayı həddindən artıq daşdığından yolları sel basmışdır. Bu bizim xeyrimizədir. Gəncəyə gələn ikinci yol Xaçbulaq yoludur. Balçılı tərəfdən şəhərin yeganə əlaqə yolunu çox ciddi qorumalıyıq. Məni ən çox narahat edən Helendorf tərəfdir. Əvvəla, bu tərəfdə erməni kəndləri var, ikinci də həmin yol şəhərin ermənilər yaşayan hissəsiylə birləşir. Bu ermənilərin rus ordusuyla birləşəcəyinə şübhəm yoxdur. Bakıda olduğu kimi burada da onlar xəyanət edə bilər; gah daşnaka, gah bolşevikə çevrilərlər. Biz bunları nəzərdən qaçırmamalıyıq. Cavad bəyə diqqətlə qulaq asan polkovnik dərhal ona cavab verdi: - Şəhərin ətraf yollarını, ətraf kəndlərini qorumağı və nəzarət altında saxlamağı adlı-sanlı qaçaqlara tapşırmalıyıq. Bizim Sarı Ələkbər, Qaçaq Qəmbər, Topalhasanlı Cabbar, Topalhasanlı Xallı Heydər, Qabaxtəpəli dəli Xəlil, Tatoğlu Həsən, Sarı Qafar, Qaçaq Məmmədqasım, Nainsafoğlu Məmmədəli kimi igidlərimiz var. Onları bolşeviklərin tə'siri altına düşməyə qoymamalıyıq. Və şəhərin ətrafını qorumağı onlara tapşırmalıyıq. Adlı-sanlı general və zabitlərdən isə şəhərin özündə və hücumlarda istifadə etməliyik. - Bəs qət'i hücumu ayın neçəsində etməliyik? - deyə Cavad bəy soruşdu. - Mayın 25-dən 26-a keçən gecə. Ancaq ona qədər alınası yerlər var. Mən döyüşçülərimi şəhərin erməni hissəsində yerləşən 178 və 180-ci polkların üstünə qaldıracam. Sonra da dəmiryol vağzalını tutarıq. İndi isə hazırlaş, gedək istehkamları yoxlayaq. - 3 - Hava olduqca isti idi. May ayının axırı olmasına baxmayaraq elə bil küçələrə od ələnmişdi. Qoşa minarəli Şah Abbas məscidinin önündəki avara meydanında göyə ucalan çinarların enli yarpaqları meh vurduqca astadan xışıldayırdı. Məscidin həyəti ibadət edənlərlə dolmuşdu. Başlarında ağ fəs, əyinlərində arxalıq olan kişilər balaca arxa yaxınlaşır, əllərindəki aftafanı su ilə doldurub dəstəmaz alırdılar. Hücrələrin kiçik qapıları açılıb-örtülür, buranın daimi sakinləri günorta namazına hazırlaşırdılar. Məscidin kanarı ayaqqabı və başmaqlarla dolu idi. Həyətdəki çinarların kölgəsində dəvələr uzanmışdı. Dəmir yol vağzalına gedən yolun ətrafındakı kiçik dükanlar qaynaşırdı. Papaqçılar öz papağını, pinəçilər öz ayaqqabılarını, dərzilər öz paltarlarını küçəyə sərib müştəri gözləyirdilər. Özlərinə bir papaq, ya çuxa almaq istəyən kəndlilər isə dükanların qabağından dönə-dönə ötür, almaq istədikləri paltar-palazı dönə-dönə yoxlayırdılar. Başı boxçalı arvadlar isə çarşab içində günbəzli hamama doğru addımlayırdılar. Avara bağının sol tərəfindəki arxdan isə su aramsız şırıldayıb axırdı. Bu suyun şırıltısı Gəncənin küçələrinin hər iki tərəfi boyunca axan arx sularının səsini batırırdı. Ağacların kölgəsində poqquldayan iri samovarların ətrafı adamla dolu idi. Sərin havada oturub çay içən, hətta özü ilə pendir-çörək gətirib naharlananlar da var idi. Arabir çiyinlərində səhəng su satan uşaqların ciyiltili səsi eşidilirdi: "Ay ürəyi yanan, yaxın gəlin, sərin su var, buzlu su var". Bu səslərə meydanın başqa tərəfindən eşidilən səslər də qarışırdı: "Buzlu su, sərin su, isgəncəvi". Küçələrdə, meydançada əsgərlər, atlı zabitlər də dolaşırdı. Onlar dərhal atlandılar və süvari zabitlərin müşayiətilə səngərləri, döyüş vəziyyətini yoxlamağa getdilər. Cavad bəyin dəstəsi Şəmkir yoluna tərəf, Cahangir bəy isə körpünü keçərək erməni hissəsinə doğru yollandı. Zahirən şəhər sakit görünsə də, bir daxili narahatlıq da sezilirdi. Bakıda aprel ayının 28-də Demokratik Azərbaycan Respublikası devrilmişdi. Bolşeviklər XI Qızıl Ordunun köməyi ilə hakimiyyəti ələ almışdılar. Parlamentin yığıncağında Həmid Sultanov və Çingiz İldırım hökumətə ultimatum vermişdilər. Sonra bu ordu Gəncəyə gəlmiş, şəhəri zəbt edərək əsasən Gəncə çayının sağ sahilində, şəhərin 2-ci hissəsində yerləşmişdi. Əsgərlər yarımçılpaq və ac idilər. Onlar qapılara düşüb dilənir, yeri gələndə oğurluq da edirdilər. Hər addımbaşı təhqir və cəza gözlənilirdi. Ona görə də, şəhər əhli uzun müddətdən bəri vərdiş etdikləri adəti saxlasalar da, narahat idilər. Günorta namazının vaxtı yaxınlaşırdı. Müəzzin asta-asta minarəyə qalxdı. Ötgəm və qumral səslə əzan oxudu və dindar müsəlmanları ibadətə çağırdı. Məscidlərdə ibadətlərin qurtarmasına qədər gözlədi və axırda onun zil səsi yenidən eşidildi: - Ey müsəlmanlar, ey camaat, ey əhlidinlər, bilin və agah olun şəhərimiz üsyan etmişdir. 2 mindən çox gavur əsgəri tutulub qalaya salınmışdır. İndi biz ayağa qalxmış şəhərimizin qiyamçılarına kömək etməliyik. Onların başçıları general Cavad bəy Şıxlinski və polkovnik Cahangşir bəy Kazımovdu. Allah-Taala onlara kömək olsun. Müəzzin sözünü qurtaranda meydan adamla dolmuşdu. Tərpənməyə yer yox idi. Birdən izdihamın aşağı hissəsi dalğalandı. Camaat general Cavad bəy Şıxlinski ilə polkovnik Cahangir bəy Kazımovu çiyinləri üzərinə alaraq meydan boyu gəzdirdi. Sevincdən gözləri yaşaran Pişnamazzadənin təklifi ilə xalq milli hökumətin bərpası uğrunda son damla qanına qədər vuruşacağına and içdi. - 4 - Rus bolşevikləri üsyanın başlanmasından üç saat sonra xəbər tutdular və dərhal qarovulda dayanan azərbaycanlı əsgərləri dəyişdirməyə başladılar. Lakin gecikmişdilər. Şəhər üsyançıların əlində idi. Bolşeviklər dərhal qərargaha yığışdılar. Komendant zirehli qatarların, hərbi hissələrin komandirlərini ətrafına topladı. Vəziyyətlə onları tanış etdi. Toplaşanlardan zirehli qatarın komandiri çox sakitcə və ağayana cavab verdi: - Narahat olmayın, yoldaşlar! Səhər tezdən şəhəri toplardan atəşə tutarıq, səslərini kəsərlər. Mən müsəlmanları yaxşı tanıyıram. Onlarda döyüş qabiliyyəti yoxdur. Onların sənəti qaçaqçılıq, quldurluqdur. - Səhv edirsiniz. Bu quldurlar bir anın içində əsgərlərimizi həbs edib şəhəri ələ keçiriblər, - deyə komendant yarıhirsli ona cavab verdi. - Bakıya mə'lumat vermisinizmi? - Hələ yox. - Əgər öz gücümüz çatmasa, Bakıya bildirəcəyik və onlardan kömək istəyəcəyik. - Müsəlmanların bir məsəli var: "Ehtiyat igidin yaraşığıdır". Əvvəlcədən tədbir görmək lazımdır. Bolşevik komandirləri dərhal qüvvələri səfərbərliyə almaq üçün hissələrə adamlar göndərdilər. Lakin hər yerdə vahimə və başıpozuqluğa rast gəldilər. Onlar dəmiryol vağzalında tə'cili qərargah düzəltdilər və səhərə yaxın azacıq mürgülədilər. Mayın 26-da səhər tezdən dəmiryol vağzalının başı üzərində şrapnel mərmiləri şappıldadı və çarpanalar dolu kimi ətrafa səpələndi. Alayuxulu və özlərinə arxayın olan rus-bolşevik zabitləri özlərinə gəlincə üsyançıların süvari dəstələri ətrafı üzüm bağları və dirrik olan yol ilə gələrək bir göz qırpımında vağzalı tutdular. Və onlar axşama qədər dəmiryolunu əldə saxladılar. Lakin 20-ci diviziyanın komandiri Velikanovun Qazaxdan gətirdiyi zirehli qatarların köməyi ilə bolşeviklər stansiyanı yenidən ələ keçirdilər. Çayın sağ sahilində gecə yarıdan keçmiş canlanma başladı. Ordunun süvari və piyada hissələri, nizami erməni qoşunları və erməni başıpozuqları birləşərək körpüyə doğru hərəkət etdilər. Onlar səhər açılanda gözlənilmədən çayı keçib, şəhərin üsyan etmiş müsəlman hissəsini qəfildən yaxalamaq və yuxulu camaatı qılıncdan keçirmək istəyirdilər. Üsyançılar isə çayın sol sahilində səngərlər qazmış və ayıq dayanmışdılar. Üsyan başçıları, generallar, zabitlər və əsgərlər sahil boyu ehtiyatla gəzinirdilər. Şəhərin erməni hissəsində balaca bir hərəkət olan kimi qərargaha xəbər verirdilər. Əmrah özünü qərargaha yetirdi və general Cavad bəyə xəbər verdi ki, Gəncənin 2-ci hissəsində nəsə bir hərəkət var. Yavərin dediyi bu sözləri eşidən Cahangir bəy də dərhal sıçrayıb ayağa qalxdı və onlar bir göz qırpımında həyətə çıxıb atlarına mindilər və başa düşdülər ki, bu il çayın suyu həddindən artıq daşqın olduğundan yeganə keçid ancaq körpüdən ola bilər. Dağlardan baş alıb gələn çayın qıjqoy suyu sahilləri yalayırdı. Cavad bəy Əmraha əmr etdi zabitlərə çatdırsın ki, hazır olsunlar. Dan yeri qızarıb günəşin ilk şəfəqləri pəncərələrdə oynarkən körpünün üstündə hücum edənlərlə üsyançılar qarşılaşdılar. Qılınclar havada oynadı. Səngərlərdən pulemyotların şaqqıltısı eşidildi. Hər iki tərəfin süvariləri döş-döşə gəldi. Aradan yarım saat keçməmiş körpünün üstü, çayın axarı insan cəsədləri ilə doldu. Aldığı yaradan, yaxud müvazinətini saxlaya bilmədiyindən körpünün məhəccərindən suya düşən atların kişnərtisi bir-birinə qarışdı. Qılınc cingiltisi və güllə səslərindən qulaq tutuldu. Körpünü ortaya qədər gələn düşmənlərin önündə Əmrah da at belində qılıncla çarpışırdı. Onun körpünün üstünə nə vaxt gəlməsindən, qılıncını sıyırıb nə vaxt vuruşmağa başlamasından xəbəri yox idi. Gözlərini qan örtdüyündən heç nə görmürdü. Bircə onu bilirdi ki, qılıncı havada fırlanır, nəyəsə dəyir, nəyisə doğrayır. Birdən Əmrahın önündə at belində az qala bütün körpünü tutacaq qıllı papaqlı, enli bir kürək göründü və bu kürəyin qılıncı havada parıldadı. Əmrahın atı şaxə qalxıb kişnədi. Əmrah da qılıncını hərlədi. Nə qədər çarpışdıqlarını bilmədi. Bir o yadında qaldı ki, alnında kəskin ağrı hiss etdi, üz-gözünü qan bürüdü. Onu da dərk etdi ki, son anda qılıncı nəyi isə xırçıltı ilə kəsdi, onun gözünün qabağında dayanan qıllı papaqlı sifət dığırlanıb suya düşdü, qarşısını kəsən at da, adam da yoxa çıxdı. Gözünü açanda özünü bir ağacın dibində başı sarıqlı gördü. Bir də onu öyrəndi ki, düşmən geri oturdulmuş, körpü üsyançıların əlindədir. Bundan sonra üsyançılarla bolşeviklərin ciddi və qanlı döyüşləri başladı. Üsyançılar üzüm bağlarına doluşan və şəhərin ucqar dar küçələriylə irəliləmək istəyən bolşevikləri əzərək geri oturtdular. Beləliklə, mayın 25-dən 30-dək qanlı çarpışmalar davam etdi və şəhər üsyançıların ixtiyarında oldu. Bolşeviklər vəziyyətin ciddiliyini və ağırlığını görərək Bakıdan, Gürcüstan sərhədlərindən, hətta Ermənistandan öz hərbi qüvvələrini Gəncəyə çəkib gətirdilər. Bakıdan yeni zirehli qatar və canlı qüvvə, P.V.Kurışkonun komandası altında 18-ci süvari diviziya, Gürcüstan sərhəddindən qaubiçnı divizion və daha dörd zirehli qatar, Ermənistan sərhəddindənsə daha bir polk - 179-cu polk gətirildi. Ən dəhşətlisi isə, Gəncəyə hücum edən mütəşəkkil rus-bolşevik ordusuna yenə də bolşevik bayrağı altında çıxış edən 3000 nəfərlik nizami daşnak hərbi birləşməsinin və onlara qatılmış ətraf və Gəncə ermənilərinin qoşulması idi. Bütün qüvvələr Gəncədəki 20-ci diviziyanın komandiri Velikanova tabe edildi. Düşmən şəhərin ətrafla əlaqəsini kəsmək üçün Xaçbulaq yolundakı Balçılı kəndinin həndəvərindəki yeganə keçidi Kurışkonun 18-ci süvari diviziyasının köməyi ilə qanlı döyüşlərdən sonra tutdu. Və mayın 29-da şəhərə növbəti hücum başladı. Günortadan sonra şimaldan və şimal-qərb səmtindən hücum edən 178 və 179-cu atıcı polklar şəhərin ucqar küçələrinə daxil oldular və qanlı küçə döyüşləri başladı. Lakin az sonra həmin polklar gəncəlilərin qabağında duruş gətirməyib geriyə - öz əvvəlki mövqelərinə çəkildilər. Onlar belə müqavimətlə üzləşəcəklərini gözləmirdilər. Şəhərin erməni hissəsindən hücum edən birləşmələrin də burnu ovuldu. Üsyançılar onları suları seldən qabarmış, qıjıltı ilə axan Gəncə çayını keçməyə qoymadılar. Kurışkonun cənub və cənub-qərbdən şəhərə soxulmağa can atan süvari birləşmələri də böyük itkilər verərək geriyə sürükdü. İki günlük hücumun başa çıxmasını görən, əsgərlərinin sayı Gəncə əhalisi qədər olan və yüksək döyüş texnikası ilə təchiz olunmuş rus-bolşevik işğalçıları Voytsexovskinin komandası altında yenə də Gürcüstan sərhədlərindən tərkibində 175 və 176-cı atıcı polklar olmaqla daha bir briqadanı, bir yüngül artilleriya divizionunu və Bakıdan zirehli avtomobil divizionu ilə nizami erməni dağ batareyasını da tə'cili Gəncəyə gətirdilər. Düşmən son hücuma hazırdı. Onun beş piyada polku, 6 süvari polku, 7 xüsusi birləşməsi, 2 zirehli avtodivizionu, 8 zirehli qatarı, 57 ağır topu və nizami erməni birləşmələrindən başqa üç mindən çox erməni başıpozuğu vardı. Bolşeviklərin növbəti hücumu mayın 31-də səhər tezdən başlandı. Onlar iki eşelonla, güclü top atəşinin köməkliyi ilə, dar küçə və dalanlara girməkdən çəkinərək, geniş küçələrdə döyüş texnikasından istifadə etməklə irəliləməyə çalışdılar. Dörd tərəfdən hücuma keçsələr də, bolşeviklər ağır itkilər verir və bu həmlələri də gözlədikləri nəticəni vermirdi. Və belə bir vaxtda Bakıdan xüsusi tapşırıqla Gəncəyə gələn Azərbaycan Kommunist Partiyasının fövqəl'adə komissarları Həmid Sultanov və Sultan Məcid Əfəndiyev 3-cü briqadanın komandiri Şirmaxerin dəstəsi və bir neçə yerli bolşevikin köməyi ilə azsaylı gözətçiləri tərk-silah edərək Gəncə qalasında saxlanılan 2000 rus soldatını, komandirləri və qərargah işçilərini azad etdilər. Onlar da yaxınlıqdakı silah anbarında silahlanıb şəhərin müdafiəçilərinə arxadan zərbə endirərək küçə döyüşlərinə girişdilər. Bunu gözləməyən üsyançılar təşvişə düşdülər. Xainlik öz işini gördü. Üsyançıların ölüm-dirim mübarizəsi aparmalarına baxmayaraq düşmən hər tərəfdən şəhərə doluşurdu. Atışma həyətlərdə, damlarda, evlərdə gedirdi. Mayın 31-də şər qarışanda adda-budda yerlərdə atışma getsə də, Gəncə artıq düşmən tapdağında idi... ...Çapıq Əmrah bütün bunları yadına saldıqda üşürgələndi. Büzüşərək buxarıya yaxınlaşdı və əlindəki odunları ocağa atdı. Buxarı qorlanıb alovlandı. Şəhər alındıqdan sonra üç gün aparılan talanı, Qoşqar çayını keçmək istərkən suya qərq olanları gözünün qabağına gətirdi. Selləmə yağış altında aşıb-daşan Gəncə çayında gördüyü bir mənzərə indi də onu dəhşətə gətirdi. Çay sahildəki ağaclardan birini kökündən qoparıb suya salmışdı. Ağacın düşdüyü yerdə su lillənib burulğana çevrilmişdi. Bu burulğanda iki meyit fırlanırdı. Biri qarayanız, biri sarışın. Onlar bir-birinin çiynindən möhkəm yapışmışdılar. Əmrah xeyli onlara baxdı və ayırd edə bilmədi ki, bunlar son anda bir-birlərini boğub suya batırmaq istəmişlər, yoxsa bir-birlərinə köməyə çalışmışlar. İndi də bir-birlərini buraxmırdılar. Burulğan isə onları gah suyun dibinə çəkir, gah da üzə çıxardıb fırladırdı. O, yenə odun götürüb ocağa atdı və birdən pəncərədən kəndin yollarında və məktəbin həyətində ora-bura qaçışan, qucaqlarında ot daşıyan zülləpapaq əsgərləri gördü.

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/90435.jpg[/img]

[b]General-mayor--AXUND YUSİF TALIBZADƏ[/b]

Əsrin əvvəllərində milli mənlik şüuru türkləşmək, islamlaşmaq, müasirləşmək ideallarının başlıca qayələrə çevrilməsi ilə müşayiət olunurdu. O dövrdə ziyalıların böyük əksəriyyəti islam dininə qayıdışı milli tərəqqinin başlıca amillərindən hesab edirdi. Tam Adı Axun Yusif Axund Mustafa-oğlu Talıbzadə Doğum Tarixi 1877 Doğum Yeri Rusiya imperiyası, Tiflis quberniyası, Borçalı qəzası,Sarvan kəndi Ölüm Tarixi 1923 Ölüm Yeri Türküstan MSSR Ölüm Səbəbi Döyüş zamanı Axun Yusif Talıbzadə general-mayor Əsrin əvvəllərində milli mənlik şüuru türkləşmək, islamlaşmaq, müasirləşmək ideallarının başlıca qayələrə çevrilməsi ilə müşayiət olunurdu. O dövrdə ziyalıların böyük əksəriyyəti islam dininə qayıdışı milli tərəqqinin başlıca amillərindən hesab edirdi. Yusif Ziya Talıbzadə həmin ziyalılar nəslinə mənsubdur. O, təkcə islam ideoloqu kimi məhdudlaşıb qalmırdı, onun fəaliyyət dairəsi çoxşaxəli idi. Pedaqoq, publisist, dramaturq, şair, hərbçi və siyasi xadim kimi də Axund Yusif Talıbzadə XX əsr Azərbayçan ictimai, siyasi və mədəni həyatının sayılan, seçilən şəxsiyyət lərindəndir. O, 1877-ci ildə Tiflisdə dünyaya göz açıb. Borçalı mahalında məşhur olan Axundlar nəslindəndir. Sarvanlı Axund Talıb, Axund Süleyman ulu babalarıdır. Atası Axund Mustafa Talıbzadə isə Zaqafqaziya şeyxülislamının müavini olmuşdur. XX əsrin görkəmli yazıçısı, maarif xadimi Abdulla Şaiq Yusif Ziyanın kiçik qardaşıdır. Abdulla Şaiqin bir yazıçı və şəxsiyyət kimi yetişməsində Axund Yusifin güclü təsiri olmuşdur. Təsadüfi deyildi ki, Türkiyədə Şaiqin ölümünə xüsusi məqalə həsr edən Əbdülvahab Yurdsevər yazırdı: "A.Şaiqin fikri səması üzərində mərhum ağabəyisi Axund Yusif (Yusif Ziya) Talıbzadənin böyük təsiri olmuşdur. Şaiqi Şaiq yapan Axund Yusifdi, Ağabəyisinə qarşı dərin sevgisi bulunan Şaiq məfkurə xəzinəsini ondan irs almışdır". Məqalə müəllifi Şaiqdən fərqli olaraq Axund Yusifi "fəal bir siyasət adamı və usanmaz bir müçadiləçi" deyə təqdim edir. Uzun illər onu tanıyanlar arasında görkəmli siyasi xadim, türkçülük və islamçılıq ideoloqu, həm də bütün həyatını azadlıq uğrunda mübarizəyə həsr edən bir şəxsiyyət kimi hörmətlə xatırlanan Axund Yusif haqqında vətənində olmasa da, Türkiyədə xeyli dəyərli yazılar meydana çıxmışdır. İlk təhsilini Tiflisdə- Zaqafqaziya Ruhani İdarəsinin nəzdindəki "Əli təlimi" üzrə şiə məktəbində (ona rüşdiyyə məktəbi də deyirlər) almış, ərəb, fars, rus dillərini öyrənmişdir. 1894-cü ildə ailəsi ilə birlikdə Xorasana (Məşhədə) köçmüş, orada ali dini təhsil almış, məşhur Mirzə Cəfər mədrəsəsini bitirmişdir. Burada müctəhid Molla Əlinin tələbəsi olmuşdur. Dini təhsilini Bağdadda tamamlamışdır. 1900-cü ildə Bakıya gəlmiş, Nəriman Nərimanov və Hacı Zeynalabdin Tağıyevlə yaxınlaşdıqdan sonra onun coşğun mədəni-ictimai və siyasi fəaliyyəti başlamışdır. 1900-cü ildə Bakıda "rus-tatar" məktəbində yoxlama komissiyası qarşısında imtahan verdikdən sonra həmin məktəbə şəriət müəllimi təyin olunur. 1901-ci ildə "Təhsili-qəvaid" adlı o zaman üçün çox gərəkli olan "Azərbaycan dilinin qrammatikası" kitabını nəşr etdirir, N.Nərimanovun "Nadir şah" faciəsini fars dilinə çevirir. 1903-cü ildə islam aləmində qadın tərbiyəsinə dair "Hədiyyəyi-nisvan" ("Podarok jenşinam" farscadan tərcümədir) və H.Z.Tağıyevə həsr olunmuş "Sərvət və səxavətilə məşhur cənab Hacı Zeynalabdin Tağıyevin tərcümeyi-əhvalı" kitabları çapdan çıxır. 1903-cü ildə "Şərqi-Rus" qəzetində islam dininə dair məqalələri nəşr olunur ("Din tərbiyəsi" və s.). 1904-cü ildə Bakıda A.M.Promışlyanskinin litoqrafiyasında "İslam tarixi və tarixi-ənbiyaya dair məkanların nəqşəsi və islam məmləkətlərinin xəritəsidir" adı ilə çap edilən xəritə məktəblərin istifadəsinə verilir. Mütəxəssislərin yazdığına görə, Yusif Ziya Azərbaycanda yeni dövrdə ilk xəritə çap edən azərbaycanlı müəlliflərdəndir. 1905-ci ildən milli mətbuatın genişlənməsi ilə əlaqədar Yusif Ziya Talıbzadənin publisistik fəaliyyəti genişlənir, "Həyat", "İrşad", "Tərəqqi", "Füyuzat", "İqbal", "Şəlalə" kimi mətbuat orqanlarında müxtəlif mövzularda məqalələri nəşr olunur. İslam dininin ayrı-ayrı müddəallarını müasir həyat problemləri ilə əlaqələndirmək bu yazıların əsas məqsədini təşkil edirdi. "İslam və Menşikov" (1908), "Müsəlmanlar və maarif" (1909), "Cocuqlarımıza bir çarə" (1909), "Ərəbistan, yaxud Məkkə və Mədinə" (1909), "Rusi-müsəlman məktəbləri" (1909), "Türkiyə məktubları" (1913). Yeni əsrin ilk onilliyi içərisində Yusif Ziyanın Bakı nəşriyyatlarında islam dini məsələlərinə dair 10-dan artıq kitabça və risaləsi nəşr edilmişdir. Öz dövründə çox yayılan və təkrar-təkrar nəşr olunan bu əsərlərin xalq arasında dini ehkamların yayılmasında, onların əslinə yaxın anlaşılması və dərk edilməsində, xüsusən islamın yeni dünyagörüşlə şərhində çox mühüm faydalı xidməti olmuşdur ("Müəllimüş-şəriə" (1903, 1908, 1909), "Təəlümüş-şəriə" (1904), "İslam tarixi" (1907), "Həqiqəti-islam". Axund Yusifin erməni millətçiləri və daşnaklarla mübarizəsi xüsusi qeyd edilməlidir. Bu mübarizə 1906-cı ildən başlanır ("Əmirxanyansa cavab" və s). Özünü həm də bədii yaradıcılıqda sınayan Yusif Ziya 1910-cu illərdə səhnəyə qoyulan iki faciəsini yazır: "Ərmənusə" və "Ömir Xalid ibn Vəlid". 1907-ci ildə H.Z.Tağıyevin tapşırığı ilə Quranın Azərbaycan türkcəsinə tərcüməsi və təfsirini (3 cilddə) İstanbula, Türkiyə sultanı Əbdül həmidə hədiyyə aparır. 1910-cu illərin əvvəllərində Yusif Ziya qızğın siyasi fəaliyyətə başlayır, tez-tez Türkiyəyə gedir, "Türkiyə məktubları"nı çap etdirir, müxtəlif ictimai-mədəni və xeyriyyə cəmiyyətlərinin üzvlüyünə və rəhbərliyinə seçilir. Məmmədəli Rəsulzadənin (Məmmədəmin Rəsulzadənin qardaşıdır) məlumatına görə, 1911-ci ildə Müsavat partiyasının üzvlüyünə yazılan ilk beş nəfərdən biri Axund Yusif olmuşdur (qalan dörd nəfər- Vəli Mikayıl oğlu, Seyid Hüseyn Sadiq, Əbdürrəhimbəy Haqverdiyev, Seyid Musəvi). Bu barədə məqalə müəllifi yazır: "Yusif Ziya (Axund Yusif)- Türkmənistanda basmaçılarla birlikdə bolşeviklərə qarşı vuruşaraq şəhid oldu". 1910-cu illərdən sonra Axund Yusifin həyatının Türkiyə dövrü başlayır. 1912-ci ildə o, arvadı Cənnət xanım və oğlu Tələt ilə Türkiyəyə köçür, orada hərbi təhsil alır, birinci dünya hərbində Qars-Ərdəhan türk ordusu sıralarında ruslara, ermənilərə qarşı döyüşlərdə qəhrəmanlıqlar göstərir. 1918-ci ildə türk ordusu ilə bərabər Bakıya qayıdır Demokratik Cümhuriyyət dövründə "Müsavat" partiyasının orqanı "Azərbaycan"da, dövrün başqa mətbu orqanlarında fəal iştirak edir, siyasətə, maarif və mədəniyyət mövzularına dair məqalələr nəşr etdirir. Bəzi siyasi məsələlərin həlli üçün yenidən Türkiyəyə qayıdır. Qızıl Ordu Azərbaycanı istila etdikdən sonra İran sərhədindən Azərbaycana keçərkən həbs olunur. Onu öz xahişi və təkidi ilə o zaman Azərbaycan Nazirlər Şurasının sədri vəzifəsini icra edən Nəriman Nərimanovun yanına gətirirlər. Qısa söhbətdən sonra və Moskva ilə razılaşdırıldıqdan sonra Yusif Ziya azad edilir, çox çəkmir ki, Nəriman Nərimanovun vasitəçiliyi ilə Naxçıvana hərbi komissar təyin edilir. 1921-ci ilin əvvəllərində- fevral-mart aylarında ailəsi ilə birlikdə Naxçıvana köçən Yusif Ziya Naxçıvan İnqilab Komitəsinin üzvü olur, 1922-ci ilin axırlarına qədər general rütbəsində hərbi komissar vəzifəsində çalışır. Vəfat etmiş Sokolovskini əvəz edən yeni hərbi komissar Naxçıvan torpağına göz dikən daşnak silahlı dəs-tələrinə qarşı mübarizə aparır. Əlimizdə Yusif Ziyanın həmin dövr fəaliyyətini işıqlandıran xeyli material var. Bunların bir hissəsi "Azərbaycan arxivi" jurnalında nəşr olunmuşdur. Naxçıvan torpağına iddia ilə yanaşan, tez-tez sərhədləri pozan erməni millətçilərinə, daşnak hərbi hissələrinə sovet rəhbərliyinin liberal siyasəti ilə razılaşmayan Yusif Ziya 1922-ci ilin axırlarında Bakıya qayıdır, Nəriman Nərimanovla görüşür, Sovetlərə qulluq etmək istəmədiyini, bu quruluşla uyğunlaşa bilmədiyini söyləyir. N.Nərimanov Sovet İttifaqı sərhədlərini tərk etmək üçün ona rəsmi sənəd verir. Elə bu vaxtlarda biz Yusif Ziyanın Türkmənistanda, Orta Asiyada və s. yerlərdə basmaçılara qoşularaq qırmızı rus ordusu ilə vuruşlarda iştirak etdiyini görürük. Basmaçılarla bir sırada Yusif Ziya ilə bərabər istilaçı rus ordusuna qarşı döyüşən və sonralar görkəmli alim kimi məşhurlaşan professor Zəki Vəlidi Toğan tərəfindən yazılmış xatirə bu baxımdan çox əhəmiyyətlidir. Xatirələr Orta Asiya türklərinin azadlıq mübarizəsinin tarixi faktlara əsaslanan geniş mənzərəsini yaradır. Yusif Talıbzadə 1923-cü ildə vəfat etmişdir.

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/90437.jpg[/img]

[b]General-polkovnik Tofiq Ağahüseynov[/b]

GENERAL ÖMRÜNÜN AKKORDLARI GENERAL ÖMRÜNÜN AKKORDLARI Keçmiş SSRİ hərbiyyəsində general-polkovnik rütbəsi alan ilk azərbaycanlı olaraq Tofiq Ağahüseynovun keçdiyi həyat yolunu izlədikcə, adam fatalist olmasa belə, "bu dünyada hər bir insan öz alın yazısını yaşayır" deyimi ilə yüzə-yüz razılaşmalı olur. Amma o da var ki, hər kəs taleyin onun qarşısında açdığı yolu özü gedir. Gərək bu yolla elə addımlayasan ki, büdrəməyəsən, qarşına çıxan bütün maneələri dəf edə, əzab-əziyyətlərə dözə biləsən. Bunun üçün isə adamda möhkəm iradə, cəsarət, düzgünlük, isti ürək, soyuq ağıl, dəmir məntiq olmalıdır. Məhz bu yazımızın qəhrəmanı, sözün həqiqi mənasında böyük azərbaycanlı, iftixar ediləsi soydaşımız olan Tofiq Yaqub oğlu Ağahüseynov kimi. Tofiq Ağahüseynov 1923-cü il fevral ayının 1-də Şəkidə anadan olub. Yeddi yaşında olanda ailəliklə Bakıya köçüblər. Tofiq orta məktəbi Bakıda bitirib. Hələ uşaq yaşlarından dəqiq elmlərə xüsusi maraq göstərən Tofiq gələcəkdə mühəndis olmaq arzusunda imiş. Məhz bu arzular onu o vaxtkı Azərbaycan Sənaye İnstitutuna (indiki Neft Akademiyası) gətirib çıxarır və o, Sənaye İnstitutunun mühəndis-energetika fakültəsinə daxil olur. Bu yerdə bir şeyi mütləq qeyd etmək lazımdır - haqqında söhbət açdığımız alın yazısı insanı bəzən ağlına belə gətirmədiyi səmtə istiqamətləndirir. Bax, bu alın yazısı Tofiqin institutla bağlı arzularını yarımçıq qoyur. Milyonlarla insan kimi, Tofiq də Hitler Almaniyasının dünyanı təhdid etməsi səbəbindən yolunu dəyişmək məcburiyyətində qalır. CƏNUB ŞƏHƏRİNDƏN SOYUQ ŞİMALA Beləliklə, onun qarşısında arzuladığından tamam fərqli bir yol açılır. 1941-ci ilin sentyabrında o, Bakı Zenit Artilleriya Məktəbinə daxil olur. Qeyd edək ki, o zaman cəbhəyə çoxlu kadrlar lazım idi. Çünki cəhbədə cərəyan edənlər vaxtı, zamanı gözləmirdi. Bir il yarımdan sonra Tofiq leytenant rütbəsi alır və bu rütbə ilə doğma Bakısından ayrılmalı olur, günəşli Qafqazdan SSRİ-nin şimalına, soyuqlar diyarına göndərilir. Tofiqin xidmət etdiyi hərbi hissəyə Molotovsk (indiki Severodvinsk) şəhərini və Arxangelski düşməndən qorumaq tapşırığı verilir. Həm də onların qoruduğu şəhərlərin limanlarına hərbi və döyüş sursatı daşınırdı. Ona görə də düşmən limanı havadan bombalamağa cəhd göstərirdi. Lakin düşmənin bu planı alt-üst oldu. Düşmənin məğlub edilməsində Tofiqin də rolu az deyildi. Tofiq Ağahüseynovun keçdiyi ömür yolu bir daha təsdiqləyir ki, o, hər gün özünün hərbi biliyini artırmaq barədə düşünüb. Yüksək rütbəli zabitlərlə daim məsləhətləşir, döyüş qabiliyyətini artırır, tabeliyində olan əsgərlərin həyatını xilas etməkdən ötrü əlindən gələni edirdi. REYXSTAQ ÜZƏRİNDƏ YAZI Qeyd edək ki, Tofiq Ağahüseynovun 85 illik yubileyində İkinci Dünya savaşını qabartmağımız təsadüfi deyil. Nədən ki, bu müharibə onun həyatının bir hissəsinə çevrilib və müharibədən sonrakı həyatını məhz həmin savaş formalaşdırıb. Ona görə də bu məqamlardan danışmaq elə Tofiq Ağahüseynovun həyatından söhbət açmaq deməkdir. Müharibə illərində və sonralar dövlətin ali mükafatlarına, orden və medallara layiq görülüb. Qırmızı Bayraq, Oktyabr İnqilabı, Birinci Dərəcəli Vətən Müharibəsi, Qırmızı Ulduz ordenləri onun yaxasını bəzəyib. Müharibənin ağrılı-acılı bir neçə ili arxada qalmışdı. Qarşıda Polşanın hitlerçilərdən azad olunması dayanırdı. Polşanın faşistlərdən təmizlənməsi tarixə Visla-Oder əməliyyatı kimi düşüb. 1945-ci il yanvarın 12-də başlanan əməliyyat həmin il fevralın 3-də uğurla tamamlandı. Əməliyyatın keçirilməsinə 2 milyon 200 min hərbçi cəlb olunmuşdu. Birinci Belorusiya Cəbhəsinə marşal Jukov, İkinci Ukrayna Cəbhəsinə marşal Konev başçılıq edirdilər. Bu əməliyyatda sovet ordusu qalib gəldi və düşmənin bel sütunu məhz bu zaman qırıldı. Faşistlər geriyə, Almaniyanın içərilərinə doğru çəkildilər. Nəhayət, sovet ordusu ilə müttəfiqlər Berlin əməliyyatını həyata keçirməyə başladılar. 1945-ci il mayın 2-də Tofiqgil Berlinə daxil oldular. Artıq Reyxstaq üzərində sovet bayrağı dalğalanırdı. O zaman Reyxstaqa yaxınlaşan hərbçilər onun üzərinə ürəyindən keçənləri yazırdılar. Bina üzərinə "Mən Bakıdanam. Tofiq Ağahüseynov" cümləsi də həkk olundu. Bəşəriyyəti faşist Almaniyasının caynağından qurtaran imzalar içində azərbaycanlı imzası da var idi. İLK AZƏRBAYCANLI GENERAL-POLKOVNİK Müharibə bitir. Hərbçilər Vətənə dönsələr də, Tofiq Ağahüseynovun qulluq etdiyi diviziya 1946-cı ilin oktyabrına qədər Almaniyada qalır. Belə düşünmək olardı ki, geri döndükdən sonra bir vaxtlar mühəndis olmaq istəyən Tofiq Ağahüseynov arzusunu gerçəkləşdirəcək. Lakin belə olmur. Artıq müharibə onun tale yolunu birdəfəlik müəyyən etmişdi. Mühəndis olmaq arzusuyla həyata atılan Tofiq Ağahüseynov çiyinlərində general-polkovnik poqonu gəzdirməliymiş. Onun sağlamlığı, fiziki hazırlığı, ətrafındakılara münasibəti, cəsarəti, dönməzliyi, xüsusilə də daim biliyini artırması gələcəkdə böyük hərbçi olacağına yol açan faktorlardan idi. Belə də olur. 1949-cu ildə Dzerjinski adına Hərbi Akademiyaya, bunun ardınca Hərbi Artilleriya Akademiyasına daxil olur. Tofiq Ağahüseynov 1960-64-cü illərdə Hövsanda yerləşən Hava Hücumundan Müdafiə polkuna komandirlik edir, 1964-cü ilin sonlarında Volqoqrada göndərilir və diviziya komandiri kimi orada çalışır. 1968-ci ildə general-mayor rütbəsi alır. 1969-cu ildən Rostovda korpus komandiri təyin edilir. 1972-ci ildə general-leytenant rütbəsi alır və 1975-ci ildə Bakı Dairəsi Hava Hücumundan Müdafiə Komandanının birinci müavini təyin edilir. O vaxtdan etibarən Heydər Əliyevlə əlaqələri daha da yaxınlaşır, daim Heydər Əliyevin qayğısını görür. 1980-ci ildə general-polkovnik rütbəsini alan Tofiq Ağahüseynova həm də Bakı Dairəsi Hava Hücumundan Müdafiə Komandanı vəzifəsi həvalə edilir. Qeyd edək ki, bu dairəyə bütün Zaqafqaziya respublikaları, Krasnodar və Rostov-Don vilayətləri daxil idi. O, SSRİ Silahlı Qüvvələrində general-polkovnik rütbəsi alan ilk azərbaycanlı idi. Tofiq Ağahüseynov harada çalışmasından asılı olmayaraq, həmişə azərbaycanlıları axtarıb-tapıb, onlara kömək edib. Bunu indi çox adam xatırlayır. Təbii ki, belə bir məşhur azərbaycanlı Heydər Əliyevin diqqətindən kənarda qala bilməzdi. O, 1980-ci ilin mayında general-polkovnik rütbəsi alması münasibətilə Tofiq Ağahüseynovu şəxsən təbrik edir. Yeri gəlmişkən, qeyd etməliyik ki, Heydər Əliyev bütün zamanlarda öz səriştəsi və bacarığı ilə seçilən soydaşlarımızı, eləcə də Azərbaycandan kənarda çalışan azərbaycanlıları daim diqqət mərkəzində saxlayıb. Tofiq Ağahüseynov Azərbaycan xalqının lideri barədə bunları söyləyir: "Heydər Əliyev Azərbaycanda bütün sahələrin inkişafına böyük töhfələr verib və Azərbaycanın inkişafı onun adı ilə bağlıdır. O, hələ SSRİ vaxtında Azərbaycanda yüksək ixtisaslı hərbçilərin yetişməsinə xüsusi maraq göstərirdi. Hər bir şərəfli zabit Heydər Əliyev üçün qiymətli idi. Onların hər birinin həyatı ilə şəxsən maraqlanırdı. Hələ Azərbaycanda Kommunist Partiyasına rəhbərlik etdiyi vaxtlarda Bakıda Ali Hərbi Məktəbi yaratmışdı. Özünün uzaqgörənliyi ilə hiss edirdi ki, vaxt gələcək, Azərbaycan müstəqilliyini qazanacaq və ona yüksək rütbəli hərbçilər lazım olacaq. Ona görə də Bakıda hərbçiləri hazırlayan hərbi məktəbin yaradılmasına nail oldu. Bundan başqa, SSRİ məkanında olan digər hərbi məktəblərdə azərbaycanlıların təhsil almasına şərait yaradırdı. Bu baxımdan Heydər Əliyev həm o dövrdə, həm də müstəqilliyimizi qazanandan sonra yüksək rütbəli hərbçilərə, generallara xüsusi diqqət və qayğı göstərib. Mən o qayğını bu gün yüksək minnətdarlıq hissi ilə xatırlayıram. Heydər Əliyev istəyirdi ki, SSRİ miqyasında hərbçilər içində hərbçilərimiz, yazıçılar içində yazıçılarımız, bəstəkarlarımız, idmançılarımız olsun. Bütövlükdə bütün bunlar Azərbaycanın siması, göstəricisi idi". Tofiq Ağahüseynova 1982-ci ildə daha böyük bir vəzifə həvalə etdilər. O, Varşava Müqaviləsi dövlətlərinin birləşmiş silahlı qüvvələri baş komandanlığının Çexoslovakiyadakı nümayəndəsi təyin olunur. Lakin o, yenə də Heydər Əliyevlə daim əlaqə saxlayır, hər dəfə Moskvaya gələndə ilk olaraq o zaman SSRİ Nazirlər Sovetinin sədrinin birinci müavini işləyən Heydər Əliyevlə görüşür, məsləhətlər alırdı. Ömrünün ahıl çağlarında Tofiq Ağahüseynov Heydər Əliyevin gördüyü işləri xatırlamağı özünə borc bilir, bu işlərin qədrinin bilinməsini tövsiyə edir. Nəhayət, Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin 1997-ci il 17 aprel tarixli sərəncamını xatırlamalı oluruq. Tofiq Ağahüseynov həmin gün prezidentin hərbi məsələlər üzrə köməkçisi təyin olunur. Eyni zamanda, general-polkovnik rütbəsində Azərbaycan Milli Ordusu sıralarına bərpa edilir. Bu zaman onun 74 yaşı var idi. Təbii ki, Heydər Əliyev kimi özünə hərbi məsələlər üzrə köməkçi təyin etdiyini yaxşı bilirdi. Ona inanır, onun bacarığına, peşəkarlığına yüksək dəyər verirdi. "Həqiqətən də bu yaşda müstəqil bir dövlətin prezidentinin köməkçisi olmaq, Heydər Əliyev kimi nəhəng şəxsiyyətlə bir yerdə işləmək böyük xoşbəxtlik idi" deyən Tofiq Ağahüseynov həmin illəri ömrünün ən mənalı anları hesab edir. Öz bacarığını, hərbi təcrübəsini, töhfəsini Milli Orduya verməkdən böyük xoşbəxtlik yox idi general-polkovnik üçün. Bu fürsəti isə ona Heydər Əliyev verdi. Sovet dövründə, müharibədən sonrakı dönəmdə düz 11 il Azərbaycanın ayrı-ayrı bölgələrindəki hərbi hissələrdə xidmət etməklə yanaşı, müəyyən ictimai məzmun kəsb edən sahələrdə də çalışıb general-polkovnik. Ona görə də təsadüfi deyil ki, Tofiq Ağahüseynova Sov.İKP MK-nın XXII və XXIV qurultaylarında Azərbaycan kommunistlərini təmsil etmək səlahiyyəti verilib. O, üç çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilib. Tofiq Ağahüseynov özünün çalışqanlığı ilə ətrafdakıların diqqətini həmişə cəlb edib. Təsadüfi deyil ki, dövrünün tanınmış şəxsiyyətlərindən olan ordu generalı Afanasi Şeqlov, general-polkovnik Fyodor Oliferov, general-polkovnik Stepan Çubarov və başqaları onun peşəkarlığını və insanlığını yüksək qiymətləndirirlər. Həmkarları onun səsini ucaltdığını, kiminsə üstünə qışqırdığını görmədiklərini deyirlər. O, tabeliyində olan insanlara iradlarını elə bildirirdi ki, qarşıdakı dərhal hesabını götürürdü. Rütbəcə özündən kiçik olanları məntiqi, ağıllı yol göstərməyi ilə tərbiyə edirdi. Sanki hərbçi olmaq üçün dünyaya gəlibmiş. Ona görə də yazımızın əvvəlində hər bir insanın öz alın yazısına uyğun yaşadığını qeyd etdik. Tofiq Ağahüseynovun da alın yazısı onu hərbçi etdi, GENERAL etdi. İndi ömrünün 85 yaşında o, bu yolu şərəflə addımlayır. Belə bir ömür həyatda hər bir insana nəsib olmur. Onun ömrünün hər bir akkordu mənalıdır. Bu yazıda biz bir ömrün akkorlarından bəhs etməyə çalışdıq. Yazdıqlarımız onun etdiklərinin heç mində biri də deyil, bunu bilirik. Bu, çox mənalı bir ömürdür, yüz illər boyu fəxr edəcəyimiz general-polkovnik Tofiq Ağahüseynov ömrünün akkordlarıdır...

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/86392.jpg[/img]

[b]General CƏMŞİD NAXÇIVANSKİ [/b]

Cəmşid Naxçıvanski 10 avqust 1895-ci ildə Naxçıvan şəhərində anadan olmuşdur. Doğum Tarixi 10 avqust, 1895 Doğum Yeri Naxçıvan Ölüm Tarixi 26 avqust, 1938 Ölüm Yeri Moskva Ölüm Səbəbi güllələnmişdir Naxçıvanski Cəmşid Cəfərqulu oğlu - hərbi xadim, briqada komandiri. Həyatı Yelizavetqrad (Qərbi Ukrayna) qvardiya məktəbini bitirmişdir (1915). Birinci dünya müharibəsində müsəlmanlardan təşkil olunmuş süvari eskadronun komandiri olmuş, "Brusilov cəbhəsi"nin yarılmasında iştirak etmiş, 4-cü dərəcəli "Müqəddəs Georgi" ordeni ilə təltif olunmuşdu. Avstriya-Rumıniya cəbhəsində üç dəfə yaralanan C.Naxçıvanski igid süvari zabiti kimi gümüş silahla mükafatlandırılmış, 2-ci, 3-cü, 4-cü dərəcəli Anna, 2-ci, 3-cü dərəcəli Stanislav ordenləri ilə təltif olunmuşdur. Cənub-Qərb cəbhəsi dağıdıldıqdan sonra ştab-rotmistri C.Naxçıvanski başçılıq etdiyi süvari alayı ilə birgə Azərbaycana qayıtmış, 1918-ci il sentyabrın 15-də türk qoşunları və Azərbaycan Əlahiddə Korpusu ilə birgə Bakını düşmənlərdən təmizləmişdi. Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda C.Naxçıvanski inamla vuruşmuşdur. C.Naxçıvanski 1923 və 1928-ci illərdə Moskvada qısa müddətli Frunze Adına Ali Hərbi Akademiya kurslarında oxumuş, Azərbaycana qayıtdıqdan sonra yenidən diviziya komandiri olmuşdur. C. Naxçıvanski 26 avqust 1938-ci ildə SSRİ Ali Məhkəməsi Hərbi Kollegiyasının qərarı ilə ölüm hökmünə məhkum olunmuşdur və hökm dərhal icra edilmişdir.

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/71133.jpg[/img]

[b]Çar Rusiyası ordusunda qulluq etmiş azərbaycanlı generallar[/b]

Şimali Azərbaycanın Çar Rusiyası tərkibində olduğu 90 il (1828-1917) ərzində Rusiya çarlığı xalqımızı hərbi xidmətdən məhrum etmiş, müsəlman-azərbaycanlılar orduda xidmət əvəzinə cürbəcür vergilər ödəmişlər. Çar ordusunun azərbaycanlı generalları - Çar Rusiyasının ordusunda xidmət etmiş azərbaycanlılar. Yalnız xalqın yüksək zadəgan və ziyalı zümrəsi içərisindən ayrı-ayrı şəxslər öz övladlarını Rusiyanın hərbi məktəblərinə göndərə bilmişlər və bu hesabdan göstərilən dövrdə göstərilən dövrdə müəyyən miqdarda azərbaycanlı zabit heyəti yaranmıdır və onlar döyüş cəbhələrində yüksək sərkərdəlik nümunələri göstərmişlər. Azərbaycanlı generallar Rusiya-Yaponiya müharibəsinin (1904) gedişində donanması Rusiyanın Uzaq Şərqdə olan Port-Artur qalasını mühasirəyə aldığı dövrdə (mühasirə 5 aydan çox davam etmişdir) bu əməliyyatlarda polkovnik S.Mehmandarov və kapitan Ə.Şıxlinski, polkovnik Hüseyn xan Naxçıvanski və polkovnik İlyas bəy Ağalarov da iştirak etmişdilər. Həmin müharibədə batalyon komandiri vəzifəsində döyüşən həmyerlimiz Şaxtaxtinski Əbülfət Nəcəfqulu oğlu 1912-ci ildə polkovnik rütbəsində Rusiyanın hərbi nümayəndəsi kimi İsveçrə ordusunun manevrlərini müşahidə etmişdir. Azərbaycanlı generallardan Teymur bəy Novruzov, Əmir Kazım Qacar, Əmənulla xan Qacar (Şuşada doğulmuşlar) I Dünya müharibəsinin iştirakçıları olmuşlar. General T.Novruzov dörd dəfə Müqəddəs Georgi ordeni ilət təltif edilmişdir. Əslən Tovuzdan olan Novruzovlar nəslindən 3 general, Qacarlar nəslindən 7 general, Yadigarovlar nəslindən 4 general yetişmişdir. Rusiya ordusunun 21-ci piyada diviziyası tərkibində (diviziyanın komandiri azərbaycanlı general Səməd bəy Mehmandarov idi) 81 saylı olan Abşeron alayı, Dağıstan alayı (No82), Samur alayı (No83), Şirvan alayı (No84), eləcə də Şamaxı alayı (No205) və Səlyan alayı (No206) I dünya müharibəsi dövründə hərbi əməliyyatlarda qismən iştirak etmişlər. XIX əsrdə XX əsrin əvvəlində Azərbaycan xalqını təmsil edən onlarla görkəmli hərbi sərkərdələr yetişçişlər. Bakıda Bakıxanovlar, Qazaxda Şıxlinskilər və Vəkilovlar, Qarabağda Cavanşirlər, Naxçıvanda Gəngərlilər, Gəncədə Cavadxanlar və digər bölgələrdə yaşayan nəsillər içərisindən çıxmış generallar Azərbaycan xalqının şan-şöhrətini bütün dünyaya yaymışlar. Döyüşdə cəngavər olan xalqımızın gücündən Çar Rusiyası da özünə lazım olduqda bəhrələnmişdir. Zaqafqaziya Rusiyaya birləşdirildikdən (1806-1810) sonra, 1829-cu ildə Azərbaycanda beş süvari alayı yaradılmışdı: I alay – Qarabağlılardan, II alay – Şırvanlılardan və Şəkililərdən, III alay – Gəncə, Qazax, Şəmsəddin və Borçalılardan, IV alay –İrəvan azərbaycanlılarından və Naxçıvanlılardan, V alay - əsasən Gəngərli nəslinin igidlərindən təşkil edilmişdi. I dünya müharibəsi illərində Rusiya ordusu tərkibində 250-dən çox azərbaycanlı zabit döyüşmüşdür. Rus ordusunda xidmət edən Azərbaycanlı poruçik Fərrux ağa Qaibov 1916-cı ildə Vilno üzərində Almaniyaya məxsus 4 hərbi təyyarə ilə təkbaşına dörd saat ərzində döyüşərək, onlardan 3-nü vurub yandırmış və özü də həlak olmuşdur. Çar ordusunun azərbaycanlı generallarından çox hissəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində xidmət etmək üçün 1918-ci ildə Bakıya gəlir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 21 generalı olub: Səməd bəy Mehmandarov, Əliağa Şıxlinski, Xosrov bəy Sultanov, İbrahim ağa Vəkilov, Həbib bəy Sultanov, İbrahim ağa Usubov, Hüseynxan Naxçıvanski, Mirkazım xan Talışxanov, Firudun bəy Vəzirov, Qalib bəy Vəkilov, Daniyel bəy Hələcov, Əliyar bəy Haşimbəyov, Süleyman bəy Əfəndiyev, Teymur bəy Novruzov, Əmir Kazım Mirzə Qacar, Feyzulla Mirzə Qacar, Cavad bəy Şıxlınski, Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı Murad Tlexas, Məmməd Sadıq bəy Ağabəyzadə, Məmməd bəy Sulkeviç. General leytenant Məmmədbəy Sulkeviç (litva tatarı, Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etmişdi) 1918-1919-cu illərdə Azərbaycan ordusunda Baş qərargahın rəisi və az sonra korpusun komandiri olmuşdur. General mayor Cavad bəy Şıxlınski, General Məhəmməd Mirzə Qacar Gəncədə XI Orduya qarşı xalq mübarizəsinə rəhbərlik etmişlər. Azərbaycan generallarından Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin I və II kabinələrində hərbi Nazir Xosrov bəy Sultanov, Daxili İşlər Naziri isə Behbud Cavanşır olmuşdur. Xosrov bəy Sultanov 1919-cu ildə Qarabağın general qubernatoru vəzifəsində çalışmışdır. Bolşevik-daşnak terroru Rəsmi araşdırmalar göstərir ki, 1920-ci ilin bolşevik-daçnak terroru nəticəsində Azərbaycan Milli Ordusunda xidmət edən 12 general, 27 polkovnik və podpolkovnik, 46 kapitan və ştabs kapitan, poruçik və podporuçik, 148 praporşik və podpraporşik, 266 digər rütbəli hərbi qulluqçu məhv edilmişdir. Məlumdur ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin ilk Baş Naziri Fətəli xan Xoyski də 1920-ci ilin 19 iyununda Tiflisdə erməni terrorçusu Aram Yevqenyan tərəfindən öldürülmüşdür. Rusiyanın XI Ordusunun Azərbaycanda yerləşdirilməsi müstəqilliyi heçə endirdi. Təkcə onu demək kifayətdir ki, XI Ordu 1920-ci ilin may ayının beş günündə Gəncədə qanlı hərbi əməliyyatlar keçirərək, yerli əhalidən 23 min nəfəri qətlə yetirmişdir. Azərbaycan Respublikasının SSRİ tərkibində olduğu 1923-cü il yanvarın 1-dən sonrakı 17 ildə (Yəni Böyük Vətən müharibəsinin başlanmasına qədər dövrdə) Respublika vətəndaşları Sovet Ordusu tərkibində ümumi əsgəri mükəlləfiyətə cəlb edilməklə yanaşı Azərbaycanda bir milli atıcı diviziya da var idi. Həmin dağ-atıcı diviziyası 1920-ci ilin 30 oktyabrında təşkil edilmişdi və 1938-ci ilə qədər mövcud olmuşdur. 1924-1930-cu illərdə diviziyanın komandiri Cəmşid Naxçıvanski (1895-1938) olmuşdur. Sovet Ordusunun təşkili ərazi sistemindən sırf kadr sisteminə keçirildikdə (1938) həmin diviziya 77-ci diviziya adı ilə Zaqafqaziya hərbi dairəsi (1935-ci ildə yaradılmışdır) ordusu tərkibinə daxil edilmişdi. 1920-ci ilin bolşevik-daşnak terroru nəticəsində Azərbaycan Milli Ordusunda Xidmət edən 12 general, 27 polkovnik, 46 kapitan və ştabs kapitan, poruçik və podporuçik, 148 praporşik və podpraporşik, 266 nəfər digər rütbəli hərbi qulluqçumuz məhv edilib. General-mayor Həbib bəy Hacı Yusif oğlu Səlimov, general- mayor Əmir Kazım Qacar, general-mayor İbrahim ağa Usubov, general-leytenant Məmməd bəy Sulkeviç, general-mayor Əbdülhəmid bəy Şərif bəy oğlu Qaytabaşı, general mayor Murad Gəraybəy oğlu Tlexas, general-mayor Əliyar bəy Mehdi oğlu Haşimbəyov Nargin adasında güllələniblər...

[GuneyAz]

[img]http://nukha.azersayt.com/fotofiles/71352.jpg[/img]

[b]GENERALIN QƏTLİNİ SÜRÜCÜNÜN BOYNUNA QOYURLAR[/b]

Rail Rzayevin işi ilə bağlı şok yenilik Məsələ Milli Məclisdə gündəmə gəldi; “Ədnağa Həşimovun onu ailə-məişət zəminində öldürməsi əsas versiya kimi götürüləcək” “General Rail Rzayevin qətli ilə bağlı ictimaiyyətə açıqlama verilməməsi cəmiyyətə qarşı sayğısızlıqdır”. Milli Məclisin martın 6-da keçirilən iclasında deputat Qüdrət Həsənquliyev belə deyib: “Azərbaycanda Avropaya inteqrasiyadan çox danışırlar. Amma hansı Avropa ölkəsində belə bir hadisə olsaydı, həmin şəhərin meri, güc strukturları dərhal brifinq keçirərdilər. Qətlin üstündən bir aya yaxın vaxt keçib, hələ də heç bir açıqlama verilmir”. Q.Həsənquliyev spikeri səlahiyyətlərindən istifadə edərək qətllə bağlı açıqlama verilməsinə nail olmağa da çağırıb. Qətlin üstü açılmayacaq? Xatırladaq ki, müdafiə nazirinin müavini, Hərbi-Hava Qüvvələri və Hava Hücumundan Müdafiə Qoşunlarının komandanı, general-leytenant Rail Rzayev fevralın 11-də evinin yaxınlığında qətlə yetirilib. Hadisə baş verən gün hüquq-mühafizə orqanlarının birgə bəyanatı yayıldı. Orada qətlin hansı motivlə törədilməsi, cinayət alətinin tapılıb-tapılmaması, qatilin görüntülərinin hadisə yerinin yaxınlığında quraşdırılan Beynəlxalq Bank kameralarının yaddaşlarından götürülüb-götürülməməsi barədə heç bir məlumat verilmirdi. Qətldən artıq 24 gün keçib, lakin ictimaiyyətə heç bir rəsmi açıqlama verilməyib. Bu isə çoxsaylı versiyaların ortaya çıxmasına səbəb olur. Ekspertlərin bir qismi bu cinayətin açılmayacağını əminliklə söyləyir. Əsas arqument kimi isə qətlin açıq-aşkar Beynəlxalq Bankın təhlükəsizlik kameralarının qarşısında, milli təhlükəsizlik nazirinin yaşadığı binanın arxasında icra olunmasını göstərirlər. Deyirlər ki, bu cinayətin törədilməsi məkanı təsadüfi seçilməyib və ölkə rəhbərliyinə bir ismarışdır. Digər ekspertlər isə qətldən sonra prezidentin müşavirə keçirib hüquq-mühafizə orqanları rəhbərliyində təmsil olunan şəxslərə cinayətin tezliklə açılması ilə bağlı göstərişlərini xatırladaraq cinayətin açılacağını iddia edirlər. İstintaqın əsas versiyası - ailə-məişət zəminində qətl Dünən redaksiyamıza generalın qətli ilə bağlı ilginc məlumat daxil olub: “Generalın qətlini onun sürücüsünün boynuna qoyacaqlar”. Mənbə deyir ki, general Rzayevin 3 sürücüsü vardı. Sürücülərin hər üçü əvvəllər generalın əsgərləri olublar. Onlardan biri - 1985-ci il təvəllüdlü Şövqi Xalid oğlu Seyfullayev cənub zonasındandır. Hadisə baş verən gün general onun idarə etdiyi xidməti avtomobillə iş yerinə getməli imiş. Qətli araşdıran istintaq qrupu hadisədən sonra digər iki sürücü ilə yanaşı Ş.Seyfullayevi də sorğu-suala çəkib. Ş.Seyfullayevin ifadələri alınandan sonra onu sərbəst buraxıblar. İstintaqa cəlb olunan digər iki sürücü isə generalın həmyerliləridir. Salyandan olan Ədnağa və Vüqar Həşimov qardaşları hərbi xidmətlərini başa vurandan sonra Rzayevin yanında qalaraq işləyiblər: “İstintaqda da generalın böyük məbləğdə pulların ortadan itməsi üzündən qətlə yetirilməsi barədə xəbərlər var. Lakin həmin pullar silah alverindən əldə edildiyindən generalın onların itməsinə görə öldürülməsi versiyasının ortaya çıxarılması hakimiyyət dairələrinin maraqlarına cavab vermir. Digər tərəfdən, prezidentin qətlin açılması ilə bağlı tapşırığı istintaqı odla-su arasında qoyub. Buna görə də qətlin ailə-məişət zəminində törədilməsi versiyası ortaya atılıb. Generalın sürücüsü olan Ədnağa Həşimovun bu zəmində onu öldürməsi əsas versiya kimi götürüləcək. İstintaqın bundan başqa yolu yoxdur”- deyə mənbə bildirib. Qətllə bağlı daha nələr yazırlar? “Hürriyyət” qəzetinin dünənki sayında R.Rzayevin qətli ilə bağlı “Generalın qatili tapılıb” sərlövhəli manşet yazısı verilib. Həmin yazıda redaksiyaya daxil olan məlumatda deyilir ki, generalın qətlinin açılması xəbəri referendumdan sonra elan olunacaq: “Məlumatlı mənbənin verdiyi bilgiyə inansaq, əslində istintaq qrupu ciddi nəticələr əldə edib. Yəni onlarda qatilin fotorobotu və sifarişin kim tərəfindən verildiyi yönündə dəqiq informasiyalar var. Hətta mənbə bu barədə prezidentin də məlumatlandırıldığını vurğulayıb. Yeri gəlmişkən xatırladaq ki, qətldən dərhal sonra prezident müşavirə keçirib hüquq-mühafizə orqanları rəhbərlərinə cinayətin tezliklə açılması ilə bağlı göstəriş vermişdi. Mənbənin məlumatına görə, artıq prezidentə sifarişçinin kimliyi haqda dəqiq bilgi verilib, məsələnin ictimaiyyətə açılması sadəcə bir sıra səbəblər üzündən yubadılır. Səbəblərə gəlincə isə mənbə deyir ki, başlıca məqam qarşıdan gələn referendumla bağlıdır və istintaqın nəticələrinin bu ərəfədə açılması hakimiyyətə sərf etmir. Odur ki, məsələnin ən azı referenduma qədər qapalı qalacağı gözlənilir. Onun sözlərinə görə, referendumdan sonra hakimiyyət daxilində ciddi proseslərin yaşanacağı qaçılmazdır. Hətta ola bilsin ki, Rusiyaya yaxınlığı ilə tanınan yüksək rütbəli məmurlardan biri həbs olunsun, bir neçəsi isə postundan uzaqlaşdırılsın. Mənbə bildirir ki, bu barədə hakimiyyətin yuxarı eşalonunda çoxları məlumatlıdır. Bu baxımdan bir çox hakimiyyət mənsublarının canına qorxu düşüb. Eyni zamanda bəzi qruplaşmalar da əllərinə düşmüş fürsətdən maksimum yararlanmaq niyyətindədir. Belə ki, onlar rəqibləri ilə mərhum generalın münasibətləri, bu münasibətlərdəki problemlər barədə kompromat toplayıb mətbuata, eləcə də istintaq qrupuna, prezidentin özünə belə çatdırmağa çalışırlar”. NATO, İran kəşfiyyatı... “Azadlıq” qəzeti “Olaylar”a istinadən generalın qətli ilə bağlı “Rail Rzayevi İran kəşfiyyatı qətlə yetirib?” sərlövhəli yazı dərc edib. Yazıda deyilir: “Adının çəkilməsini istəməyən mənbə bildirib ki, generalın qətli ilə bağlı daha inandırıcı versiyadan artıq istintaq da məlumat alıb. Mənbənin dediyinə görə, generalın qətli İran tərəfinin sifarişidir. İranın bəzi qüvvələri artıq bir neçə ildir ki, Rail Rzayevi aradan götürmək üçün plan hazırlayırmış. Nəhayət, qonşu ölkə kəşfiyyatı həmin planı bu il həyata keçirməyə imkan tapıb və sifarişi icra edib. Mənbənin dediyinə görə, İranın Rzayevi qətlə yetirməsinə səbəb generalın son illərdə bir neçə dəfə bu ölkəni qıcıqlandırması olub. Belə ki, general ilk dəfə hədəfə iki il öncə Azərbaycan səmasında manevr edən ”İran şahinləri"nə cavab verməsi ilə gəlib. R.Rzayevin tapşırığı ilə hadisədən dərhal onra Azərbaycan şahinləri İran ərazisinə keçərək səmada təxminən 1 saata yaxın manevr edib və general İran tərəfini susdurub. Bu prosesdən sonra İran kəşfiyyatı general barədə plan hazırlamaq qərarı verib. Lakin bəzi səbəblərdən kəşfiyyatın bu planı həyata keçirməsinə İranın bəzi güc strukturları mane olub". Qəzet yazır ki, R.Rzayevin Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin NATO standartlarına uyğunlaşdırılmasının əsas təşkilatçılarından biri olması xəbərini İran kəşfiyyatı öz ölkəsinin rəhbərliyinə çatdırıb. Bundan sonra isə R.Rzayevi aradan götürmək tapşırığı verilib. *** Xatırladaq ki, R.Rzayevin qətlini Respublika Prokurorluğu Ağır Cinayətlərə Dair İstintaq İdarəsində peşəkarlardan ibarət istintaq qrupu araşdırır. Araşdırmalara Daxili İşlər və Milli Təhlükəsizlik nazirliklərinin ən yaxşı əməliyyatçıları cəlb edilib. Generalın qətli ilə bağlı CM-in 120.2.5-ci (tamah məqsədilə və ya sifarişlə, habelə zərərçəkmiş şəxsin orqan və toxumalarından istifadə etmə məqsədilə adam öldürmə) və 228-ci (qanunsuz olaraq odlu silah, onun komplekt hissələrini, döyüş sursatı, partlayıcı maddələr və qurğular əldə etmə, başqasına vermə, satma, saxlama, daşıma və ya gəzdirmə) maddələri ilə cinayət işi başlanıb.

[GuneyAz]

[b]Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Generallarının siyahısı[/b]

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 21 generalı olub: Səməd bəy Mehmandarov, Əliağa Şıxlinski, Xosrov bəy Sultanov, İbrahim ağa Vəkilov, Həbib bəy Sultanov, İbrahim ağa Usubov, Hüseynxan Naxçıvanski, Mirkazım xan Talışxanov, Firudun bəy Vəzirov, Qalib bəy Vəkilov, Daniyel bəy Hələcov, Əliyar bəy Haşimbəyov, Süleyman bəy Əfəndiyev, Teymur bəy Novruzov, Əmir Kazım Mirzə Qacar, Feyzulla Mirzə Qacar, Cavad bəy Şıxlınski, Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı Murad Tlexas, Məmməd Sadıq bəy Ağabəyzadə, Məmməd bəy Sulkeviç.

[GuneyAz]

[url="http://img6.imageshack.us/i/generaln.jpg/"][img]http://img6.imageshack.us/img6/2940/generaln.jpg[/img][/url]

[b]General Vahid Musayev[/b]

[GuneyAz]

[img]http://upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/7/72/Aslanov_AA.jpg[/img]

[b]General-mayor Hazi Aslanov[/b] 2 qat CCCP qehremani

[DerWolF]

Спасибо за темку.

Вот тут передачка про наших генералов.

[url="http://video.yahoo.com/watch/5386699/14192285"]http://video.yahoo.com/watch/5386699/14192285[/url] Часть 1

[url="http://video.yahoo.com/watch/5387120/14193147"]http://video.yahoo.com/watch/5387120/14193147[/url] Часть 2

[url="http://video.yahoo.com/watch/5387334/14193640"]http://video.yahoo.com/watch/5387334/14193640[/url] Часть 3

Надо будет как-нибудь перевести ее на русский и английский.

[DerWolF]

Времени мало, что успел то и выбрал. Сорри, потом выложу больше.

[DerWolF]

Вот они на моих видиках:

[url="http://www.youtube.com/watch?v=r0vIULUxU00"]http://www.youtube.com/watch?v=r0vIULUxU00[/url]

[url="http://www.youtube.com/watch?v=6Imodxzz2AY"]http://www.youtube.com/watch?v=6Imodxzz2AY[/url]

[url="http://www.youtube.com/watch?v=7WQ9qfR7Muc"]http://www.youtube.com/watch?v=7WQ9qfR7Muc[/url]

и т. д.

[GuneyAz]

[quote name='DerWolF' post='5186591' date='Aug 8 2009, 23:17 '][/quote]

И тебе спасибо за видео земляк. Было очень интересно, с удовольствием смотрел все ролики.

Я бы помог с переводом на английский, жаль что у меня время жмет.

[DerWolF]

[quote name='GuneyAz' post='5190448' date='Aug 10 2009, 03:15 ']И тебе спасибо за видео земляк. Было очень интересно, с удовольствием смотрел все ролики.

Я бы помог с переводом на английский, жаль что у меня время жмет.[/quote]

У меня тоже с временем не очень, но как нибудь найду, видик не убегает

[GuneyAz]

[b]Müdafiə naziri yarım milyona “zirehləndi”[/b]

Ölkənin baş əsgəri Rail Rzayevin qətlindən dərhal sonra özünə zirehli maşın sifariş veribmiş; “BMW” bir neçə gün əvvəl Bakıya gətirilib

Müdafiə nazirinin müavini, Hərbi-Hava Qüvvələri və Hava Hücumundan Müdafiə Qoşunlarının komandanı, general-leytenant R.Rzayev 6 ay əvvəl, fevralın 11-də evinin yaxınlığında qətlə yetirildi. Bu qətl ölkədə bir çox məmurları, generalları davranışlarında korrektə etməyə məcbur etdi.Redaksiyamıza daxil olan məlumata görə, bu qətldən sonra narahat olan müdafiə naziri hörmətli Səfər Əbiyev özünə zirehli avtomobil sifariş edib. Həmin avtomobil bir neçə gün əvvəl Almaniyadan Bakıya gətirilib. Almaniyanın məşhur avtomobil istehsalçısına sifariş verilən “BMW” markalı avtomobilin yarım milyon dollara başa gəldiyi bildirilir.

Xatırlayırsınızsa, fevralın 11-də general Rail Rzayevin qətlindən dərhal sonra ölkə rəhbərliyində təmsil olunan generallar qeybə çəkilmişdi. O vaxt onların həyatına hər an təhlükə olduğu üçün ölkəni tərk etdikləri bildirilirdi. Səfər Əbiyevin öz müavini Rail Rzayevin dəfnində iştirak etməməsi ilə bu xəbərlərin əsaslı olmasını da təsdiq etmiş oldu. 6 ay əvvəl yayılan xəbərlərdə generallardan xüsusən müdafiə nazirinin həyatına ciddi təhlükə olduğu da qeyd edilirdi.

Həmin vaxt Müdafiə Nazirliyinin mətbuat xidməti bu məlumatları ciddi-cəhdlə təkzib etməyə çalışsa da, bir neçə gün əvvəl Səfər Əbiyevin kürd kökənli məmurla əvəzlənəcəyi xəbərinin yayılması məsələnin ciddi olduğunu göstərdi. Görünən budur ki, hakimiyyətdəki qruplaşmalardan biri hər vasitə ilə Səfər Əbiyevin postunu ələ keçirmək istəyir. Lakin müdafiə naziri də əllərini sallayıb qarşı tərəfin onu postundan götürməsini seyrçi kimi müşahidə etmir. Nazir hər vasitə ilə müdafiə olunmaqla məqam düşən kimi əks-hücuma da keçir.

Müdafiə nazirinin müdafiəsinə deputat Vahid Əhmədovun və digər söz sahiblərinin qalxması müdafiə naziri postuna iddialıların məqsədlərinin reallaşması üçün ciddi səylər göstərdiyini söyləməyə əsas verir. Belə bir vəziyyətdə general Əbiyevin zirehli maşın alması da başadüşüləndir. Bu, həm də S.Əbiyevin həyatına təhlükənin qaldığını göstərən məqamdır.
R.Rzayevin qətlini müdafiə nazirinə xəbərdarlıq kimi qiymətləndirmək də mümkündür. Bu qətldən sonra Əbiyevlə onun postuna öz namizədini yerləşdirmək istəyən məmurun mübarizəsinin qızışması da bir daha R.Rzayevə güllənin hansı istiqamətdən atıldığını göstərən nüansdır.

S.Əbiyevin əks-hücumları da göz önündədir. “Fövqəlnazir”ə yaxınlıqları ilə tanınan baş hərbi komissarla baş hərbi prokurora qarşı aparılan kampaniyanın Müdafiə Nazirliyindən qaynaqlandığı da məlumdur. Hazırda müdafiə naziri kreslosu uğrunda mübarizə davam edir və bizlər iki nəhəng nazirdən hansının döyüşdə məğlub olacağının yaxınlarda şahidi ola bilərik.

Mirror: [url="http://milaz.info/news.php?id=6321"]http://milaz.info/news.php?id=6321[/url]

[1sthat]

Дорогой и уважаеммый ГюнейАз много читал ваши посты умные вещи пишите, но помоему тут лишнее уже копировать статьи с оппозиционных газет и вставлять сюда и особенно такую ерунду. Вы создали тему генераллы про них самих про их достижения. Думаю вы поймете меня.

[GuneyAz]

[quote name='1sthat' post='5221390' date='Aug 16 2009, 00:04 ']Дорогой и уважаеммый ГюнейАз много читал ваши посты умные вещи пишите, но помоему тут лишнее уже копировать статьи с оппозиционных газет и вставлять сюда и особенно такую ерунду. Вы создали тему генераллы про них самих про их достижения. Думаю вы поймете меня.[/quote]

Уважаемый 1sthat, я вас понял, но статья по теме. Вы эту статью можете считать брехней, но надо учтить мнение всех граждан и СМИ. Да, может быть кому то не нравится статьи с оппозиционных газет, это нормальное явление, но не все же так думают. У нас же ведь говорят, 'на словах' Азербайджан демократическая страна и.т.д.. Оппозиционеры чтоли не считаются людьми?

Тем более, точки зрение наших СМИ, могут быть разнообразнейшими.

Первоисточник статьи считается мусават.ком, а я скопировал статью с вебсайта милаз.инфо.
Милаз.инфо, независимый военно-информационный сайт. У них есть свои источники информации и одновременно они считаются с другими тоже.

[Gering]

[quote name='GuneyAz' post='5186576' date='Aug 9 2009, 00:13 '][img]http://upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/7/72/Aslanov_AA.jpg[/img]

[b]General-mayor Hazi Aslanov[/b] 2 qat CCCP qehremani[/quote]

Он мог бы стать маршалом, наш Hazi Aslanov.

[Zulu]

[quote name='Gering' post='5397778' date='Sep 17 2009, 00:12 ']Он мог бы стать маршалом, наш Hazi Aslanov.[/quote]

Не думаю что Ази Асланов в то время был озабочен карьерным ростом.

Хотя шанс был, конец войны, тебе 35 лет и ты генерал-майор, но, увы, война есть война...

[Gering]

[quote name='Zulu' post='5402464' date='Sep 17 2009, 18:37 ']шанс был, конец войны, тебе 35 лет и ты генерал-майор, но, увы, война есть война...[/quote]

Согласен. Боевой генерал, не в пример штабным "богатырям"....

[Zulu]

[quote name='Gering' post='5402496' date='Sep 17 2009, 17:46 ']Согласен. Боевой генерал, не в пример штабным "богатырям"....[/quote]

Боюсь мы тут скатимся в оффтоп, но во времена ВОВ не было чисто штабных (паркетных) генералов, да конечно были "деятели" типа Тимошенко и т.п. но все они прошли боевое крещение кто в первую, кто в гражданскую, кто в финскую, кто в Испании ну а некоторые отличились на Халхин Голе. Разве что мозг РККА Шапошников воевал чисто номинально в первую мировую, но зато мог дать фору многим прославленным практикам тех времен.
Времена тогда были такие что даже если очень захотел бы то отмазаться от войны не получилось бы.

Это после войны был длительный период затишья, когда выросло поколение паркетных генералов.

[Supreme]

Gunay az, a может лучше разместить все это в Истории и Этнографии и не так, всех сразу а по по одному чтом люди могли дискусировать ?

[GuneyAz]

[quote name='Supreme' post='5405954' date='Sep 18 2009, 12:05 ']Gunay az, a может лучше разместить все это в Истории и Этнографии и не так, всех сразу а по по одному чтом люди могли дискусировать ?[/quote]

Hormetli Supreme,

Tarixdi, amma ordu ve herbi quvvler baresindedi. Yerini deyishmeye ehtiyac yoxdur dushunurem.

[Zulu]

По ханам Нахичеванским издано довольно таки большое количество книг, в основном это российский автор Рудольф Иванов с серией книг про ханов и Фархад Нагдалиев о Нахичеванских в частности.

Данные авторы работали совместно, имеют доступ к российским архивам и использовали воспоминания родственников Нахичеванских.

Рудольф Иванов был не так давно награжден орденом Достлуг.

Книга Нагдалиева у меня есть а вот Иванова найти не смог.

[url="http://www.ruslania.com/language-2/entity-1/context-161/details-14825.html"]http://www.ruslania.com/language-2/entity-...ails-14825.html[/url]

[url="http://nvo.ng.ru/notes/2008-06-06/15_han.html"]http://nvo.ng.ru/notes/2008-06-06/15_han.html[/url]

[QRIZ]

[quote name='Gering' post='5397778' date='Sep 17 2009, 00:12 ']Он мог бы стать маршалом, наш Hazi Aslanov.[/quote]
Есть мнение что Асланова убили вовсе не на войне.Говорят что он слишком высоко взлетел для Азербайджанца, вот и ему подрезали крылышки...его убили русские.

[Zulu]

[quote name='QRIZ' post='5417787' date='Sep 20 2009, 22:25 ']Есть мнение что Асланова убили вовсе не на войне.Говорят что он слишком высоко взлетел для Азербайджанца, вот и ему подрезали крылышки...его убили русские.[/quote]

Прекрасное мнение, а есть еще мнение что его убили армяне, на полном серьезе, я это вычитал в учебнике истории для 5-х классов.

После таких мнений в особенности если их публикуют в учебниках по истории я не удивлюсь выросшему поколению даунов.

Ну а если напрячь мозги то становится странным, генерал-майор, командир танковой бригады, звание и должность не ахти какое высокое. Убрать? А чего мешало его элементарно прокатить по 58? Да и вообще на кой надо было производить в генералы а потом устранять? Бред какой то...

[QRIZ]

[quote name='Zulu' post='5417887' date='Sep 20 2009, 21:47 ']Прекрасное мнение, а есть еще мнение что его убили армяне, на полном серьезе, я это вычитал в учебнике истории для 5-х классов.

После таких мнений в особенности если их публикуют в учебниках по истории я не удивлюсь выросшему поколению даунов.

Ну а если напрячь мозги то становится странным, генерал-майор, командир танковой бригады, звание и должность не ахти какое высокое. Убрать? А чего мешало его элементарно прокатить по 58? Да и вообще на кой надо было производить в генералы а потом устранять? Бред какой то...[/quote]
Речь не идет генерал-майор...Речь идет о его дальнейшим продвижение.Награждали его во время войны когда СССР было в критическим состояние а умер он в 1945 когда победа СССР уже предрешёна.

а о поколения даунов я еще бы поспорил...

[Zulu]

[quote name='QRIZ' post='5417998' date='Sep 20 2009, 23:06 ']Речь не идет генерал-майор...Речь идет о его дальнейшим продвижение.Награждали его во время войны когда СССР было в критическим состояние а умер он в 1945 когда победа СССР уже предрешёна.

а о поколения даунов я еще бы поспорил...[/quote]

Убейте меня но я не могу уловить логику, по Вашим словам выходит что в СССР действовала некая тайная организация или там массонская ложа, которая боялась продвижения азербайджанцев во властные структуры? А почему не грузин или не армян? Чем это так азербайджанцы провинились? По стилю тех времен людей не утсраняли таким образом, все было проще, донос, особист, тройка, расстрел или колыма. И поверьте, таким образом таких зубров устраняли что мама не горюй...

Ну а по поводу поколения, я тут как раз нашел учебник "Отечество" за 5 класс, Асполиграф, Баку 2006. Итак цитаты:

"Однако боевые успехи, исскуство побеждать врага, отвага и мужество АзиАсланова и его танкистов не давали покоя некоторым завистникам-офицерам, особенно генералам-армянам."

"24.01.45 героический сын нашего народа... погиб при невыясненных обстоятельствах. то знает, может при раскрытии обстоятельств этой гибели обнаружится еще один случай подлого армянского коварства и предательства?"

На параною не смахивает? И это преподают детям 5 класса...

[QRIZ]

[quote name='Zulu' post='5418591' date='Sep 20 2009, 23:36 ']Убейте меня но я не могу уловить логику, по Вашим словам выходит что в СССР действовала некая тайная организация или там массонская ложа, которая боялась продвижения азербайджанцев во властные структуры? А почему не грузин или не армян? Чем это так азербайджанцы провинились? По стилю тех времен людей не утсраняли таким образом, все было проще, донос, особист, тройка, расстрел или колыма. И поверьте, таким образом таких зубров устраняли что мама не горюй...

Ну а по поводу поколения, я тут как раз нашел учебник "Отечество" за 5 класс, Асполиграф, Баку 2006. Итак цитаты:

"Однако боевые успехи, исскуство побеждать врага, отвага и мужество АзиАсланова и его танкистов не давали покоя некоторым завистникам-офицерам, особенно генералам-армянам."

"24.01.45 героический сын нашего народа... погиб при невыясненных обстоятельствах. то знает, может при раскрытии обстоятельств этой гибели обнаружится еще один случай подлого армянского коварства и предательства?"

На параною не смахивает? И это преподают детям 5 класса...[/quote]
В советское время большинство азербайджанцев отправляли в стройбат.Это по вашему тоже проделки какой та "массонской ложи"?Нет просто такова была политика русских по отношению к азербайджанцем.

Для вас сравнение русской и азербайджанской истории
[b]Захват Эриванского ханство в русской истории:[/b]
Населения радовалось и встречало русскую армию цветами.
[b]Захват Эриванского ханство в азербайджанской истории:[/b]
Как только русские вступили в город начался ожесточенный бой.

Не помню какому русскому историку принадлежит эти слова "Бумага выдержит все что на ней напишут".

[Zulu]

[quote name='QRIZ' post='5419759' date='Sep 21 2009, 10:01 ']В советское время большинство азербайджанцев отправляли в стройбат.Это по вашему тоже проделки какой та "массонской ложи"?Нет просто такова была политика русских по отношению к азербайджанцем.[/quote]

Молодой человек, Вам сколько лет? Откуда Вы эти бредни выискали? Я сам не раз был свидетелм как мои родственники обивали всех кого можно и платили сколько нужно что бы их чадо отправили в стройбат и не дай бог что бы его не отправили в Афган. Потому как стройбат это пожалуй одна из немногих невоюющих родов войск. Ладно, а как же я и мои друзья которые не служили в стройбатах?

И бросьте Вы эту т.н. "политику" не было ее и не могло быть, элементарный пример ГА - первый зам премьер министра.

[QRIZ]

[quote name='Zulu' post='5420177' date='Sep 21 2009, 11:23 ']Молодой человек, Вам сколько лет? Откуда Вы эти бредни выискали? Я сам не раз был свидетелм как мои родственники обивали всех кого можно и платили сколько нужно что бы их чадо отправили в стройбат и не дай бог что бы его не отправили в Афган. Потому как стройбат это пожалуй одна из немногих невоюющих родов войск. Ладно, а как же я и мои друзья которые не служили в стройбатах?

И бросьте Вы эту т.н. "политику" не было ее и не могло быть, элементарный пример ГА - первый зам премьер министра.[/quote]
Дожили))))Бу гунуве шукур.
Мне 21.Позвольте встречный вопрос "Уважаемый Вы где живете?Точно в Азербайджане?".Никто не говорил про всех я сказал большинство.Вы пройдитесь по инету насчет этой тему, вдруг окажется что не только я "выискивал" эти бредни.
Не удачный пример.У Андропова были совсем другие планы для будущего Г.А. Из всех этих планов это должность лишь мизерный минимум.

Вернемся к теме это версия поддерживается большинством народа и по этому все написано абсолютно правильно.

[Zulu]

[quote name='QRIZ' post='5421513' date='Sep 21 2009, 17:52 ']Дожили))))Бу гунуве шукур.
Мне 21.Позвольте встречный вопрос "Уважаемый Вы где живете?Точно в Азербайджане?".Никто не говорил про всех я сказал большинство.Вы пройдитесь по инету насчет этой тему, вдруг окажется что не только я "выискивал" эти бредни.
Не удачный пример.У Андропова были совсем другие планы для будущего Г.А. Из всех этих планов это должность лишь мизерный минимум.

Вернемся к теме это версия поддерживается большинством народа и по этому все написано абсолютно правильно.[/quote]

Ну в инете и ОБС много чего такого что в приличном обществе говорить не стоит, примут за неадеквата. В принципе и эта тема из той же оперы, достаточно просто логически продумать и задать один единственный вопрос - а для чего? Или какие цели преследовала та или иная группа людей у власти не допустив азербайджанцев до каких либо высот? Я понимаю есть семмитский вопрос, но там свои заморочки. Да, кстати это дело касалось только азербайджанцев или были еще другие неблагонадежные народности из тех 130 что населяли союз.
Ну и напоследок, а при чем тут вообще русские? Когда и кто из русских был у власти в СССР?

[QRIZ]

[quote name='Zulu' post='5421847' date='Sep 21 2009, 18:31 ']Ну в инете и ОБС много чего такого что в приличном обществе говорить не стоит, примут за неадеквата. В принципе и эта тема из той же оперы, достаточно просто логически продумать и задать один единственный вопрос - а для чего? Или какие цели преследовала та или иная группа людей у власти не допустив азербайджанцев до каких либо высот? Я понимаю есть семмитский вопрос, но там свои заморочки. Да, кстати это дело касалось только азербайджанцев или были еще другие неблагонадежные народности из тех 130 что населяли союз.
Ну и напоследок, а при чем тут вообще русские? Когда и кто из русских был у власти в СССР?[/quote]
В каком обществе?Мне кажется мы в разных обществах живем.Честно говоря без разницы.

Азербайджан вошел в состав СССР с территорией 120 000 кв.км. а вышел с 86,6 00 кв.км(+один конфликт).
Армения вошла в состав СССР с территорией 10 000 кв.км а вышла с 30 000 кв. км.

Говорит можно много чего а цифры говорят сами за себя.

У меня такое ощущение как будь-то я говорю с русским а не азербайджанцем.

[Zulu]

[quote name='QRIZ' post='5422782' date='Sep 21 2009, 22:59 ']В каком обществе?Мне кажется мы в разных обществах живем.Честно говоря без разницы.

Азербайджан вошел в состав СССР с территорией 120 000 кв.км. а вышел с 86,6 00 кв.км(+один конфликт).
Армения вошла в состав СССР с территорией 10 000 кв.км а вышла с 30 000 кв. км.

Говорит можно много чего а цифры говорят сами за себя.

У меня такое ощущение как будь-то я говорю с русским а не азербайджанцем.[/quote]

Оригинально, помоему я был прав насчет поколения, это напомнило мне фронтовые времена - отурмуян эрмяниди. Если я не согласен с вашей, довольно таки спорной и нелогичной точкой зрения то уже надо навешивать ярлыки? А как же логика и анализ? Или мы способно тупо повторять то что вычитали из сомнительных источников и не перевариваить их в мозгу?

Ну а то что Вы привели выше, я могу в ответ написать на пару страниц с чем вошел Азербайджан и с чем вышел и поверьте сравнение будет далеко не в пользу. А еще лучше, не выходили бы из СССР и было бы территории в 260 раз больше А если серьезно, то давайте начнем отсчет пораньше, эдак лет на сотню, там будет корректней.

Ну и напоследок, почитайте выше историю тех же Генералов и может быть на многое у Вас откроются глаза или что скорей всего Вы их причислите к русским генералам, хотя таковыми они и являлись.

Да, кстати, а как же вопрос - цель? У любого действия есть мотив и цель, что говорят по этому поводу Ваши безупречные источники?